Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

O egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Igraszki filozofów
  • Strona domowa
  • /
  • O egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Igraszki filozofów
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 79 Nr 2 (2023): Znaczenie filozofii Oświecenia w kulturze europejskiej /
  4. Artykuły

O egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Igraszki filozofów

Autor

  • Jacek Aleksander Prokopski Politechnika Wrocławska https://orcid.org/0000-0002-1021-1712

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2023.017

Słowa kluczowe

egzystencjalna komunikacja, sztuka, literatura, egzystencja, twórca, artysta, estetyka, romantyzm, idealizm, refleksja, miłość, erotyzm, S. Kierkegaard, G.W.F. Hegel, F.W.J. von Schelling, W.A. Mozart, J.W. von Goethe, Don Juan, sędzia Wilhelm, Faust, Mefistofeles

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy problemu egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Problemu, który został przedstawiony i zanalizowany w oparciu o klasyczne teksty S. Kierkegaarda, G.W.F. Hegla, F.W.J. Schellinga, z odniesieniem do polskich klasyków estetyki, choćby R. Ingardena, W. Tatarkiewicza czy St. Ossowskiego. W artykule nie zabrakło także stałych odniesień do takich postaci, jak Don Juan Mozarta, Faust Goethego oraz sędzia Wilhelm Kierkegaarda. Taki dobór autorów, jak i literackich postaci, pozwolił na zderzenie dwóch punktów widzenia na kwestię komunikacji – subiektywnej i obiektywnej. Dzięki temu stało się możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie o możliwość komunikacji w chwili, gdy przedmiot komunikacji nie jest w pełni osiągalny. Odpowiedzi, którą było zrozumienie natury i funkcji, jaką ma do spełnienia sztuka i literatura. A co dało się ostatecznie streścić w formułach, iż sztuka naśladuje życie, lecz nim nie jest, a także, że przeżycie estetyczne, podobnie jak każde inne egzystencjalne przeżycie, da się jedynie w niewielkiej mierze wyrazić słowami. Prawda artysty wymyka się bowiem konceptualizmowi filozoficznemu, a możliwość egzystencjalnej komunikacji skłania go, by wyrażał siebie w obliczu najtrudniejszych pytań, jakie stawia mu los. Pytań o jego własne przeznaczenie i sens twórczości. Tak oto twórca, dla którego jego własne życie jest dziełem sztuki bądź artysta dokonujący wyboru języka znaków, zawsze wyrażają jakieś przesłanie. Zarówno to wzniosłe, jak i najbardziej prozaiczne, które karmi się zafascynowaniem powszednią egzystencją. Biorąc pod uwagę powyższy kontekst, treść artykułu sugeruje, że egzystencjalizacja poznania, która skupia uwagę na subiektywnej, podmiotowej percepcji świata, jest najwłaściwszym sposobem zbliżenia się do samego twórcy, jak i jego artystycznej aktywności. Rzecz jasna, odpowiada to długiej tradycji myślenia egzystencjalnego i możliwości wykorzystania metody egzystencjalnej komunikacji.

Bibliografia

Augustyn św. 1999. Wyznania, przeł. Zygmunt Kubiak. Warszawa: Świat Książki.

Bierdiajew Mikołaj. 2001. Sens twórczości, przeł. Henryk Paprocki. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Bocheński Józef Maria. 1992. Współczesne metody myślenia, przeł. Stanisław Judycki. Poznań: W Drodze.

Connell George. 1985. To Be One Thing. Personal Unity in Kierkegaard’s Thought. Macon: Mercer University Press.

Evans Charles Stephen. 2009. Kierkegaard. An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.

Fenves Peter David. 1993. ,,Chatter”. Language and History in Kierkegaard. Meridian: Crossing Aesthetics. Stanford: Stanford University Press.

Filutowska Katarzyna. 2007. System i opowieść. Filozofia narracyjna w myśli F.W.J. Schellinga w latach 1800–1811. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Goethe Johann Wolfgang von. 1953. Faust, przeł. Emil Zegadłowicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hegel Georg Wilhelm Friedrich. 1964. Wykłady o estetyce, t. 1, przeł. Janusz Grabowski, Adam Landman. Warszawa: PWN.

Hegel Georg Wilhelm Friedrich. 1965. Fenomenologia ducha, t. 2, przeł. Adam Landman. Warszawa: PWN.

Hegel Georg Wilhelm Friedrich. 2020. Filozofia sztuki albo estetyka, przeł. Marcin Pańków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ingarden Roman. 1966. Przeżycie, dzieło, wartość. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Kasperski Edward, Maria Urbańska-Bożek (red.). 2014. Polifoniczny świat Kierkegaarda. Księga honorowa dedykowana profesorowi Karolowi Toeplitzowi. Gdańsk: Pomorskie Towarzystwo Filozoficzno-Teologiczne.

Kierkegaard Søren. 1976. Albo-albo, t. 1, przeł. Jarosław Iwaszkiewicz. Warszawa: PWN.

Kierkegaard Søren. 1976. Albo-albo, t. 2, przeł. Karol Toeplitz. Warszawa: PWN.

Kierkegaard Søren. 2011. Nienaukowe zamykające post scriptum, przeł. Karol Toeplitz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Kierkegaard Søren. 2016. Pisma późne, przeł. Karol Toeplitz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Lowrie Walter. 2011. Kierkegaard, przeł. Jacek Aleksander Prokopski. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Ossowski Stanisław. 1966. U podstaw estetyki. Warszawa: PWN.

Pascal Blaise. 2001. Myśli, przeł. Tadeusz Żeleński (Boy). Warszawa: De Agostini.

Paulsen Friedrich. 1905. Schopenhauer, Hamlet, Mefistofeles. Trzy rozprawy z historii naturalnej pesymizmu, przeł. Jan Kasprowicz. Lwów: Wydawnictwo Księgarni H. Altenberga. Warszawa: Księgarnia E. Wende i Ska.

Poole Roger. 1993. Kierkegaard. The Indirect Communication. Charlottesville–London: University Press of Virginia.

Prokopski Jacek Aleksander. 2007. Egzystencja i tragizm. Dialektyka ludzkiej skończoności. Krytyka nowożytnej i współczesnej myśli egzystencjalistycznej. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Schelling Friedrich Wilhelm Joseph von. 1979. System idealizmu transcendentalnego, przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: PWN.

Schelling Friedrich Wilhelm Joseph von. 1983. Filozofia sztuki, przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: PWN.

Schelling Friedrich Wilhelm Joseph von. 2002. Filozofia objawienia, t. 1, przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schelling Friedrich Wilhelm Joseph von. 2003. Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności i sprawami z tym związanymi, przeł. Bogdan Baran. Kraków: Inter Esse.

Sløk Johannes. 1992. O pojęciu powtórzenia. W: Søren Kierkegaard, Powtórzenie, przeł. Bronisław Świderski. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Sløk Johannes. 2016. Kierkegaards univers. En guide til geniet. København: Lindhardt og Ringhof.

Tatarkiewicz Władysław. 1951. Skupienie i marzenie. Studia z zakresu estetyki. Kraków: Wydawnictwo M. Kot.

Toeplitz Karol, Jacek Aleksander Prokopski, Tomasz Mackiewicz. 2014. „Wielki myśliciel subiektywności”. Tekstualia. Palimpsesty literackie, artystyczne, naukowe 3(38): 5–10.

Wilde Oscar. 1928. Portret Doriana Graya, przeł. Kazimierz Czachowski. Kraków–Warszawa: Panteon.

Żelazny Mirosław. 2017. Estetyka dla kognitywistów (wykłady autorskie). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Ruch Filozoficzny

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2024-01-27

Jak cytować

1.
PROKOPSKI, Jacek Aleksander. O egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Igraszki filozofów. Ruch Filozoficzny [online]. 27 styczeń 2024, T. 79, nr 2, s. 181–204. [udostępniono 29.6.2025]. DOI 10.12775/RF.2023.017.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 79 Nr 2 (2023): Znaczenie filozofii Oświecenia w kulturze europejskiej

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Prof. Jacek Aleksander Prokopski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 449
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

egzystencjalna komunikacja, sztuka, literatura, egzystencja, twórca, artysta, estetyka, romantyzm, idealizm, refleksja, miłość, erotyzm, S. Kierkegaard, G.W.F. Hegel, F.W.J. von Schelling, W.A. Mozart, J.W. von Goethe, Don Juan, sędzia Wilhelm, Faust, Mefistofeles
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa