Kapitał emocjonalny w perspektywie całożyciowego uczenia się – ujęcie adaptacyjne versus krytyczne
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2023.014Słowa kluczowe
kapitał emocjonalny, kapitał społeczny, kapitał ludzki, kapitał kulturowy, uczenie się całożyciowe, kompetencje emocjonalneAbstrakt
Celem artykułu jest charakterystyka kategorii pojęciowej, jaką jest kapitał emocjonalny. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Bénédicte Gendron i jest definiowane jako zbiór zasobów, tj. kompetencji emocjonalnych i społecznych, które są znaczące z perspektywy rozwoju osobistego, społecznego i zawodowego jednostki. Kapitał emocjonalny jest ważny w kontekście całego życia człowieka, tj. zarówno dla funkcjonowania dzieci i młodzieży w szkole, jak i dorosłych w miejscu pracy. Odgrywa też znaczącą rolę w funkcjonowaniu jednostek w społeczności lokalnej oraz w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. W artykule wyjaśniono pojęcia: kapitał ludzki, społeczny, kulturowy i dokonano zestawienia dwu odmiennych perspektyw kapitału: ekonomiczno-liberalnego, kojarzonego z nazwiskami Roberta Putnama, Jamesa Colemana i Francisa Fukuyamy, oraz socjologiczno-krytycznego, związanego z teorią kapitału Pierre’a Bourdieu. Te odmienne sposoby rozumienia kapitału społecznego stały się podstawą do sformułowania dwoistej definicji kapitału emocjonalnego i pokazania różnic pomiędzy wyróżnionymi stanowiskami. W podsumowaniu wskazano na
edukacyjne implikacje ważne w kontekście całożyciowego rozwoju emocjonalnego człowieka.
Bibliografia
Alheit P. (2009), Całożyciowe uczenie się i kapitał społeczny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 4(48), s. 7–23.
Bourdieu P. (2008), Zmysł praktyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Bourdieu P., Passeron J.C. (1990), Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Chrost M. (2012), Kompetencje emocjonalne i społeczne młodzieży, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Dietel S. (2013), Wymiary emocji i ich znaczenie w edukacji dorosłych, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 14, s. 61–73.
Fukuyama F. (2003), Kapitał społeczny, [w:] L.E. Harrison, S.P. Huntington (red.), Kultura ma znaczenie, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Kraków.
Gendron B. (2004), Why emotional capital matters in education and in labour? Toward an optimal use of human capital and knowledge management, Les Cahiers de la Maison des Sciences Economiques, série rouge, nr 113, Université Panthéon-Sorbonne, Paris.
Goleman D. (1997), Inteligencja emocjonalna, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Goleman D. (1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Goleman D. (2007), Inteligencja społeczna, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Gordon S.L. (1992), The Sociology of Emotion, [w:] M. Rosenberg, R.H. Turner (red.), Social Psychology. Sociological Perspectives, New Brunswick 1992.
Góralska R. (2012), „Praktyczny charakter” kompetencji emocjonalnej dorosłych, „Rocznik Andragogiczny”, nr 19, s. 154–169.
Góralska R. (2014), The narrative as a strategy for the development of emotional competences of adults, „Edukacja Dorosłych”, nr 1(70), s. 121–135.
Góralska R. (2015), Praca emocjonalna dorosłych. Pomiędzy skutecznością a wypaleniem zawodowym pracownika, „Edukacja Dorosłych”, nr 1(72), s. 91–102.
Góralska R., Solarczyk-Szwec H. (2012), O kompetencjach w kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, „Edukacja Dorosłych”, nr 2(67).
Grzegorzewska I. (2012), Emocje w procesie uczenia się i nauczania, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 1(57), s. 39–48.
Illeris K. (2006), Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy uczenia się, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Illeris K. (2009), O specyfice uczenia się ludzi dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 1(45), s. 85–96.
Jarvis P. (2012), Globalizacja, wiedza i uczenie się przez całe życie, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(58), s. 7–21.
Jarvis P. (2012), Transformatywny potencjał uczenia się w sytuacjach kryzysowych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(59), s. 127–135.
Jasielska A., Leopold M.A. (2000), Kompetencja a inteligencja emocjonalna – pojęcia tożsame czy różne?, „Forum Oświatowe”, nr 2.
Knopp K. (2010), Inteligencja emocjonalna oraz możliwości jej rozwijania u dzieci i młodzieży, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
Król H., Ludwiczyński A. (2006), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Madalińska-Michalak J., Góralska R. (2012), Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa.
Martowska K. (2012), Psychologiczne uwarunkowania kompetencji społecznych, Wydawnictwo Liberi Libri, Warszawa.
Matczak A., Knopp K.A. (2013), Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka, Wydawnictwo Liberi Libri, Warszawa.
Matczak A., Martowska K. (2011), Z badań nad uwarunkowaniami kompetencji emocjonalnych, „Studia Psychologica”, nr 11(1), s. 5–18.
Męczkowska A. (2003), Kompetencja, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Mróz A. (2015), Możliwości kierunkowanego rozwoju emocjonalnego osób dorosłych,„Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 16, s. 35–46.
Potulicka E., Rutkowiak J. (2010), Neoliberalne uwikłania edukacji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Rutkowiak J. (2007), Jednostka w projekcie ponowoczesnej formuły duchowości a neoliberalne upolitycznianie edukacji, [w:] J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Edukacja. Moralność. Sfera publiczna. Materiały z VI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego PTP, Oficyna Wydawnicza „Verba”, Lublin.
Saarni C. (1999), The Development of Emotional Competence, Guilford Press, New York.
Saarni C. (1999), Kompetencja emocjonalna i samoregulacja w dzieciństwie, [w] P. Salovey, D.J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Problemy edukacyjne, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań.
Saarni C. (2005), Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego, [w:] M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji, Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne, Gdańsk.
Salovey P., Bedell B.T., Detweiler J.B., Mayer J.D. (2005), Aktualne kierunki w badaniach nad inteligencją emocjonalną, [w:] M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji, Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne, Gdańsk.
Samul J. (2013), Definicje kapitału ludzkiego w ujęciu porównawczym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach”, nr 96, s. 195–204.
Sierocińska K. (2011), Kapitał społeczny. Definiowanie, pomiar i typy, „Studia Ekonomiczne”, nr 1, s. 69–86.
Solarczyk-Szwec H. (2013), Od kapitału adaptacyjnego do rozwojowego Polaków. Niektóre uwarunkowania zmiany, „Rocznik Andragogiczny”, nr 20, s. 41–63.
Solarczyk-Szwec H. (2015), Cztery ćwiartki biograficznego uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”, nr 22, s. 119–133.
Śmieja M., Orzechowski R. (red.) (2008), Inteligencja emocjonalna. Fakty, mity, kontrowersje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Taracha M. (2010), Inteligencja emocjonalna a wykorzystanie potencjału intelektualnego, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Teder M., Biesta G. (2009), Uczenie się bez nauczania? Potencjał i ograniczenia biograficznego uczenia się dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(46), s. 19–35.
Trzebiński J. (2002), Autonarracje nadają kształt życiu człowieka, [w:] J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wosik-Kawala D. (2013), Rozwijanie kompetencji emocjonalnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Zarycki T. (2004), Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2(48), s. 45–65.
Zarycki T. (2009), Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu, „Psychologia Społeczna”, nr 1–2(10), s. 12–25.
Zembylas M. (2007), Emotional capital and education: Theoretical insights from Bourdieu, „British Journal of Educational Studies”, nr 55(4), s. 443–463.
Berkovich I. (2023), Emotional capital in schools: principals’ caring leadership as a moderator of the mediated association between emotional geographies and school climate, „Journal of Professional Capital and Community”, 8(2), s. 125–143, https://doi.org/10.1108/JPCC-11-2022-0062.
Cottingham M.D. (2016), Theorizing emotional capital, „Theory and Society”, 45(5), s. 451–470, https://doi.org/10.1007/s11186-016-9278-7.
Gendron B. (2018), The power of the emotional capital in education: Executive functions, heutagogy and medidation/mindfulness, Publibook/Société Écrivains.
Gendron B. (2019), Emotional capital, positive psychology, and active learning and mindful teaching, „New Directions for Teaching and Learning”, 160, s. 63–76, https://doi.org/10.1002/tl.20365.
Gendron B., Kouremenou E.S., Rusu C. (2016), Emotional capital development, positive psychology and mindful teaching: Which links?, „International Journal of Emotional Education”, 8(1), s. 63–74, https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1098792.pdf.
Parcel T.L., Hendrix J.A., Taylor A.J. (2016), “How far is too far?” Gender, emotional capital, and children’s public school assignments, „Socius”, 2, 237802311666995, https://doi.org/10.1177/2378023116669955.
Piri S., Pishghadam R., Dixon L., Rasekh Z.E. (2018), Predictors of L2 achievement: Testing a model based on EFL learners’ emotional, social, and cultural capitals, „Issues in Educational Research”, 28(3), s. 737–755, http://www.iier.org.au/iier28/piri.pdf.
Pishghadam R., Shakeebaee G. (2020), Economic, social, cultural, emotional, and sensory capitals in academic achievement, „Language Related Research”, 11(5), s. 1–30, https://doi.org/10.29252/LRR.11.5.1.
Salamon A., Sumsion J., Harrison L. (2017), Infants draw on ‘emotional capital’ in early childhood education contexts: A new paradigm, „Contemporary Issues in Early Childhood”, 18(4), s. 362–374, https://doi.org/10.1177/1463949117742771.
Wang L., Hindman A. (2023), Fifth-Grade Multilingual Learners’ Emotional Capital, Approaches to Learning, and Reading Achievement, Literacy Research and Instruction, DOI: 10.1080/19388071.2023.2208178.
Yang S., Shu D., Yin H. (2022), The bright side of dark emotions: Exploring EFL teachers’ emotions, emotional capital, and engagement in curriculum implementation, „Teaching and Teacher Education”, 117, https://doi.org/10.1016/j.tate.2022.103811.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2024-02-26 - (3)
- 2024-02-26 - (2)
- 2024-02-26 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pani Renata Góralska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 33
Liczba cytowań: 0
