Wizyta polskich naukowców w Szczecinie i w Wolinie w 1935 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2018.13Słowa kluczowe
archeologia, Wolin, stosunki polsko-niemieckieAbstrakt
Artykuł dotyczy przyczyn, przygotowań oraz przebiegu i rezultatów wyprawy polskich naukowców z Poznania w październiku 1935 r. celem zapoznania się z niemieckimi pracami archeologicznymi w Wolinie. Artykuł oparty jest na niewykorzystywanych dotychczas materiałach źródłowych. Wyprawa została przedstawiona w kontekście ówczesnych stosunków politycznych i naukowych między Polską a Niemcami.
The paper deals with the causes, preparations, course and results of the expedition of Polish scholars from Poznań in October 1935 with the aim of getting acquainted with the German archaeological excavations on Wolin. The paper is based on so far unused source materials. The expedition is presented within the context of the political and scholarly relations between Poland and Germany.
Bibliografia
Biermann F., A Slavic or a Viking town? The excavations at Wolin 1934/41 and their contemporary interpretation, w: Scandinavian Culture in Medieval Poland, Wrocław 2013.
Biernat C., Spór archiwalny polsko-gdańsko-niemiecki w okresie międzywojennym, 1919-1939, Warszawa 1969.
Biliński P., Władysław Konopczyński 1880-1952. Człowiek i dzieło, Kraków 2017.
Błahij K., Ostatnia tajemnica zatopionych bogów, Warszawa 1971.
Bodniak S., Życiorys własny, Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 5, 1955.
Broszat M., 200 lat niemieckiej polityki wobec Polski, tłum. E. Kaczmarczyk, W. Leder, Warszawa 1999.
Burleigh M., Albert Brackmann & the Nazi adjustment of history, History Today 3, 1987.
Burleigh M., Germany Turns Eastwards. A Study of Ostforschung in the Third Reich, Cambridge 1988.
Chałupczak H., Powstanie i działalność polskich placówek konsularnych w okresie między-wojennym (ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-niemiecko-czechosłowackiego), w: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, Katowice 2004.
Chwaliszewski R., Kierownicy konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Pile w latach 1922-1939, Rocznik Nadnotecki 15-16, 1984-1985.
Chwaliszewski R., Z działalności konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Pile w latach 1922-1939, Piła 1984.
Deutschland und Polen. Beiträge zu ihren geschichtlichen Beziehungen, Hrsg. A. Brackmann, München-Berlin 1933.
Filipowiak W., Gierke M., Kokora K., Kowalska M., Zaginiona dokumentacja z przedwojennych badań archeologicznych w Wolinie, w: Kościoły w dobie chrystianizacji, Szczecin 2016 (Wolińskie Spotkania Mediewistyczne III).
Gąssowski J., Z dziejów polskiej archeologii, Warszawa 1970.
Górski K., Autobiografia naukowa, red. W. Sieradzan, Toruń 2003.
Grunwald S., „Die Aufteilung der Burgen auf die Geschichte wird eine Änderung erfahren müssen“. Zur Geschichte der Zantoch-Idee, Acta Praehistorica et Archaeologica 41, 2009.
Hackmann J., Deutsche Ostforschung und Geschichtswissenschaft, w: Deutsche Ostforschung und polnische Westforschung im Spannungsfeld von Wissenschaft und Politik. Disziplinen im Vergleich, t. I, Osnabrück-Poznań 2002.
Inachin K.T., Pommern als Grenzprovinz in der Agitation der politischen Rechten 1919-1933, w: Pogranicze polsko-niemieckie. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Szczecin 2001.
Jażdżewski K., Pamiętniki. Wspomnienia polskiego archeologa z XX wieku, Łódź 1995.
Kaczmarek J. E., Organizacja badań i ochrony zabytków archeologicznych w Poznaniu (1720-1958), Poznań 1996.
Kaczmarek J. E., Prinke A., Żywot długi, pracowity i spełniony. Profesor Józef Kostrzewski (1885-1969) – prehistoryk, patriota, Europejczyk, Poznań (w druku).
Kalisz Z., Stanisław Bodniak – historyk i bibliotekarz, Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 19, 1982.
Kazimierz Tymieniecki (1887-1968). Dorobek i miejsce w mediewistyce polskiej, red. J. Strzelczyk, Poznań 1990.
Kessler W., Zum Bild Pommerns in der nationalsozialistischen Publizistik. Einige Bemerkungen am Beispiel der Zeitschrift „Das Bollwerk”, w: Państwo i społeczeństwo na Pomorzu Zachodnim do 1945 r., Szczecin 1997.
Kisielewski J., Ziemia gromadzi prochy, Warszawa 1990.
Koczy L., Jomsborg, Kwartalnik Historyczny 46, 1932, z. 3-4.
Koczy L., Polska i Skandynawia za pierwszych Piastów, Poznań 1934.
Koczy L., Źródła staronordyckie do dziejów Słowian, Slavia Occidentalis 11, 1932.
Koczy L., Związki małżeńskie Piastów ze Skandynawami, Slavia Occidentalis 11, 1932.
Kokowski A., Kreismuseum Flatow (Złotów) – Provinzmuseum Schneidemühl (Piła). Nieznane dzieje archeologicznych zbiorów muzealnych w dawnej prowincji Grenzmark Posen-Westpreussen, Fontes Archaeologici Posnanienses 47, 2011.
Kokowski A., Niemirowski W., Na tropie zaginionych odkryć. Archeologia w świetle doniesień prasowych z dawnej prowincji Grenzmark – Posen-Westpreußen / Auf den Spuren von verlorenen Entdeckungen die Archäologie im Spiegel der Presse der Ehemaligen Provinz Grenzmark – Posen-Westpreußen, Lublin 2016.
Kokowski A., Robert Liebig. Archeolog amator z Wielkopolski / Einer Amateurarchäologe aus Großpolen, Lublin 2016.
Kostrzewski J., Dzieje polskich badań prehistorycznych, Poznań 1949.
Kostrzewski J., Słowiańska królowa Bałtyku wyjrzała z pod ziemi, Kurier Poznański nr 101 (2 III 1935).
Kostrzewski J., Z mego życia. Pamiętnik, Wrocław 1970.
Kostrzewski J., Zagadka Winety rozwiązana. Co znaleziono pod brukiem rynku w Wolinie, Ilustracja Polska 1936, nr 45.
Kowalski K., Kwerenda źródeł kultury pucharów lejkowatych przeprowadzona przez Konrada Jażdżewskiego w 1931 roku na obszarze ówczesnej prowincji Pomorze, Materiały Zachodniopomorskie Nowa Seria 13, 2017.
Kowalski K., Filipowiak Wł., Dawne zbiory archeologiczne Muzeum Narodowego w Szczecinie, w: Zaginione – ocalone. Szczecińska kolekcja starożytności pomorskich, Szczecin 2012.
Kozłowski M., Sprawa premiera Leona Kozłowskiego. Zdrajca czy ofiara?, Warszawa 2005.
Kozłowski S. K., Kwiat królestwa. Archeologów polskich pokolenie trzecie, Warszawa-Łódź 2015.
Kozłowski S. K., Włodzimierz Antoniewicz, profesor z Warszawy, Warszawa 2009.
Krzoska M., Für ein Polen an Oder und Ostsee. Zygmunt Wojciechowski (1900-1955) als Historiker und Publizist, Osnabrück 2003.
Leśny J., Józef Widajewicz, w: Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010.
Lew-Machniak A., Między otwartą wrogością a fasadową przyjaźnią. Heliodor Sztark – polski konsul w niemieckim Szczecinie, Szczecin 2016.
Mastalerz-Krystjańczuk M., Pomorze Zachodnie w polskiej nauce, publicystyce i działalności politycznej w latach 1919-1939, Słupsk 2013.
Migdalski P., Między nauką, mitem a propagandą. Przeszłość Wolina w polskich badaniach oraz w życiu małego miasta na ziemiach zachodnich w okresie Polski Ludowej, Wodzisław Śląski 2019 (w przygotowaniu).
Migdalski P., Słowiańszczyzna północno-zachodnia w historiografii polskiej, niemieckiej i duńskiej, Wodzisław Śląski 2019 (w druku).
Mroczko M., Polska myśl zachodnia 1918-1939 (Kształtowanie i upowszechnienie), Poznań 1986.
Nowak Z.H., Starania Karola Górskiego o dostęp do archiwów Gdańska i Królewca w latach 1933-1938, w: Polska i jej sąsiedzi w czasach najnowszych. Studia i materiały ofiarowane profesorowi Karolowi Grünbergowi w 70-lecie urodzin, Toruń 1995.
Papritz J., Koppe W., Vorwort, Jomsburg 1, 1937.
Piotrowska D., Biskupin – ideologie – kultura, w: Archeologia – kultura – ideologie, Biskupin-Wrocław 2004.
Piotrowski B., O Polskę nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia i badania niemcoznawcze Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań 1987.
Piskorski J.M., Herbert Ludat (1910-1993) – historyk Słowiańszczyzny Zachodniej i stosunków polsko-niemieckich, w: H. Ludat, Słowianie – Niemcy – Europa. Wybór prac, tłum. J.M. Piskorski, Marburg-Poznań 2000.
Profesor Leon Kozłowski, red. S. K. Kozłowski, O. Sytnyk, Lwów-Warszawa 2010.
Pryt K., Befohlene Freundschaft. Die deutsch-polnische Kulturbeziehungen 1934-1939, Osnabrück 2010.
Schubart H., Die Vorgeschichtsforschung an der Universität Greifswald, w: Festschrift zur 500-Jahrfeier der Universität Greifswald, 17. 10. 1956, t. II, Greifswald 1956.
Skóra W., Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej w Szczecinie w latach 1925-1939, Słupsk 2001.
Smogorzewski K., Spojrzenie w zaranie Państwa Polskiego, Gazeta Polska nr 356 (24 XII 1935).
Stanisławski B. M., Jómswikingowie z Wolina-Jómsborga – studium archeologiczne przenikania kultury skandynawskiej na ziemie polskie, Wrocław 2013.
Stępiński W., Czasopiśmiennictwo historyczne Pomorza Zachodniego od drugiej połowy XX wieku po czasy współczesne, Zapiski Historyczne 63, 1998, z. 2.
Stępiński W., Prasa Pomorza Zachodniego wobec stosunków Rzeszy z II Rzeczpospolitą w latach 1933-1935. Między kontynuacją a zwrotem, w: Deklaracja polsko-niemiecka o niestosowaniu przemocy z dnia 26 stycznia 1934 r. z perspektywy Polski i Europy w siedemdziesiątą rocznicę podpisania, Toruń 2005.
Szukała M., Martin Wehrmann i Otto Kunkel – ich rola w nauce i kulturze Szczecina końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, w: Muzealnicy, archiwiści i bibliotekarze szczecińscy w XX wieku, Szczecin 2002.
Szukała M., Pruskie archiwa państwowe a niemieckie badania wschodnie (deutsche Ostforschung) w okresie międzywojennym XX wieku (1918-1939). Między nauką a politycznym zaangażowaniem, Szczecin-Warszawa 2011.
Tymieniecki K., Sprawozdanie z ekspedycji naukowej do Wolina w dniach 28 i 29 października 1935, Roczniki Historyczne 11, 1935.
Tymieniecki K., W sprawie Wolina, Roczniki Historyczne 11, 1935.
Widajewicz J., Położenie Jomsborga, Kwartalnik Historyczny 48, 1934.
Widajewicz J., Przy ujściu Odry w drugiej połowie X wieku, Poznań 1935.
Wilde K. A., Die Bedeutung der Grabung Wollin 1934, Stettin 1939.
Wojciechowski M., Polsko-niemiecka deklaracja o nieagresji z 26 stycznia 1934 r., Katowice 1963.
Wojciechowski Z., Jeszcze słowo o Wolinie, Roczniki Historyczne 11, 1935.
Wojciechowski Z., Kilka słów o Wolinie, Roczniki Historyczne 10, 1934.
„Wołyń” u ujścia Odry, Kurier Poznański, nr 151 (31 III 1935).
Zadrożny T., Kajetan i inni (2). Oskarżające Gerharda pisanie, Cenne, Bezcenne, utracone 2009, nr 4.
Zernack K., „Niemcy i Wschód” jako problem badań historycznych w Berlinie, w: tenże, Niemcy – Polska. Z dziejów trudnego dialogu historiograficznego, tłum. Ł. Musiał, Poznań 2006.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 317
Liczba cytowań: 0
