Turism in the Christian Ecological Education
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2011.013Abstract
Talking about ecological education in the religious education undertaken inChristian communities we should not ask ‘if’ but ‘how’ it should appear what the
rules governing it are and what the methods and means should be used. The paper
aims at researching a fragment of reality in terms of Christian religious education
in terms of ecology, and more specifically it discusses the issue of using tourism as
a method in the area of education mentioned above. Researching the problem the
author considered the specifics of Christian ethics which relates to both the natural
cognition as well as to the Revelation. It also displays a difference between ethics
and morality, because in the latter one the motivation of will to undertake certain
actions and discard some is crucial. The research in the article attempts at displaying
that tourism is a chance for Christian moral education concerning nature. In its space
not only a recognition of the world with its rules and aims ascribed to its nature takes
place but also it can be a chance to look at oneself from a different perspective and
discovering oneself in the context of relation with God – nature makes man question
the idea of Absolute being the cause of the world as well as it also helps to look at
oneself as a weak creature, not capable of coping with many situations and finally,
it creates the space of silence in which a tourist can reflect on himself and his own
life. The recognition of the onthological relation between man and God is another
motivation to protect the environment, which according to the words of biblical
Revelation was given to man to take care of.
References
Auvray P.. 1990. „Stworzenie”. W Słownik Teologii Biblijnej. Poznań.
Bagrowicz Jerzy. 2006. „„Czyńcie sobie ziemię poddaną…” (Rdz 1,28), czyli jak doglądać i uprawiać ogród Eden”, W Natura, edukacja, kultura. Pedagogia źródeł. Toruń.
Bańka Augustyn. 2002. „Społeczna psychologia środowiskowa”. Warszawa.
Bańka Augustyn. 2006. „Psychologiczne korzyści kontaktu z przyrodą i doświadczeń dzikości”. W Natura, edukacja, kultura. Pedagogia źródeł. Toruń.
Bartnik Czesław. 2003. „Dogmatyka katolicka”. T. 2. Lublin.
Bell P. A., Greene Th. C., Fisher J. D., Baum A.. 2004. „Psychologia środowiskowa”. Gdańsk.
Benedykt XVI. 2007. „Droga pokory nie jest drogą rezygnacji, lecz odwagi”. L’Osservatore Romano 10–11: 9–11.
Benedykt XVI. 2007. „Miłość bliźniego i sprawiedliwość w stosunkach międzynarodowych i międzypaństwowych”. L’Osservatore Romano 7–8: 5–7.
Benedykt XVI. 2007. „Osoba ludzka sercem pokoju”. L’Osservatore Romano 2: 4–9.
Benedykt XVI. 2008. „Boże Narodzenie świętem odrodzonego stworzenia”. L’Osservatore Romano 2: 17–18.
Benedykt XVI. 2008. „Niech Duch Święty odnowi ten kraj”. L’Osservatore Romano 9: 11–12.
Benedykt XVI. 2008. „Rodzina wspólnotą pokoju”. L’Osservatore Romano” 1: 25–28.
Benedykt XVI. 2009. „Encyklika o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie Caritas in veritate”. L’Osservatore Romano 9.
Benedykt XVI. 2009. „Ochrona środowiska jest ściśle związana z integralnym rozwojem człowieka”. L’Osservatore Romano 10: 34–35.
Benedykt XVI. 2009. „Zwalczanie ubóstwa drogą do pokoju”. L’Osservatore Romano 1: 3–9.
Benedykt XVI. 2010. „Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia”. L’Osservatore Romano 1: 4–8.
Benedykt XVI. 2010. „Musimy jak najszybciej zwalczyć głód i niedożywienie na świecie”. L’Osservatore Romano 1: 22–24.
Bocheński Józef Maria. 1950. „ABC tomizmu”. Londyn.
Bocheński Józef Maria. 1953. „Wiara”. W Szkice etyczne. Londyn.
Bocheński Józef Maria. 1988. „Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów”. Warszawa.
Bocheński Józef Maria. 1992. „Między logiką a wiarą. Z Józefem M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys”. Paris.
Bocheński Józef Maria. 1993. „Zarys historii filozofii”. Kraków.
Bocheński Józef Maria. 1994. „Podręcznik mądrości tego świata”. Kraków.
Bołoz Wojciech. 2001. „Biblijne podstawy ekoteologii”. W Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii. Warszawa.
Brusiło Jerzy. 2007. „Przyroda w antropologii i teologii Jana Pawła II”. W Przyroda, geografia, turystyka w nauczaniu Jana Pawła II. Kraków.
Brusiło Jerzy. 2008. „Założenia chrześcijańskiej ekologii – aspekt etyczny”. W Elementy chrześcijańskie w edukacji ekologicznej. Ojców.
Deffenbaugh D. G., Dungan D. L.. 2001. „Biblia i ekologia”. W Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: komentarz katolicki i ekumeniczny. Warszawa.
Denek Kazimierz. 2000. „W kręgu edukacji, krajoznawstwa i turystyki w szkole”. Poznań.
Denek Kazimierz. 2009. „Edukacja pozalekcyjna i pozaszkolna”. Poznań.
Devall B., Sessions G.. 1995. „Ekologia głęboka”. Warszawa.
Dębowski J.. 2001. „Ekologia osoby ludzkiej w chrześcijańskim nauczaniu społecznym”. Olsztyn.
Dziekoński Stanisław. 2001. „Problematyka ekologiczna w posoborowych katechetycznych dokumentach Kościoła”. W Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii. Warszawa.
Dziekoński Stanisław. 2002. „Teologiczne podstawy wychowania ekologicznego w katechezie”. Ateneum Kapłańskie 3: 481–496.
Filipiak M.. 1985. „Problematyka społeczna w Biblii”. Warszawa.
Gosz Z.. 2001. „Edukacja ekologiczna jako inspirujący czynnik w procesie kształtowania świadomości ekologicznej społeczeństwa XXI wieku”. W Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii. Warszawa.
Grün A. 2001. „Potrzeba milczenia”. Kraków.
Grzesica J.. 1993. „Ochrona środowiska naturalnego człowieka”. Katowice.
Grześkowiak J.. 1980. „Teologiczne przesłanki odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze”. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 6.
Guardini Romano. 1991. „Bóg daleki – Bóg bliski”. Poznań.
Horowski Jarosław. 2010. „Harmonia między człowiekiem i przyrodą jako wyzwanie dla pedagogiki chrześcijańskiej”. W Pedagogika chrześcijańska. Tradycja – współczesność – nowe wyzwania. Toruń: Adam Marszałek.
Horowski Jarosław. 2010. „Rozwój człowieka w kontekście relacji do środowiska przyrodniczego – w świetle encykliki Benedykta XVI «Caritas in veritate»”. Collectanea Theologica 2: 65–82.
Hull Zbigniew. 1996. „Filozofia ekologii jako nowa dziedzina filozofowania”. W Ekofilozofia i bioetyka. Materiały VI Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Toruniu. Toruń.
Hull Zbigniew. 2006. „Ekofilozofia i etyka środowiskowa – czy etyka środowiskowa jest częścią ekofilozofii?”. W Etyka wobec współczesnych dylematów. Bydgoszcz.
Jackowski A.. 2010. „Pielgrzymki a turystyka religijna. Rozważania na czasie”. W Turystyka religijna. Szczecin.
Jan Paweł II. 1989. „Pokój z Bogiem Stwórcą, pokój z całym stworzeniem”. L’Osservatore Romano 12: 21–22.
Jan Paweł II. 2001. „Turystyka w służbie pokoju i dialogu między cywilizacjami”. Orędzie na XXII Światowy Dzień Turystyki 2001. L’Osservatore Romano 9: 4–6.
Jan Paweł II. 2002. „Ekoturystyka kluczem do właściwego rozwoju”. Orędzie na XXIII Światowy Dzień Turystyki 2002. L’Osservatore Romano 9: 56–57.
Jan Paweł II. 2003. „Technika i przyroda: dwa wyzwania dla turystyki na progu XXI stulecia”. Orędzie na XXI Światowy Dzień Turystyki 2000. W Duszpasterstwo pielgrzymów i turystów. Wybór wypowiedzi i dokumentów kościelnych. Kraków.
Janowski I.. 2004. „Metodyka wycieczek szkolnych”. Kielce.
Jaromi Stanisław. 2000. „Stworzyciel i przyroda według Jana Pawła II”. W Miedzy niebem a ziemią. Ku etyce ekologicznej. Kraków.
Jaromi Stanisław. 2009. „Ekologia”. W Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Radom.
Jelonek T.. 2005. „Góry w Biblii”. W XIII Seminarium „Sacrum i przyroda”. W stulecie Orlej Perci. Zakopane.
Johnson B.. 2002. „On the Spiritual Benefits of Wilderness”. International Journal of Wilderness 3.
Kędzierski P.. 1997. „Kościół i ekologia”. Rzeszów.
Knabit Leon. 2008. „Znajdźmy czas na ciszę. O ciszy, gadulstwie oraz o złym i dobrym milczeniu z o. Leonem Knabitem, benedyktynem z Tyńca, rozmawia Błażej Tobolski”. Przewodnik Katolicki 5: 24–25.
Knoch W.. 1992. „Świat – dobre stworzenie Boga?”. Communio 6: 10.
Konstańczak S.. 2005. „Wybrane zagadnienia ekofilozofii”. Słupsk.
Kowalczyk Stanisław. 1983. „Drogi ku Bogu”. Wrocław.
Kulik R.. 2007. „Odkrywanie natury. Praktyka głębokiej ekologii”. Bystra.
Lesquivit C., Grelot P.. 1990. „Świat”. W Słownik Teologii Biblijnej. Poznań.
Liszewski D.. 2000. „Ekologia głęboka w pigułce”. Dzikie Życie 7–8.
Łukomski J.. 1994. „Solidarność człowieka z przyrodą”. Radom.
Łukomski J.. 2000. „Próba zbudowania chrześcijańskiej etyki środowiska naturalnego”. Kielce.
Maron A.. 2010. „Turysta a pielgrzym – różnice motywacji poznawczej”. W Turystyka religijna. Szczecin.
Moltmann Jurgen. 1995. „Bóg w stworzeniu”. Kraków.
Naess Arne. 2001. „Musimy słuchać swoich uczuć”. W O przyrodzie i człowieku. Rozmowy Dzikiego Życia. Bielsko-Biała.
Naumowicz C.. 2009. „Eko-teologia jako forma chrześcijańskiej diakonii wobec stworzenia”. Studia Ecologiae et Bioethicae 1.
Ostrowski Maciej. 2003. „Duszpasterstwo pielgrzymów i turystów. Wybór wypowiedzi i dokumentów kościelnych”. Kraków.
Ostrowski Maciej. 2005. „Jana Pawła II szlaki – refleksja o chrześcijańskiej turystyce”. W XIII Seminarium „Sacrum i przyroda”. W stulecie Orlej Perci. Zakopane.
Ostrowski Maciej. 2007. „Jan Paweł II o świętej przestrzeni pielgrzymowania”. W Przyroda, geografia, turystyka w nauczaniu Jana Pawła II. Kraków.
Ostrowski Maciej. 2007. „Turystyka i przyroda w teologicznej refleksji Jana Pawła II”. W Przyroda, geografia, turystyka w nauczaniu Jana Pawła II. Kraków.
Ostrowski Maciej. 2008. „Wychowawcza rola sakralnego krajobrazu”. W Elementy chrześcijańskie w edukacji ekologicznej. Ojców.
Paszkowska T.. 2005. „Pochwała stworzeń jako forma uwielbienia Stwórcy”. W Obraz i przyroda. Lublin.
Piątek Zdzisława. 1996. „Dylematy etyki środowiskowej”. W Ekofilozofia i bioetyka. Materiały VI Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Toruniu. Toruń.
Poller T.. 2001. „Bóg, człowiek, natura. Problematyka ekologiczna w nauczaniu Jana Pawła II”. Kraków–Zakopane.
Porter J. R.. 1997. „Stworzenie”. W Słownik wiedzy biblijnej. Warszawa.
Przecławski K.. 1973. „Turystyka a wychowanie”. Warszawa.
Przecławski K.. 2005. „Życie – to podróż”. Warszawa.
Pytel Z.. 2005. „Orla Perć na fotografii” W XIII Seminarium „Sacrum i przyroda”. W stulecie Orlej Perci. Zakopane.
Rogowski Roman. 2002. „Teoekologia. Mistyka wszystkich rzeczy”. Kraków.
Rogowski Roman. 2008. „Staraj się chwalić jego dzieła” (Job 36, 24). Biblia i kształtowanie postaw proekologicznych”. W Elementy chrześcijańskie w edukacji ekologicznej. Ojców.
Rubinkiewicz R.. 1993. „Prorocza wizja odnowionego świata”. Zeszyty Naukowe KUL 1–4.
Rymarczyk P.. 2006. „Turystyka jako zwierciadło współczesnej kultury konsumpcyjnej”. W Turystyka i rekreacja. Wymiary teoretyczne i praktyczne. Rzeszów.
Salij Jacek. 2009. „Gwiazdy, ludzie i zwierzęta”. Kraków.
Skolimowski Henryk. 1979. „Medytacje o nędzach cywilizacji technicznej i o blaskach życia ludzkiego”. Londyn.
Skolimowski Henryk. 1992. „Filozofia żyjąca. Eko-filozofia jako drzewo życia”. Warszawa.
Skolimowski Henryk. 2001. „Humanizm ekologiczny. Odpowiedź na pytanie: Dokąd zmierzamy?”. W Wokół eko-filozofii. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Henrykowi Skolimowskiemu dla uczczenia siedemdziesięciolecia urodzin. Bydgoszcz.
Stachowiak Lech. 1991-1992. „Akcenty ekologiczne w opisie potopu. Rdz 6–9”. Roczniki Teologiczne 1.
Suchy J.. 1993. „Czyńcie sobie ziemię poddaną, panujcie nad zwierzętami”. Zeszyty Naukowe KUL 1–4.
Suchy J.. 1997. „Ekologiczne przesłanie Biblii”. W Życie społeczne w Biblii. Lublin.
Synowiec Juliusz. 1996. „Na początku. Pradzieje biblijne: Rdz 1,1–11,9”. Kraków.
Synowiec Juliusz. 1996. „Wprowadzenie do Księgi Psalmów”. Kraków.
Szafrański A. L.. 1988. „Ochrona środowiska w świetle ekologii”. Chrześcijanin a współczesność 5.
Szebesta A.. 2005. „Bóg w poezji tatrzańskiej”. W XIII Seminarium „Sacrum i przyroda”. W stulecie Orlej Perci. Zakopane.
Ślipko Tadeusz. 1999. „Ekologiczna doktryna Kościoła”. W Rozdroża ekologii. Kraków.
Ślipko Tadeusz. 2010. „Ruch ekologiczny w Polsce a Pan Bóg”. W Spacerem po etyce. Kraków.
Turos Lucjan. 1997. „Wprowadzenie do wiedzy o turystyce edukacyjnej”. Warszawa.
Turos Lucjan. 2002. „Turystyka i inteligencja emocjonalna”. Warszawa.
Wencel Korneliusz T.. 2001. „Milczenie”. Kraków.
Wencel Korneliusz T.. 2004. „Pedagogia milczenia”. Paedagogia Christiana 1.
Winiarski R., Zdebski J.. 2008. „Psychologia turystyki”. Warszawa.
Witaszek G.. 1993. „Kościół wobec ekologii”. Zeszyty Naukowe KUL 1–4.
Witczyk H.. 1999. „Stworzenie a ekologia w świetle Rdz 1, 1–2, 3”. Człowiek i Przyroda 10.
Witczyk H.. 2005. „Teofanijny wymiar świata (Rdz 1,1–2,3)”. W Obraz i przyroda. Lublin.
Wojtkiewicz K.. 2010. „Pielgrzymowanie jako szukanie Boga”. W Turystyka religijna. Szczecin.
Woroniecki Jacek. 1916. „Społeczeństwo a wychowanie”. Rok Polski 8.
Woroniecki Jacek. 1922. „Metoda i program nauczania teologii moralnej”. Lublin.
Woroniecki Jacek. 1923. „O ton Akcji Katolickiej”. Warszawa.
Woroniecki Jacek. 1923-1924. „Studium nad kardynalną cnotą roztropności”. Kwartalnik Teologiczny Wileński 1–2.
Woroniecki Jacek. 1924. „Paedagogia perennis (Św. Tomasz a pedagogika nowożytna)”. Przegląd Teologiczny 5.
Woroniecki Jacek. 1930. „Długomyślność jako cnota właściwa wychowawcy”. Szkoła Chrystusowa 4.
Woroniecki Jacek. 1935. „Chrześcijańskie wychowanie charakteru wysnute z dogmatu”. Szkoła Chrystusowa 2.
Woroniecki Jacek. 1948. „Miłość chrześcijańska jako przyjaźń z Bogiem wedle nauki św. Tomasza z Akwinu”. W Przyjaźń chrześcijańska. Zbiór studiów. Kielce.
Woroniecki Jacek. 1961. „Rozwój osobistości człowieka”. W Wychowanie człowieka. Pisma wybrane. Kraków.
Woroniecki Jacek. 1999. „Katolickość tomizmu”. Lublin.
Woroniecki Jacek. 2002. „Katolicka etyka wychowawcza”. Lublin.
Woroniecki Jacek. 2002. „Moralność a religia”. W U podstaw kultury katolickiej. Lublin.
Wróblewski Z.. 2002. „Uwagi na temat kontrowersji antropocentryzm – biocentryzm w etyce ekologicznej” W Etyka środowiskowa wyzwaniem XXI wieku. Warszawa.
Wróblewski Z.. 2009. „Natura – cele naturalne – wartości i normy. Analiza argumentu teleologicznego w ujęciu praktycznej filozofii przyrody”. Studia Philosophiae Christianae 1.
Wyrostkiewicz M.. 2007. „Ekologia ludzka. Osoba i jej środowisko z perspektywy teologicznomoralnej”. Lublin.
Zatorski W.. 2007. „Milczeć, aby usłyszeć”. Kraków.
Zawada M.. 1999. „Zaślubiny z samotnością”. Kraków.
Zdybicka Zofia. 1996. „Drogi afirmacji Boga”. W Wprowadzenie do filozofii. Lublin.
Zięba S.. 1995. Religia a ekologia. W Konferencje ekologiczne. Lublin.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 695
Number of citations: 0