Praktyki kwestarskie dominikanów z Brzegu
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2021.05Słowa kluczowe
dominikanie, Śląsk, Brzeg, kwesta, XVI w.Abstrakt
Dominikanie z klasztoru w Brzegu prowadzili intensywną działalność kwestarską w mieście i innych miejscowościach na Śląsku położonych w granicach należącego do nich okręgu. Praktyki kwestarskie zakonników można odtworzyć na podstawie wykazów dochodów oraz wydatków konwentu zachowanych w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Ich lektura pokazuje, że dominikańska kwesta była intensywna, dobrze zorganizowana i prowadzona przez zakonników wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu datków pieniężnych oraz naturaliów.
Bibliografia
Barciak A., Mendykanci w średniowiecznym Raciborzu, w: Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, Wrocław-Opole 2000.
Barciak A., Podstawy ekonomiczne obu klasztorów dominikańskich w Raciborzu w średniowieczu, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Berger T., Springer K.-B., Soldin (Myślibórz). Dominikaner, w: Brandenburgisches Klosterbuch. Handbuch der Klöster, Stifte und Kommenden bis zur Mitte des 16. Jahrhunderts, t. II, Berlin 2007.
Blasel C., Geschichte von Kirche und Kloster St. Adalbert zu Breslau, Breslau 1912 (Darstellungen und Quellen zur Schlesischen Geschichte 16).
Bobowski K., Fryderyk II, książę śląski i pan legnicko-brzeski (1480-1547) – reformator Kościoła katolickiego i humanista, Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 51, 1996.
Bukała M., Obrót rentą w ocenie średniowiecznych dominikanów i innych scholastyków, w: Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym, Wrocław-Opole-Warszawa 2005.
Bukała M., Oeconomia mediaevalia of Wrocław Dominicans. Library and studies od Friars and Ethical-Economic Ideas: the Example from Silesia, Spoleto 2010.
Bukała M., Zagadnienia ekonomiczne w nauczaniu wrocławskiej szkoły dominikańskiej w późnym średniowieczu, Wrocław 2004.
Burdzy D., Majątek dominikańskich klasztorów św. Jakuba i św. Marii Magdaleny w Sandomierzu do końca XVI w., w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Burdzy D., „Percepta et expensa”. Budżety obu klasztorów dominikańskich w Sandomierzu w XVIII w., w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, Wrocław 2013.
Dola K., Dominikanie w Nysie 1749-1810, Opole 2009.
Dominikanie na ziemiach polskich w epoce nowożytnej, Kraków 2009 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 5).
Dziewulski W., Brzeg od lokacji na prawie zachodnim do wygaśnięcia dynastii Piastów (1247-1675), w: Brzeg. Dzieje, gospodarka, kultura, Opole 1975.
Eisert K., Das Dominikanerkloster in Brieg (1336-1543), Archiv für Schlesische Kirchengeschichte 18, 1960.
Elm K., Termineien und Hospitze der westfälischen Augustiner-Eremitenklöster Osnabrück, Herford und Lippstadt, Jahrbuch für westfalische Kirchengeschichte 70, 1977.
Gałuszka T., Ekonomia w małej wspólnocie zakonnej. Dominikanie w Opatowcu w latach 1283-1526, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Gałuszka T., Kara więzienia w późnośredniowiecznej polityce penitencjarnej dominikanów polskich, Kwartalnik Historyczny 117, 2010, nr 4.
Gałuszka T., Nieznany spór z ok. 1500 roku pomiędzy krakowskimi mendykantami. Przyczynek do badań nad stosunkami międzyzakonnymi w okresie średniowiecza, w: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, Kraków 2008 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 4).
Gałuszka T., Podział dominikańskich okręgów klasztornych na Kujawach w połowie XIV wieku. Studium dokumentu prowincjała Ludolfa z 1517 roku, Roczniki Historyczne 80, 2014.
Gałuszka T., Kaczmarek K., Fratres apud Sanctam Crucem. Z badań nad dziejami dominikanów w Brzegu, Poznań 2018.
Historia Śląska, t. I, cz. 2, Wrocław 1961.
Hoogeweg H., Die Stifter und Klöster der Provinz Pommern, t. II, Stettin 1925.
Jakobsen J. G. G., Praedikebrødrenes samfundsrolle in middelaldrenes Danmark, Odense 2008.
Kaczmarek K., Der Dominikanerklosterkreis Brzeg (Brieg) im 16. Jahrhundert. Versuch eine Rekonstruktion, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 115, 2021.
Kaczmarek K., Konwent dominikanów w Brzegu w XIV-XVI wieku, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 109, 2018.
Kaczmarek K., Konwent dominikanów wrocławskich w późnym średniowieczu, Wrocław-Poznań 2008.
Kaczmarek K., Mobilność dominikanów ze śląskiej kontraty polskiej prowincji Zakonu Kaznodziejskiego w XV wieku, w: Święty Jacek Odrowąż i dominikanie na Śląsku, Katowice 2008.
Kaczmarek K., Najstarsze dzieje klasztoru dominikanów we Wronkach, Zeszyty Muzeum Ziemi Wronieckiej 1 (2), 2016.
Kaczmarek K., Od kurii do klasztoru. Z dziejów powstania i najstarszego uposażenia klasztoru dominikanów we Wronkach, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Kaczmarek K., Szkoły i studia polskich dominikanów w okresie średniowiecza, Poznań 2005.
Kaczmarek K., Średniowieczne podróże wielkopolskich dominikanów, Studia Periegetica 2, 2008.
Kaczmarek K., Źródła do badań nad gospodarką klasztoru dominikanów we Wronkach w średniowieczu i czasach nowożytnych, w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, Wrocław 2013.
Kielar P., Klasztory dominikańskie na Śląsku w czasie Reformacji, w: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, t. I, Warszawa 1975.
Kłoczowski J., Dominikanie polscy na Śląsku w XIII-XIV wieku, Lublin 1956.
Kłoczowski J., Klosterkreise in der polnischen Dominikanerprovinz im Mittealter, w: Vita religiosa im Mittelalter. Festschrift für Kaspar Kaspar Elm zum 70. Geburtstag, Berlin 1999.
Kłoczowski J., Okręgi klasztorne w polskiej prowincji dominikanów w średniowieczu, w: tenże, Polska prowincja dominikańska w średniowieczu i Rzeczypospolitej Obojga (Wielu) Narodów, Poznań 2008.
Kłoczowski J., Średniowieczne okręgi klasztorne dominikanów mazowieckich, w: Kultura staropolska – kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1997.
Kordek K., Dokumentacja fotograficzna zabytków Brzegu i okolic w zbiorach Archiwum Instytutu Historii Sztuki PAN, w: Szkice brzeskie, t. I, Opole 1981.
Kracik J., Bernardyński kwestarz według staropolskich źródeł, Folia Historica Cracoviensia 14, 2008.
Kubicki R., Dominikanie w Elblągu – materialne podstawy egzystencji konwentu i jego związki z miastem, Rocznik Elbląski 19, 2004.
Kubicki R., Działalność dominikanów kontraty pruskiej na pograniczu polsko-krzyżackim. Okręg klasztorny konwentu w Toruniu w XV w., w: Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie (II), Włocławek-Brodnica 2007.
Kubicki R., The Economic Situation of the Mendicants in Royal Prussia in the Fifteenth and First Half of the Sixteenth Century, w: L’economie des couvents mendiants en Europe centrale: Bohême, Hongrie, Pologne v. 1220 – v. 1550, Rennes 2018.
Kubicki R., Mendykanci wobec reformacji w Prusach Królewskich i Zakonnych do 1526 roku, Odrodzenie i Reformacja w Polsce 63, 2019.
Kubicki R., Podstawy ekonomiczne funkcjonowania mendykantów w państwie krzyżackim i Prusach Królewskich do połowy XVI w., w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Kubicki R., Podstawy gospodarcze utrzymania klasztoru dominikanów w Gdańsku, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Kubicki R., Prussia monastica. Studia z dziejów zakonów w Prusach Krzyżackich, Królewskich i Zachodnich (od XIII do połowy XIX w.), Gdańsk 2021.
Kubicki R., Sources for the history of mendicant economy in Royal Prussia from the 15th till the beginning of the 16th century, Hereditas Monasteriorum 3, 2013.
Kubicki R., Zakony mendykanckie w Prusach Krzyżackich i Królewskich od XIII do połowy XVI wieku, Gdańsk 2018.
Kublin H., Proces fundacji dominikanów w Raciborzu, Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 36, 2016.
Maleczyńska K., Dzieje starego papiernictwa śląskiego, Wrocław 1961.
Marsch A., Neu entdeckte Ansichten schlesischer Städte aus den Jahren 1536/37, Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 42-44, 2001-2003.
Meersseman G., De domibus terminariis in antiquo comitatu Flandriae: notitias sparsas, Archivum Fratrum Praedicatorum 8, 1938.
Miławicki M., Kontrybucje klasztorne w dominikańskiej Prowincji Ruskiej św. Jacka w latach 1612-1648, w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, Wrocław 2013.
Myszka Ł., Dominikanie w Toruniu od XVI do XIX wieku. Katolicki zakon w protestanckim mieście, Kraków 2016 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 15).
Niklewska J., Nowy nabytek Muzeum Historycznego M. St. Warszawy. Księga rachunkowa warszawskiego klasztoru OO. Augustianów (połowa XV w. – lata sześćdziesiąte XVIII w., Rocznik Warszawski 38, 1998.
Nowak B., Najstarsze uposażenie dominikanek raciborskich, Studia i Materiały z Dziejów Śląska 23, 1998.
Piwowarczyk E., Legaty na kościół i klasztor oo. Dominikanów w Krakowie (XIV-XV w.). Przyczynek do badań nad pobożnością miejską, w: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, Kraków 2008 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 4).
Pobóg-Lenartowicz A., Podstawy materialne klasztoru dominikanów w Opolu w średniowieczu i u progu czasów nowożytnych, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Pobóg-Lenartowicz A., „Psy Pana”, czyli rzecz o dominikanach z opolskiej Górki, Opole 2020.
Polak W., Dominikanie lubelscy w przekazie Liber Beneficiorum Jana Długosza, w: Dominikanie w Lublinie. Studia z dziejów i kultury, Lublin 2006.
Przybyłowicz O.M., Jak panny rozliczały się? Księgi rachunkowe jako źródło do badań nad polskimi klasztorami żeńskimi w XVI-XVIII w., w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, Wrocław 2013.
Przybyłowicz O.M., Rachunki za pogrzeby sióstr norbertanek na Zwierzyńcu (XVII-XVIII wiek), Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 62, 2014.
Die Reisebilder Pfalzgraf Ottheinrichs aus den Jahren 1536/1537 von seinen Ritt von Neuburg a. d. Donau über Prag nach Krakau und zurück über Breslau, Berlin, Wittenberg und Leipzig nach Neuburg, wyd. A. Marsch, Weißenhorn 2001, t. I-II.
Rosenplänter J., Rechnungsführung und Abrechnungpraxis norddeutschen Frauenklöster im späten Mittellater, w: Kloster und Wirtschaftswelt im Mittelalter, Paderborn 2007.
Rückert M.M., Die Rechnung des Schaffnerin Barbara von Speyer aus der Dominikanerinnenkonvent St. Johannes Baptista in Kirchheim unter Teck, w: Wirtschaftsund Rechnungsbücher des Mittelalters und der Frühen Neuzeit. Formen und Methode der Rechnungslegung: Städte, Klöster, Kaufleute, Göttingen 2015.
Sallaberger J., Die Präsenz der Bettelorden mittels Mendikanten-Termineien im mittelalterlichen Salzburg, Mitteilungen der Gesselschaft für Salzburger Landeskunde 144, 2004.
Schmidt H.-J., Die Wirtschaftsführung der Bettelorden in Deutschland (XIII-XIV. Jahrhundert), w: L’economia dei conventi dei fratri minori e predicatori fino alla metà del trecento, Spoleto 2004.
Schmidt O., Rechnungsbände als vielseitige Geschichtesquellen, Die Oberpfalz 81, 1991.
Seidel K., Klosterechnungen als Geschichtsquelle, Deutsche Geschichtsblätter 12, 1910.
Skibiński W., Ikonografia Brzegu w zbiorach Muzeum Piastów Śląskich, w: Szkice brzeskie, t. I, Opole 1981.
Skibiński W., Życie codzienne w dawnym Brzegu. Od czasów najdawniejszych do połowy XX stulecia, Warszawa 2016.
Skierska I., Handel w dzień święty w Polsce średniowiecznej, w: Przestrzeń religijna Europy Środkowo-Wschodniej w średniowieczu, Warszawa 2010.
Skierska I., Targ w czasie zakazanym. Średniowieczna norma i praktyka, w: Kościół, kultura, społeczeństwo. Studia z dziejów średniowiecza i czasów nowożytnych, Warszawa 2000.
Skoczyński M., Contrata Masoviae. Dominikanie na Mazowszu od XIII do XVI wieku, Poznań 2019 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 19).
Skoczyński M., Dominikański klasztor św. Mikołaja w Sochaczewie w XIII-XIX wieku, Sochaczew 2014.
Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. V, z. 4, Poznań 2019.
Stefaniak P., Z dziejów klasztoru Świętego Ducha mniszek dominikańskich w Raciborzu (1299-1810), Nasza Przeszłość 112, 2009.
Stelmach R., Archiwalia do dziejów klasztorów legnickich, Studia Legnickie 25, 2004.
Stelmach R., Uposażenie klasztorów dominikanów na Śląsku w średniowieczu w świetle zachowanych dokumentów, w: Święty Jacek Odrowąż i dziedzictwo dominikańskie, Opole 2008.
Stolarczyk T., Uposażenie klasztoru dominikanów w Łęczycy do końca XV wieku, w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Stolarczyk T., Uposażenie łęczyckiego klasztoru dominikańskiego w XVI-XVIII wieku, Rocznik Łódzki 63, 2015.
Szymborski W., Bracia z ulicy Freta. Studia nad dominikanami warszawskimi w epoce nowożytnej, Kraków 2018 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 18).
Tarnas-Tomczyk A., Uposażenie klasztorów legnickich do połowy XIV wieku, Studia Legnickie 29, 2008.
Teichmann L., Neisse. Franziskanerkloster, Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Universität zu Breslau 27, 1986.
Teichmann L., Strehlen. Franziskanerkloster, Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Universität zu Breslau 27, 1986.
Trajdos T.M., Dobroczyńcy mendykantów średniowiecznego Lwowa, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. VIII, Warszawa 1999.
Trajdos T.M., Dominikanie na ziemiach ruskich państwa polsko-litewskiego w średniowieczu, w: Dzieje dominikanów w Polsce XIII-XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, Lublin 2006.
Trajdos T.M., Dominikanie w średniowiecznej diecezji przemyskiej, Przemyskie Zapiski Historyczne 21, 2018.
Trajdos T.M., Uposażenie klasztoru dominikanów lwowskich w średniowieczu, Nasza Przeszłość 91, 1999.
Vöckler M., Einige Anmerkungen zur Entstehung und Bedeutung der Termineinen der Bettelmönche im mittelalterlichen Thüringen, Mitteilungen des Oberhessischen Geschichtsvereins NF 76, 1976.
Walther-Wittenheim G. von, Die Dominikaner in Livland im Mittelalter. Die Natio Livoniae, Romae 1938.
Weindl M., Ein „Stadtorden” auf dem Land. Der Augustiner-Eremiten-Konvent Seemannshausen im späten Mittelalter und in der frühen Neuzeit, t. I, Regensburg 2007.
Wierzchowski G., Dominikanie w Sieradzu. Źródła utrzymania klasztoru do końca XVIII w., w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Wierzchowski G., Dzieje klasztoru dominikanów w Sieradzu od lat 30. XIII wieku do 1864 r., Sieradz 2012.
Wierzchowski G., Fratres et benefactores. The Economic Basis of the Dominican Friary in Sieradz until the End of the Sixteent Century, w: L’economie des couvents mendiants en Europe centrale: Bohême, Hongrie, Pologne v. 1220 – v. 1550, Rennes 2018.
Wierzchowski G., Podstawy materialne klasztoru dominikanów w Sieradzu w świetle kopiariusza klasztornego z początku XVII wieku, Nasza Przeszłość 121, 2014.
Wiesiołowski J., Dominikanie w miastach wielkopolskich w okresie średniowiecza, w: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, t. I, Warszawa 1975.
Wółkiewicz E., Kościół i jego wierni. Struktury kościelne i formy pobożności w średniowiecznej Nysie, Kraków 2014.
Zajchowska A., L’etat des recherches sur l’economie des convents dominicains, augustines et carmel dans les territoires polonais au Moyen Ȃge et au début de l’Époque moderne, Études Franciscaines 6, 2013, z. 1.
Zajchowska A., Idea ubóstwa w środowisku dominikańskich obserwantów Polskiej Prowincji w XV w., w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Zajchowska A., Zagadnienia ekonomiczne w zbiorach kazań modelowych z dominikańskich bibliotek klasztornych w późnym średniowieczu, w: Klasztor w gospodarce średniowiecznej i nowożytnej, Wrocław 2013.
Zdanek M., Dochody dominikanów krakowskich w 1. połowie XVI w., w: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci z zagadnienia ekonomiczne, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 9).
Zdanek M., Kupno renty w gospodarce krakowskiego klasztoru dominikanów w XV i na początku XVI w., w: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, Kraków 2008 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie 4).
Żerelik R., Lokacja, rozwój urbanistyczny i ustrój Oławy w średniowieczu, w: Oława. Zarys monografii miasta, Wrocław-Oława 2004.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 416
Liczba cytowań: 0
