Sprzeciw sumienia w zawodzie farmaceuty. Badanie opinii farmaceutów na temat klauzuli sumienia
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2022.008Słowa kluczowe
wolność sumienia i wyznania, klauzula sumienia, farmacja, antykoncepcja, PolskaAbstrakt
Streszczenie
Klauzula sumienia została wprowadzona do obszaru prawnych regulacji międzynarodowych w związku z uchwałą Rady Europy o nr 1763 z dnia 7 października 2010 r. Zgodnie z treścią dokumentu istnieje przyzwolenie odstąpienia od wykonania określonego świadczenia medycznego ze względu na zastrzeżenia moralne (religijne lub światopoglądowe) zgłaszane przez przedstawicieli opieki zdrowotnej.
W przepisach polskiego prawa medycznego powołanie się na zasadę klauzuli sumienia jest dozwolone, ale wyłącznie dla lekarzy, pielęgniarek i położnych. Farmaceuci są pozbawieni tej możliwości. Jednak wykonywanie niektórych czynności zawodowych budzi zastrzeżenia etyczne wśród farmaceutów. Autorzy artykułu postanowili zbadać opinię farmaceutów zarówno na temat klauzuli sumienia oraz określonych regulacji prawnych, które zdaniem respondentów powinny podlegać zmianom legislacyjnym.
Celem pracy jest zaprezentowanie wyników z przeprowadzonych badań, które zostały zrealizowane w 2020 r. na terenie Wielkopolskiej Okręgowej Izby Farmaceutycznej
w Poznaniu.
Słowa kluczowe: wolność sumienia i wyznania, klauzula sumienia, farmacja, antykoncepcja, Polska
Bibliografia
Augustyn. 1986. „Objaśnienia Psalmów”. W: Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, przeł. J. Sulowski. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Baerwald Angela R., Randy A. Walker, Roger A. Pierson. 2009. „Growth Rates Ovarian Follicles during Natural Menstrual Cycles, Oral Contraception Cycles, and Ovarian Stimulation Cycles”. Fertility and Sterility 91 (2): 440–409.
Benjamin Martin. 2004. „Conscience”. W: The Encyclopedia of Bioethics, 3rd edition, red. Stephen G. Post. New York: Macmillan Reference.
Churchland Patricia. 2013. Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności, przeł. M. Hohol, N. Marek. Kraków: Copernicus Center Press.
Czekajewska Justyna. 2018. „Ethical Aspects of the Conscientious Clause in Polish Medical Law”. Kultura i Edukacja 4 (122): 206–220.
Deans Zuzana. 2013. „Conscientious Objections in Pharmacy Practice in Great Britain”. Bioethics 1 (27): 48–57.
Galewicz Włodzimierz. 2012. „Jak rozumieć medyczną klauzulę sumienia?”. Diametros 34: 136–153.
Głusiec Waldemar. 2012. „Klauzula sumienia dla farmaceutów: analiza opinii wydanej przez Comitato Nazionale pre la Bioethica”. Diametros 32: 62–76.
Hare Robert D. 2005. Without Conscience: The Disturbing World of the Psychopaths among Us. New York: Pocket Books.
„Kodeks etyki aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdzony uchwałą nr VI/25/2012 VI Krajowego Zjazdu Aptekarzy w dniu 22 stycznia 2012 r.”. Dostęp 16.02.2022. https://www.poia.pl/pliki/kodeks_etyki_aptekarza_2012.pdf.
„Komitet Bioetyki przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk nr 4/2013 w sprawie tzw. klauzuli sumienia”. 2013. Dostęp 16.02.2022. https://www.bioetyka.pan.pl/images/stories/Pliki/Stanowisko%20KB%20nr%204-2013.pdf.
„Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej”. 1997. Dostęp 16.02.2022. https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm.
„Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności”. 1950 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284). Dostęp 16.02.2022. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19930610284.
Magowska Anita. 2008. „Prawo farmaceutów do sprzeciwu sumienia”. Czasopismo Aptekarskie 15 (1): 15–18.
Merks Piotr, Katarzyna Szczęśniak, Damian Świeczkowski i in. 2015. „Klauzula sumienia dla farmaceutów w środowisku farmaceutów praktykujących w Polsce i Wielkiej Brytanii”. Farmacja Polska 71 (8): 2–9.
„Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych”. 1966. Dostęp 16.02.2022. https://amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/Miedzynarodowy_Pakt_Praw_Obywatelskich_i_Politycznych.pdf.
Nowacka Maria. 2005. Autonomia pacjenta jako problem moralny. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Nowacka Maria, Jerzy Kopania. 2014. „Czym jest sumienie, a czym być powinna klauzula sumienia”. Kwartalnik Filozoficzny 42 (4): 63–79.
Orłowski Tomasz. 2011. „Szczepionki produkowane na liniach komórkowych pochodzenia płodowego – problemy etyczne”. Studia Redemptorystowskie 9–11: 75–90.
Orzeszyna Krzysztof. 2017. „Klauzula sumienia jako gwarancja realizacji prawa do wolności sumienia”. MW 9: 17–29.
Piecuch Anna, Malwina Gryka, Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska. 2014. „Attitudes towards Conscientious Objection among Community Pharmacists in Poland”. International Journal of Clinical Pharmacy 36: 310–315.
Platon. 1982. Obrona Sokratesa, 31 bc., przeł. W. Witwicki. Warszawa: PWN.
Poplatek Władysław. 961. Istota sumienia według Pisma Świętego. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL.
„Powszechna deklaracja praw człowieka”. 1948. Dostęp 16.02.2022. https://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html.
Prusak Małgorzata. 2015. Sprzeciw sumienia farmaceutów. Aspekty etyczne, teologiczne i prawne. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Radlińska Iwona, Marcin Kolwitz n. 2015. „Klauzula sumienia realizowana w prawie zawodów medycznych w Polsce w kontekście realizacji Europejskiej konwencji praw człowieka”. Pomeranian Journal of Life Sciences 4 (61): 460–466.
„Rezolucja Rady Europy nr 1763 w sprawie klauzuli sumienia (prawo do powołania się na klauzulę sumienia w służbie zdrowia)”. Życie i Płodność 4/2010.
„Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 października 2002 r. w sprawie wydawania z apteki produktów leczniczych” (Dz.U. z 2002 r. Nr 183, poz. 1531). Dostęp 16.02.2022. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20021831531/O/D20021531.pdf.
Różyńska Joanna. 2019. „Klauzula sumienia”. W: Regulacja prawna czynności medycznych, red. Maria Boratyńska, Przemysław Konieczniak, t. 1, cz. 1, 635–675. Warszawa: Wolters Kluwer.
Tomasz z Akwinu. 1985. Suma teologiczna, przeł. F.W. Bednarski. Londyn: Veritas.
Tomasz z Akwinu. 2004. Kwestie dyskutowane o prawdzie, przeł. A. Andruszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński. Kęty: Wydawnictwo M. Derewiecki.
Trussell James. 2011. „Contraceptive Failure in the United States”. Contraception 83 (5): 397–404.
„Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich” (Dz.U. z 1991 r. Nr 41, poz. 179). Dostęp 16.02.2022. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19910410179.
„Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne” (Dz.U. z 2001 r. Nr 126, poz. 1381). Dostęp 16.02.2022. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20011261381.
„Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty” (Dz.U. z 2021 r. poz. 97). Dostęp 16.02.2022. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210000097.
„Ustawa z dnia 26 stycznia 2022 r. Prawo farmaceutyczne” (Dz.U.2022.184). Dostęp 16.02.2022. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zawod-farmaceuty-19071452/art-4.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Justyna Czekajewska, Dominik Langer, Ewa Baum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 570
Liczba cytowań: 0
