Kognitywny model analizy tekstu w dydaktyce przekładu pisemnego – kształcenie kreatywnego rozumienia u początkujących tłumaczy
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2016.010Słowa kluczowe
kognitywny model analizy tekstu, kreatywne rozumienie, przekład pisemny, błędy tłumaczeniowe, autorefleksjaAbstrakt
Autorka podejmuje próbę zastosowania kognitywnej teorii języka w dydaktyce przekładu i pokazuje, jak kształcić kluczową dla procesu translacji umiejętność kreatywnego rozumienia. W tym celu przedstawia na podstawie założeń gramatyki kognitywnej Langackera uproszczony model analizy tekstu pod kątem przekładu, przeprowadza przykładową analizę niemieckiego tekstu prasowego i wykazuje także przydatność tego modelu na etapie analizy i oceny rozwiązań translatorskich proponowanych przez początkujących tłumaczy. Kontrastowanie w analizie rozwiązań błędnych, akceptowalnych i bardzo dobrych kładzie nacisk na analizę procesu tłumaczenia i wprowadza element autorefleksji do przekładu.
Bibliografia
De, Bono, E., 1971, Laterales Denken. Ein Kursus zur Erschließung Ihrer Kreativitätsreserven [Lateral Thinking. A Textbook of Creativity], tłum. M. Carroux, W. Eisermann, Reinbek bei Hamburg.
Filar, M., 2016, „Złożenia i związki frazeologiczne w tekście i w przekładzie – implikacje dla dydaktyki przekładu”, [w:] Lingwistyka Stosowana, nr 16, s. 11–22, 7 lutego 2016, URL:http://www.ls.uw.edu.pl/documents/7276721/13368455/2+Lingwistyka+Stosowana+16+Magdalena+Filar.pdf.
Fillmore, Ch.J., 1977, „Scenes-and-frames semantics”, [w:] Linguistic structures processing, A. Zampolli (red.), Amsterdam, s. 55–88.
Grice, H.P., 1975, “Logic and conversation”, [w:] Syntax and semantics. Vol. 3. Speech acts, P. Cole, J.L. Morgan (red.), New York.
Grucza, F., 1999, „Translacja a kreatywność”, [w:] Lingua Legis, nr 7, s. 2–4.
Hejwowski, K., 2004, Komunikacyjno-kognitywna teoria przekładu, Warszawa.
Kubaszczyk, J., 2000, „Kognition und Übersetzen. Über das Übersetzen von Konzepten”, [w:] Glottodidactica XXVII, L. Zabrocki, (red.), s. 77–89.
Kussmaul, P., 1997, „Die Rolle der Psycholinguistik und der Kreativitätsforschung bei der Untersuchung des Übersetzungsprozesses”, [w:] Translationsdidaktik. Grundfragen der Übersetzungswissenschaft, E. Fleischmann, W. Kutz, P.A. Schmitt (red.), Tübingen, s. 605–611.
Kussmaul, P., 2007, Kreatives Übersetzen, Tübingen.
Lakoff, G., Johnson, M., 1980, Metaphors we live by, Chicago.
Lakoff, G., 1987, Women, Fire and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind, Chicago.
Lakoff, G., Turner, M. 1989, More than cool reason – A field guide to poetic metaphor, Chicago.
Langacker, R., 2005, Wykłady z gramatyki kognitywnej, tłum. A. Głaz, K. Wengorek- Dolecka, Lublin.
Langacker, R., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, tłum. zbior., Kraków.
Małgorzewicz, A., 2012, Die Kompetenzen des Translators aus kognitiver und translationsdidaktischer Sicht, Wrocław.
Małgorzewicz, A., 2013, „Translationsrelevante Wissensarten, kognitionsunterstützende Kompetenzen und Eigenschaften des Translators im Prozess der Bedeutungskonstruktion”, [w:] Sprache – Literatur – Kultur Im Germanistischen Gefüge. Sprachwissenschaft im Fokus germanistischer Forschung und Lehre, E. Błachut, J. Jarosz i in. (red.), Wrocław–Dresden, s. 293–307.
Małgorzewicz, A., 2014, „Językowe i niejęzykowe kompetencje tłumacza. Próba zdefiniowania celów translodydaktyki akademickiej”, [w:] Lingwistyka Stosowana, nr 11, s. 1–10, 29 sierpnia 2015, https://portal.uw.edu.pl/documents/7276721/12447778/Lingwistyka+Stosowana+11+Anna+Malgorzewicz.pdf.
Schank, R., 1982a, Dynamic memory. A theory of reminding and learning in computers and people, Cambridge.
Schank, R., 1982b, Reading and understanding: Teaching from the perspective of artificial intelligence, Hillsdale.
Schank, R., Abelson, R., 1977, Scripts, plans, goals and understanding. An inquiry in human knowledge structures, Hillsdale.
Tabakowska, E., [1993] 2001, Językoznawstwo kognitywne a poetka przekładu [Cognitive Linguistics and Poetics of Translation], tłum. A. Pokojska, Kraków.
Vannerem, M., Snell-Hornby M., 1986, „Die Szene hinter dem Text: ‚scenes- -and-frames- semantics‘ in der Übersetzung”, [w:] Übersetzungswissenschaft – Eine Neuorientierung zur Integrierung von Theorie und Praxis, M. Schnell-Hornby (red.), Tübingen, s. 194–205.
Vermeer, H.J., Witte H., 1990, Mögen Sie Zistrosen? Scenes & frames & channel im translatorischen Handeln, Heidelberg.
Wills, W., 1988, Kognition und Übersetzen. Zu Theorie und Praxis der menschlichen und maschinellen Übersetzung, Tübingen.
Żmudzki, J., 2013, „Holizm funkcjonalny w perspektywie translatoryki antropocentrycznej”, [w:] Lingwistyka Stosowana, nr 8, s. 177–187.
Ramspeck, S., 2006, „Grauer Markt”, [w:] Der Spiegel, nr 32, http://www.spiegel. de/spiegel/ (dostęp: 20 lipca 2015).
DWDS – Das Digitale Wörterbuch der deutschen Sprache, http://www.dwds. de/, (dostęp: 22 sierpnia 2015).
SJP PWN – Słownik Języka Polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/, (dostęp: 22 sierpnia 2015).
SI PONS – Słownik Internetowy PONS, http://pl.pons.com, (dostęp: 22 sierpnia 2015).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 728
Liczba cytowań: 0
