Nazwy kolorów w przekładzie literatury na podstawie powieści Elfriede Jelinek wir sind lockvögel baby!
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2022.008Słowa kluczowe
przekład literatury, nazwy kolorów, Elfriede Jelinek, techniki tłumaczenioweAbstrakt
Niniejszy artykuł przedstawia problem przekładu nazw kolorów w literaturze. Określenia barw pełnią tam istotną funkcję, gdyż służą opisom świata przedstawionego i wywołują u czytelników odpowiednie wyobrażenia. Pojawiające się kolory mogą także wpływać na symbolikę i cechy estetyczne dzieła. Tłumacząc utwór, nazwy kolorów należy przełożyć tak, aby mogły być one zinterpretowane w podobny sposób. Zważywszy na różnice językowe, nie zawsze jest to możliwe. W artykule przedstawiono wyniki analizy przekładu nazw kolorów w powieści Elfriede Jelinek wir sind lockvögel baby! na język polski. Celem jest określenie sposobów ich tłumaczenia i czynników, które wpływają na obranie danej techniki.
Bibliografia
Abramov I., Feldman O., Gordon J., Chevarga A., 2011, Sex and vision II: color appearance of monochromatic lights, „Biology of Sex Differences”, 3, 21, https://doi.org/10.1186/2042–6410–3-21.
Berlin B., Kay P., 1969, Basic Colour Terms: Their Universality and Evolution, Berkeley.
Breicha O., 1969, „Pop ist gut!“ Gespräch mit der neuen Kulturpreisträgerin Elfriede Jelinek, „Kurier”, s. 209.
Davidoff J., 2001, Language and perceptual categorisation, „Trends in Cognitive Science”, 5(9), s. 382–387.
Degner U., 2014, ‚Pop nicht als Pop‘: Jelineks frühe Romane ‚wir sind lockvögel baby!‘ und ‚Michael. Ein Jugendbuch für die Infantilgesellschaft‘ im literarischen Feld der frühen 70er Jahre, https://fpjelinek.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/proj_ejfz/PDF-Downloads/Degner_Pop_nicht_als_Pop.pdf (dostęp: 2.09.2021).
Drabik L., Sobol E., 2007, Słownik języka polskiego PWN, Warszawa.
Eco U., 2006, Quasi dasselbe mit anderen Worten. Über das Übersetzen, München–Wien.
Gonigroszek D., 2012, Rozwój historyczny nazw kolorów w języku angielskim a teoria Berlina i Kaya, „Językoznawstwo”, 1(6), s. 27–35.
Hayes N., 1995, Kognitive Prozesse – eine Einführung, [w:] Einführung in die Kognitionspsychologie, J. Gerstenmaier (red.), München–Basel, s. 11–40.
Hejwowski K., 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa.
Jelinek E., 1970, wir sind lockvögel baby!, Reinbek bei Hamburg (= WSLB).
Jelinek E., 2009, jesteśmy przynętą kochanie!, tłum. A. Majkiewicz, J. Ziemska, Warszawa (= JPK).
Jurek K., 2011, Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze, „Kultura – Media – Teologia”, 6, s. 68–80.
Kay P., Berlin B., Maffi L., Merrifield W., 1997, Color Naming Across Languages, [w:] Color Categories in Thought and Language, C.L. Hardin, L. Maffi (red.), Cambridge, s. 21–56.
Kubaszczyk J., 2014, Wyobraźnia tłumacza a naoczność świata przedstawionego, „Scripta Neophilologica Posnaniensia”, 14, s. 89–100.
Maciejewski W., 1996, O przestrzeni w języku. Studium typologiczne z językiem polskim w centrum, Poznań.
The National Eye Institute, 2015, Facts About Color Blindness, https://nei.nih.gov/health/color_blindness/facts_about (dostęp: 2.09.2021).
Pęzik P., 2012, Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP, [w:] Narodowy Korpus Języka Polskiego, A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Warszawa, s. 253–273.
Piprek J., Ippoldt J., 1969, Wielki słownik niemiecko-polski. Großwörterbuch Deutsch-Polnisch, t. 1, Warszawa.
Płomińska M., 1997, Zu Farbbezeichnungen in phraseologischen Wendungen des Deutschen und des Polnischen, „Glottodidactica”, 25, s. 87–97.
Rada Europy, Common European Framework of Reference for Languages: Learning, 2011, Teaching, Assessment, Strasburg.
Regier T., Kay P., 2009, Language, thought, and color: Whorf was half right, „Trends in Cognitive Sciences”, 13(10), s. 439–446.
Sobiech R., 1980, Zur deutsch-polnischen Phraseologie im Bereich der Farbbezeichnungen, „Studia Germanica Posnaniensa”, 9, s. 159–166.
Tabakowska E., 2015, Obraz rzeczy – słowo – słowo innego, [w:] Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie, E. Tabakowska, P. de Bończa Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 261–273.
Tokarski R., 2004, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin.
Venuti L., 1995, Translator’s Invisibility: A History of Translation, London–New York.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Anna Kurzaj
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 474
Liczba cytowań: 0
