Jak feminizm ratuje zwierzęta udomowione?
Zależność, współzalezność. sprawstwo.
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.022Słowa kluczowe
zwierzęta pozaludzkie, feminizm, zależność, troska, sprawstwoAbstrakt
Zwierzęta udomowione towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat. Jednak przez większość tego czasu były one przede wszystkim wykorzystywane, a często także krzywdzone i zbijane. Ze względu na eksploatacyjny charakter relacji ze zwierzętami udomowionymi radykalni abolicjoniści uważają, że należy wygasić ich populację. Jednak inni przedstawiciele ruchu na rzecz zwierząt poszukują możliwości stworzenia z nimi sprawiedliwej wspólnoty. Feministyczna etyka troski pozwala inaczej spojrzeć na kwestię zależności. Jest ona uważana za element kondycji ludzkiej (i zwierzęcej), a nie za położenie odbierające godność. Zależność jest jednocześnie wezwaniem do troski i do budowania opartego o nią społeczeństwa. Podmiotami troski i członkami takie społeczeństwa mogą być również zwierzęta pozaludzkie.
Bibliografia
Adams Carol J. 1991. „Ecofeminism and the Eating of Animals”, Hypatia, Vol. 6, No. 1, Ecological Feminism: 125-145.
Adams Carol J..2022. Polityka seksualna mięsa, przeł. Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21.
Callincott Baird J. 1989. In Defense of the Land: Essays of Environmental Philosophy. Albany: State University of New York Press.
Donaldson Sue, Kymlicka Will. 2018. Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt, przeł. Maria Wańkowicz, Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21.
Donovan Josephine. 1990. „Animal Right and Feminism Theory”, SING 15, 2: 350-375.
Donovan Josephine. 2006. „Feminism and the Treatment of Animals: From Care to Dialogue”, SING 31, 2: 305-329.
Foer Jonathan S.. 2020, Klimat to my, przeł. Andrzej Wojtasik. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki politycznej.
Francione Gary. “The inherent Problems of domestication”. Dostęp 28.03.2025. https://www.abolitionistapproach.com/pets-the-inherent-problems-of-domestication/.
Gilligan Carol. 2013. Chodźcie z nami. Psychologia i opór, przeł. Sergiusz Kowalski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Haraway Donna J..2003. The Companion Species Manifesto: Dogs, People, and Significant Otherness Vol. 1. Chicago: Prickly Paradigm Press.
King Barbara. 2017.Osobowość na talerzu, przeł. Adam Pluszka. Warszawa: WAB.
Lejman Jacek. 2008. Ewolucja ludzkiej samowiedzy gatunkowej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
MacIntyre Alasdair. 2021. Zależne zwierzęta rozumne. Dlaczego ludzie potrzebują cnoty, przeł. Wojciech Szymański. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Meijer Eva. 2021. Języki zwierząt, tłum. Alicja Oczko. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Meijer Eva. 2021. Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, tłum. Aleksandra Małecka i Miłosz Biedrzycki. Śliwce: Wydawnictwo Okoniny.
Pietrzykowski Tomasz.2007. Spór o prawa zwierząt. Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga.
Probucka Dorota. 2013. Filozoficzne postawy idei praw zwierząt. Kraków: Universitas.
Regan Tom.1980. „Prawa i krzywda zwierząt”, przeł. Zygmunt Nierada. Etyka 18: 87-117.
Robiński Adam. 2019. „Czas paniki”, Tygodnik powszechny 3(11): 168-169.
Sepczyńka Dorota.2012. „Etyka troski jako filozofia polityki”. Etyka 45: 37-61.
Singer Peter. 2004. Wyzwolenie zwierząt, tłum. Anna Alichniewicz, Anna Szęsna, Warszawa: PIW.
Słownik etyczny. 1990. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Skubała Piotr. „Gdzieś jeszcze muszą być dzikie zwierzęta”. Dostęp 27.03.2025. https://gazeta.us.edu.pl/node/432043.
Targański Tomasz. 2019. „Pierwsi wśród równych”. Tygodnik powszechny 3(11): 108-112.
Taylor Sunaura. 2021. Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt, przeł. Katarzyna Makaruk. Warszawa: Wydawnictwo Filtry.
Warren Mary Ann.2019. Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych, przeł. Sergiusz Tokariew, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zwierzęta. Encyklopedia ilustrowana. 2005. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Barbara Grabowska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 183
Liczba cytowań: 0