Tłumacz-interpretator. Analiza recenzji i komentarzy internetowych dotyczących serii przekładowej Frankofonia Literaria
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2022.011Słowa kluczowe
tłumacz, recenzja, komentarz, online, paratekstAbstrakt
Artykuł dotyczy specyficznej rolą tłumacza, którą można zaobserwować w serii Frankofonia Literaria (Wydawnictwo w Podwórku i Wydawnictwo UŚ). Twórca, tłumacz i redaktor serii, prof. Krzysztof Jarosz, ujawnia się poprzez własne parateksty (przypisy i posłowie). Nie tylko wyjaśnia kwestie językoznawcze i przekładowe, ale także dodaje informacje, które wydają mu się kluczowe dla odbioru dzieła, a mogą być nieznane polskiemu czytelnikowi. Dodatkowo wskazuje ślady interpretacyjne. Tłumacz staje się nie tylko drugim autorem, ale także tłumaczem, nauczycielem i przewodnikiem dla swoich czytelników. Zwracają na to uwagę czytelnicy w Internecie, czyli autorzy recenzji literackich i blogów. Na podstawie analizowanego korpusu można stwierdzić, że wszyscy recenzenci internetowi obserwują obecność tłumacza i jego specyficzną rolę. Większość recenzji i tekstów z blogów pozytywnie ocenia obecność tłumacza. Część autorów dochodzi do wniosku, że bez wsparcia tłumacza nie byliby w stanie poprawnie odczytać dzieła literackiego. Jednak pojawiają się również głosy krytyczne, które zwracają uwagę na nadmierną obecność tłumacza. Niewątpliwie tak wyrazista figura tłumacza i proponowana przez niego bardzo widoczna interpretacja może wpływać na sposób odbioru tłumaczonych dzieł przez czytelników i w pewnym stopniu nim kierować.
Bibliografia
Devi A., 2011, Le sari vert, Paris.
Devi A., 2018, Zielone sari, tłum. K. Jarosz, Gdańsk.
Devi A., 2006, Ève de ses décombres, Paris.
Devi A., 2019, Ewa ze swych zgliszcz, tłum. K. Jarosz, Gdańsk–Katowice.
Devi A., 2015, L’ambassadeur triste, Paris.
Devi A., 2020, Smutny ambasador, tłum. K. Jarosz, Gdańsk–Katowice.
LaRue M., 2009, L’oeil de Marquise, Montreal.
LaRue M., 2021, Okiem Markizy, tłum. K. Jarosz, Gdańsk–Katowice.
Casanova P., 2002, Consécration et accumulation de capital littéraire, „Actes de la recherche en sciences sociales”, 144, s. 7–20.
Genette G., 1987, Seuils, Paris.
Hrehorowicz U., 1997, Przypisy tłumacza: to be or not to be?, „Między Oryginałem a Przekładem”, 3, s. 109–116.
Jarniewicz J., 2012, Niech nas zobaczą, czyli translatorski coming out, [w:] Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, J. Jarniewicz, Kraków, s. 7–22.
Kruk A., 2018, Przekład jako transfer międzykulturowy a role tłumacza, „Między Oryginałem a Przekładem”, 24, nr 2(40), s. 9–28.
Lefevere A., 1985, Why Waste Our Time on Rewrites? The Trouble with Interpretation and the Role of Rewriting in an Alternative Paradigm, [w:] The Manipulation of Literature. Studies in Literary Translation, T. Hermans (red.), London–Sydney, s. 215–243.
Legeżyńska A., 2013, Tłumacz jako drugi autor, [w:] Polska myśl przekładoznawcza, P. Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 239–253 [wyd. 1: 1986].
Loewe I., 2007, Gatunki paratekstowe w przestrzeni medialnej, Katowice.
Święch J., 2013, Przekłady i autokomentarze, [w:] Polska myśl przekładoznawcza, P. Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 193–216 [wyd. 1: 1984].
Tabakowska E., 1995, Językoznawstwo kognitywne w teorii i praktyce przekładu: oleodruk i symfonia na dwa fortepiany, „Między Oryginałem a Przekładem”, 1, s. 31–41.
Tokarz B., 2015, Tłumacz, emocje i przekład, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, 9, s. 381–394.
Venuti L., 1995, The Translator’s Invisibility, London.
Warmuzińska-Rogóż J., 2011, O polskich przekładach literatury quebeckiej w sieci, czyli parateksty w Internecie, „Między Oryginałem a Przekładem”, 17, s. 243–257.
Warmuzińska-Rogóż J., 2022a, Krzysztof Jarosz – traducteur multifonctionnel. À propos de la collection Frankofonia Literaria, „Między Oryginałem a Przekładem”, 3(57), s. 79–103.
Warmuzińska-Rogóż J., 2022b, Quand le traducteur sort du placard. La specificite de la collection Frankofonia Literaria en Pologne, „Romanica Cracoviensia”, s. 509–517.
Szot W., 2020, Perła z Mauritiusa. „Smutny ambasador. Nowele” Anandy Devi, „Gazeta Wyborcza”, https://wyborcza.pl/ksiazki/7,154165,26386898,perla-z-mauritiusa-smutny-ambasador-nowele-anandy-devi.html (dostęp: 10.03.2022).
Swoboda T., 2020, Słowo oznaczające przemoc, „Dwutygodnik”, https://www.dwutygodnik.com/artykul/9149-slowo-oznaczajace-przemoc.html (dostęp: 25.04.2022).
Iwasiów S., 2019, Śmierć ostatniego mizogina (Ananda Devi: ‘Zielone Sari’), „ArtPapier”, 3(363), http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=364&artykul=7179 (dostęp: 11.04.2022).
Kieżun P., 2020, Ciemna strona maurytyjskiego raju. O powieści „Ewa ze swych zgliszcz” Anandy Devi, „Kultura Liberalna”, 589, https://kulturaliberalna.pl/2020/04/21/piotr-kiezun-recenzja-ewa-ze-swych-zgliszcz-ananda-devi/ (dostęp: 10.03.2022).
Zagórska A., 2020, Smutek, wir i wątpliwa harmonia (Ananda Devi: ‘Smutny ambasador. Nowele’), „ArtPapier”, 21(405), http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=404&artykul=8132&kat=1 (dostęp: 11.04.2022).
Iwasiów S., 2019, Śmierć ostatniego mizogina (Ananda Devi: ‘Zielone Sari’), „ArtPapier”, 3(363), http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=364&artykul=7179 (dostęp: 11.04.2022).
Iwasiów S., 2020, Nie próbujcie jej osądzać (Ananda Devi: ‘Ewa ze swych zgliszcz. Powieść’), „Literatura”, 3(387), http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=387&artykul=7733 (dostęp: 10.03.2022).
Dunin K., 2019, Daleko od raju, „Krytyka Polityczna”, https://krytykapolityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/kinga-dunin-czyta/daleko-od-raju/ (dostęp: 11.04.2022).
Padzik D., 2019, Niezwykła książka, „Francuski rozdział”, http://francuskirozdzial.pl/wyjatkowa-ksiazka/ (dostęp: 11.04.2022).
Padzik D., 2020, Między Wschodem a Zachodem, „Francuski rozdział”, http://francuskirozdzial.pl/miedzy-wschodem-a-zachodem/ (dostęp: 11.04.2022).
Czechowicz J., 2020, Smutek i okrucieństwo, „Krytycznym okiem”, http://krytycznymokiem.blogspot.com/2020/01/ewa-ze-swych-zgliszcz-ananda-devi.html (dostęp: 11.04.2022).
Małochleb P., 2020, Zew hordy, „Książki na ostro”, http://www.ksiazkinaostro.pl/zew-hordy/?fbclid=IwAR1dJrAZIMitynbXuwdD04kPm6KRsNQSSKHSPMGhChnwGllnhodUGwkX- mY (dostęp: 11.04.2022).
Szot W., 2020, [RECENZJA] Ananda Devi, „Smutny ambasador”, „Zdaniem Szota”, https://zdaniemszota.pl/3364-recenzja-ananda-devi-smutny-ambasador (dostęp: 11.04.2022).
Szot W., 2020, Książka tygodnia – „Ewa ze swych zgliszcz”, „Empik Pasje. Magazyn Online”, https://www.empik.com/empikultura/ksiazka-tygodnia-ewa-ze-swych-zgliszcz-recenzja,110455,a?fbclid=IwAR3oau2SR0_2wQpkgr-58meY0PMP8otZlUH84zNC0LEBknbFY7vcRDFb8P9I (dostęp: 11.04.2022).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Joanna Warmuzińska-Rogóż
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 452
Liczba cytowań: 0