Homeless Males Addicted to Alcohol about Helplessness: Secondary Qualitative Data Analysis
DOI:
https://doi.org/10.12775/Pch.2020.022Słowa kluczowe
bezradność, bezdomność, mężczyźni, uzależnienie od alkoholu, badania jakościowe, analiza danych wtórnychAbstrakt
Bezdomni mężczyźni uzależnieni od alkoholu o bezradności:
Wtórna jakościowa analiza danych
Założeniem niniejszego wtórnego badania danych jakościowych było zbadanie i zrozumienie problemu bezradności w życiu bezdomnych mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Celem badania było poznanie podstawowej kategorii bezradności w opinii 10 bezdomnych Polaków. Badania oparto na 3 wtórnych zbiorach danych z 3 źródeł pierwotnych, zawierających łącznie 13 transkrypcji wywiadów z bezdomnymi mężczyznami, którzy pozostawali w okresie abstynencji od 3 miesięcy do 9 lat. Wyniki wskazały na istnienie bezradności w życiu bezdomnych mężczyzn w dwóch aspektach: pierwszym chronologicznym i drugim strukturalno-kontekstualnym. Bezradność chronologiczna wskazywała na jej trojaki wymiar: jako ogólną bezradność życiową przed uzależnieniem od alkoholu, w czasie uzależnienia oraz w trzeźwości i procesie terapii. Strukturalno-kontekstualna bezradność wskazywała na 3-filarowy wzór manifestowania się, jako: zwerbalizowana bezradność, która była obecna w transkrypcjach wskazanych bezpośrednio, odwołujących się do denotacji kategorii. Ukryta bezradność ujawniła się w tle, związanym z konotacjami kategorii bezradności. Bezradność ukryta kojarzyła się z podkategoriami dotyczącymi: jaźni, czynności rutynowych, artefaktów uzależnień, symbolicznych Końców i kurczenia się przestrzeni osobistej. Bezradność procesualna określana była jako proces stawania się bezradnym i wychodzenia z bezradności w kontekście utraty i odzyskania godności przez uzależnionych i trzeźwiejących mężczyzn. Raport z badań zawiera implikacje i sugestie dla praktyki pracy socjalnej i edukacji publicznej.
Bibliografia
Albański, L. (2010). Wybrane zagadnienia z patologii społecznej. Jelenia Góra: Kolegium Karkonoskie.
Angrosino, M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
American Psychiatric Association [APA] (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5).
Atkinson, P., Coffey, A., Delamont, S., Lofland, J. & Lofland, L. (Eds.). (2001). Handbook of ethnography. Sage.
Basińska, M. A., Grzankowska, I. & Kwidzińska, E. (2014a). Przyczyny i czas pozostawania w bezdomności mężczyzn a ich percepcja siebie w relacjach z innymi ludźmi. In M. A. Basińska (Ed.), Osoby Bezdomne. Psychologiczne aspekty ich funkcjonowania (pp. 83–120). Bydgoszcz: Fundacja Salvus.
Basińska, M. A., Sucharska-Daraż, A. & Wolszczak, K. (2014b). Satysfakcja z życia osób bezdomnych. In M. A. Basińska (Ed.), Osoby Bezdomne. Psychologiczne aspekty ich funkcjonowania (pp. 143–159). Bydgoszcz: Fundacja Salvus.
Bedyńska, S. & Rycielski, P. (2016). Zagrożenie stereotypem, bezradność intelektualna a oceny szkolne dziewcząt. Edukacja, 1(136), 102–113.
Błaszkowska, J. A., (2013). Rola państwa i organizacji pozarządowych w systemie wsparcia i aktywizacji zawodowej osób bezdomnych. In. H. Marzec & K. Szymczyk (Eds.), Rodzina w obliczu współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Tom II (pp. 67–82). Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
Borowska-Beszta, B. & Wasilewska-Ostrowska, K. (2019). Cultural ableism in Poland during the Iron Curtain period: learned helplessness and the need for reeducation. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 8(1), 6–21.
Borowska-Beszta, B. (2017). Decoding of Bias in Qualitative Research in Disability Cultures: A Review and Methodological Analysis. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 6(3), 55–68.
Busch-Geertsema, V., Culhane, D. & Fitzpatrick, S. (2016). Developing a global framework for conceptualising and measuring homelessness. Habitat International, 55, 124–132.
Chlebio-Abed, D. (2000). Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
Christian, J. (2003). Homelessness: Integrating International Perspectives. Journal of Community & Applied Social Psychology, 13, 85–90. DOI: 10.1002/casp.713
Cierpiałkowska, L. (2000). Alkoholizm: przyczyny, leczenie, profilaktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Collins, S. E., Taylor, E., Jones, C., Haelsig, L., Grazioli, V. S., Mackelprang, J. S., Holttum, J., Koker, M., Hatsukami, A., Baker M. & Clifasefi S.L. (2018). Content Analysis of Advantages and Disadvantages of Drinking Among Individuals With the Lived Experience of Homelessness and Alcohol Use Disorders. Substance Use & Misuse, 53(1), 16–25. DOI: 10.1080/10826084.2017.1322406
Creswell, J. (2009). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions (2ndEd). Sage.
Doran, K. M., Rahai, N., McCormack, R. P., Milian, J., Shelley, D., Rotrosen, J. & Gelberg, L. (2018). Substance use and homelessness among emergency department patients. Drug and Alcohol Dependence, 188, 328–333.
Fazel, S., Khosla, V., Doll, H. & Geddes, J. (2008). The prevalence of mental disorders among the homeless in western countries: Systematic review and meta-regression analysis. PLoSMedicine, 5, e225. doi: 10.1371/journal.pmed.0050225
Feliksiak, M. (oprac.) (2010). Postawy wobec alkoholu. Retrieved May 5, 2020, from https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2010/K_116_10.PDF
Flick, U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Niezbędnik badacza. Metodologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Niezbędnik badacza. Metodologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grant, B., F., Dawson, D.A., Stinson, F. S.,Chou, S. P., Dufour, M. C. & Pickering, R. P. (2004). The 12-month prevalence and trends in DSM-IV alcohol abuse and dependence: United States, 1991–1992 and 2001–2002. Drug and Alcohol Dependence, 74, 223–234. doi: 10.1016/j.drugalcdep.2004.02.004
Green, J. L. & Bloome, D. (1997). Ethnography and ethnographers of and in education: a situated perspective. In: J. Flood, S. B. Heaths & D. Lapp (Ed.), Handbook for literacy educators: research in the community and visual arts (pp. 181–202). New York: Macmillan.
Hopper, K. (1998). Housing the homeless. Social Policy, 28, 64–67.
Jacobs, K., Kemeny, J. & Manzi, T. (1999). The struggle to define homelessness: A constructivist approach. In S. Hutson, & D. Clapham (Eds.), Homelessness: Public policies and private troubles (pp. 11–28). Cassell.
Jahiel, R. I. (Ed.). (1992). Homelessness: A Prevention-oriented Approach. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press.
Jakubik, A. & Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 15(l), 95–106.
Jędrzejko, M. & Kowalewska, A. (2010). Narkomania i uzależnienie – zjawisko i podstawowe pojęcia. In M. Jędrzejko (Ed.), Człowiek wobec uzależnień (pp. 13–40). Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Kacprzak, A. (2011). Międzypokoleniowa transmisja alkoholizmu (na podstawie narracji „trzeźwiejących” alkoholików). Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 38, 73–89.
Kuźma, I. B. (2015). Domy bezdomnych. Badania sytuacji kryzysowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Leickly, E., Skalisky, J., Oluwoye, O., McPherson, S. M., Srebnik, D., Roll, J. M., Ries, R. K. & McDonell M. G. (2017). Homelessness predicts attrition but not alcohol abstinence in outpatients experiencing co-occurring alcohol dependence and serious mental illness. Substance Abuse. DOI: 10.1080/08897077.2017.1391926
Marks, P. (2014). Postawy życiowe bezdomnych mężczyzn. In M. A. Basińska (Ed.), Osoby Bezdomne. Psychologiczne aspekty ich funkcjonowania (pp. 13–38). Bydgoszcz: Fundacja Salvus.
Mikołajczyk, B. (2014). Grupy samopomocowe jako formy wsparcia w wychodzeniu z uzależnienia od substancji psychoaktywnych. In K. Wasilewska-Ostrowska (Ed.), Praca socjalna z osobą uzależnioną i jej rodziną. Wybrane problemy (pp. 271–284). Warszawa: Difin.
Misiak, N. (2017). Co wspomaga proces zdrowienia mężczyzn w chorobie alkoholowej? Badania etnograficzne [Niepublikowana praca licencjacka]. Toruń: WNP UMK.
Moczydłowska, J. (2005). Wyuczona bezradność – psychologiczna bariera w ograniczaniu nierówności społecznych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 6, 419–426.
Nowakowska, A. (2008). Problem uzależnienia od alkoholu wśród osób bezdomnych. In M. Dębski & S. Retowski (Eds.), Psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście (pp. 353–370). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Nóżka, M., Szczygieł, M., Kiedrowska, A. & Szlązak, M. (oprac.) (2013). Wykluczenie społeczne w Małopolsce – strategie przeciwdziałania. Osoby bezdomne. Kraków: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej.
Page, P. B. (1997). E. M. Jellinek and the evolution of alcohol studies: A critical essay. Addiction, 92, 1619–1637.
Pawlik. B. (2014). Dobra materialne w życiu bezdomnych mężczyzn. In M. A. Basińska (Ed.), Osoby Bezdomne. Psychologiczne aspekty ich funkcjonowania (pp. 121–141). Bydgoszcz: Fundacja Salvus.
Peterson, C. & Seligman, M. E. P. (1984). Causal explanations as a risk factor for depression: theory and evidence. Psychological Review, 91(3), 347–374.
Pomianowski, R. (2014). Wyuczona bezradność skutkiem marginalizacji i barierą demarginalizacji. In Z. Galor, B. Goryńska-Bittner & S. Kalinowski (Eds.), Życie na skraju – marginesy społeczne wielkiego miasta (pp. 213–242). Bielefeld: Societas Pars Mundi Publishing.
Pospiszyl, I. (2010). Patologie społeczne. Warszawa: PWN.
Potempa, K. (2013). Optymizm a zdrowie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 19(2), 130–134.
Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych w Polsce w samorządach gminnych w 2017 roku. Retrieved May 5, 2020, from http://www.parpa.pl/images/file/ zestawienia%202New%20_ 2017.pdf
Rapley, T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Staszkiewicz-Grabarczyk, I. (2018). Marginalizacja i wykluczenie społeczne a problemy bezdomnych. In E. Kantowicz, I. Staszkiewicz-Grabarczyk & M. Zmysłowska (Eds.), Zagrożone człowieczeństwo ... między bezradnością a działaniem. Tom V. (pp. 95–104). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Szczepkowski, J. (2007). Terapia młodzieży z problemem narkotykowym: podejście skoncentrowane na rozwiązaniach. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Szluz, B. (2010). Bezdomność jako wyzwanie dla współczesnej pracy socjalnej. In A. Kanios & M. Czechowska-Bieluga (Eds.), Praca socjalna. Kształcenie – działanie – konteksty (pp. 295–304). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szluz, B. (2011). Przeciwdziałanie zjawisku bezdomności w Unii Europejskiej. Przegląd Europejski, 2, 7–21.
Velasquez, M. M., Crouch, C., von Sternberg, K. & Grosdanis, I. (2000). Motivation for change and psychological distress in homeless substance abusers. Journal of Substance Abuse Treatment, 19, 395–401.
Wasilewska-Ostrowska, K. (2014). Społeczno-socjalne aspekty uzależnień. Wybrane problemy. In K. Wasilewska-Ostrowska (Ed.), Praca socjalna z osobą uzależnioną i jej rodziną. Wybrane problemy (pp. 19–38). Warszawa: Difin.
Wasilewska-Ostrowska, K. (2015). Uzależnienia behawioralne – wybrane metody pracy asystentów rodziny. In M. Z. Jędrzejko, M. Kowalski & B. P. Rosik (Eds.), Uzależnienia behawioralne. Wybrane aspekty (pp. 282–297). Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Woronowicz, B. T. (1994). Alkoholizm jako choroba. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Woronowicz, B. T. (2009). Uzależnienia: geneza, terapia, powrót do zdrowia. Poznań: Media Rodzina, Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Paedagogia Christiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 905
Liczba cytowań: 0
