Socjologiczne spojrzenie na rolę tłumaczy literatury. Na przykładzie Wandy Kragen i recepcji literatur niemieckojęzycznych w Polsce po 1945 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2014.008Słowa kluczowe
tłumaczenie literackie, habitus, rola tłumaczaAbstrakt
W oparciu o teorię pola, kapitału i habitusu Pierre’a Bourdieu w niniejszym artykule mowa jest o roli tłumacza jako aktywnego agenta w komunikacji literackiej. Omawiając twórczość translatorską, publicystyczną oraz literacką krakowskiej tłumaczki Wandy Kragen, autor artykułu analizuje jej zaangażowanie na rzecz umożliwienia wolnej od uprzedzeń recepcji literatury zachodnioniemieckiej w Polsce w latach 50. XX wieku, a także działania Kragen zmierzające do podniesienia kapitału społecznego tłumaczy. Przedmiotem badań jest również habitus tłumaczki oraz zagadnienie, na ile znajduje on odbicie w jej przekładach. Jako przykłady pracy translatorskiej Kragen służą fragmenty tłumaczeń z literatury austriackiej (S. Zweig) oraz zachodnioniemieckiej (H. Böll).
Bibliografia
Bachleitner, N., Wolf, M. (red.), 2010, Streifzuge im translatorischen Feld. Zur Soziologie der literarischen Ubersetzung im deutschsprachigen Raum, Wien–Berlin.
Böll, H., 1958, Wo warst Du, Adam?, Opladen.
Böll , H., 1989, Gdzie byłeś, Adamie?, tłum. W. Kragen, Warszawa.
Bourdieu, P., 1974, „Kunstlerische Konzeption und intellektuelles Kraftefeld”, [w:] tenże, Zur Soziologie der symbolischen Formen, Frankfurt (Main), s. 75–124.
Bourdieu, P., 1993, „Uber einige Eigenschaften von Feldern”, [w:] tenże, Soziologische Fragen, Frankfurt (Main), s. 107–114.
Bourdieu, P., 2001, Reguły sztuki. Geneza i Struktura pola literackiego, tłum. A, Zawadzki, Kraków.
Bunsch, K., 1982, „Pamięć o Wandzie Kragen”, [w:] Życie Literackie, nr 7(1566), s. 4 i 13.
Heydel, M., 2013, Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza, Kraków.
Honsza, N., 1997, Heinrich Böll niepokorny humanista, Wrocław.
Inghilleri, M. (red.), 2005, „Bourdieu and the Sociology of Translation and Interpreting. Special Issue”, [w:] The Translator, No 11(2).
Kragen, W., 1956, „Heinrich Böll ”, [w:] Tygodnik Powszechny, nr 15(553), s. 8.
Kragen, W., 1957, „Na zachodzie są zmiany”, [w:] Życie Literackie, nr 10(268), s. 9.
Kragen, W., Traczewska, M., 1958, „Tłumacze wychodzą z cienia”, [w:] Życie Literackie, nr 31(341), s. 4.
Kragen, W., 1965, „Warszawa”, [w:] Polski wrzesień. Antologia pamięci 1939–1945, W. Żukrowski (red.), Warszawa, s. 183–193.
Kuczyński, K. A., 1981, Literatura Republiki Federalnej Niemiec w Polsce, Łódź.
Matuchniak-Krasuska, A., 2010, Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, Warszawa.
Parandowski, J., 1955, „O znaczeniu i godności tłumacza”, [w:] O sztuce tłumaczenia, M. Rusinek (red.), Wrocław, s. 11–22.
Rudzka, J., 1932, Pamiętnik Marji, Warszawa.
Schwingel, M., 2011, Pierre Bourdieu zur Einfuhrung, Hamburg.
Sela-Sheffy, R., 2005, „How to be a (recognized) translator. Rethinking habitus, norms, and the field of translation”, [w:] Target, No 17:1, s. 1–26.
Simeoni, D., 1998, „The Pivotal Status of the Translator’s Habitus”, [w:] Target, No 10:1, s. 1–39.
Skibińska, E., 2007, „Stellung der Ubersetzung im polnischen Literaturfeld nach 1989, [w:] Ikonen und Impressionen, T. Małyszek, J. Rzeszotnik (red.), Wrocław–Dresden.
Skibińska, E., 2008, Kuchnia tłumacza. Studia o polsko-francuskich relacjach przekładowych, Kraków.
Wojciechowska, M., 2011, „Wanda Kragen – tłumaczka, pisarka, podróżniczka”, [w:] Krakowski szlak kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek, t. 3, E. Furgał (red.), Kraków, s. 193–210.
Wolf, M., Fukari A. (red.), 2007, Constructing a Sociology of Translation, Amsterdam– Philadelphia.
Zweig, S., 1957, „Świat dnia wczorajszego”, tłum. W. Kragen, [w:] Tygodnik Powszechny, nr 35(450), s. 5.
Zweig, S., 1958, Świat wczorajszy, tłum. M. Wisłowska, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1003
Liczba cytowań: 0
