Anonimowy poemat ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej jako źródło do problemu wdowieństwa w środowisku kalwinistów małopolskich w końcu XVI wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/OiRwP.2021.07Słowa kluczowe
wdowieństwo, emocje, kalwiniści, bracia polscy, przesłanie ponadwyznanioweAbstrakt
W artykule dokonano analizy historycznej anonimowego poematu ze zbiorów Biblioteki PAN w Kórniku, opublikowanego w 1891 r. pod zmodernizowanym tytułem przez Zygmunta Celichowskiego. Wydawca ograniczył się do objaśnienia wyrazów staropolskich, a przypisując autorstwo Salomonowi Rysińskiemu, nie dysponował informacjami dostępnymi obecnie w wyniku postępu badań. Podjęto próbę odczytania dopisków na marginesach, do których nie odniósł się wydawca. W części wstępnej artykułu odniesiono się do kwestii atrybucji utworu i dokonano charakterystyki środowiska, w którym prawdopodobnie powstał. Następnie omówiono poemat pod kątem treści wyznaniowych, przesłania ideowego, sposobu rozpowszechniania oraz przydatności do badania zagadnienia wdowieństwa męskiego w dawnej Rzeczypospolitej.
Bibliografia
Źródła i wydawnictwa informacyjne
Biblia Brzeska 1563, wyd. P. Królikowski, Kraków 2003
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 3, red. K. Budzyk, Warszawa 1963
Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia lata 1881–1900, t. 1–4, Kraków 1906–1916
Herby rycerstwa polskiego Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, wyd. J. K. Turowski, Warszawa 1874, reprint: Warszawa 1988
Katalog rękopisów staropolskich Biblioteki Kórnickiej XVI–XVIII w., t. 5: Literaria, oprac. A. Mężyński, Kórnik 1992
Księga wpisów kanclerza Jana Zamoyskiego MK 133 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie lata 1587–1595, wyd. W. Krawczuk, Kraków 2001 (Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa, t. 2)
Niesiecki K., Herbarz Polski, wyd. J. N. Bobrowicz, Warszawa 1989
Stanu wdowiego tęskliwego pobożne zabawy i pociechy, z rękopisu Biblioteki Kórnickiej wyd. Z. Celichowski, Poznań 1891
Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1657–1680, t. 2, wyd. P. Klint, Wrocław 2011
Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993
VL, t. 1, Petersburg 1859
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. 1–31, Poznań 1879–1908
Opracowania
Augustyniak U., Dwór i klientela Krzysztofa Radziwiłła 1585–1640. Mechanizmy patronatu, Warszawa 2001
Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998
Bogucka M., Mizoginia, Warszawa 2018
Bogucka M., Starość w twórczości pisarzy polskiego renesansu i baroku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 58, 2010, 1, s. 61–70
Dąbkowski P., Prawo prywatne polskie, t. 1, Lwów 1910
Grześkowiak R., „Próżno się kusić, czym nie dano być”. Jak Salomon Rysiński pasował Biernata z Lublina na pierwszego paremiologa Rzeczypospolitej, w: Biernat z Lublina a literatura i kultura wczesnego renesansu w Polsce, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, A. Nowicka-Struska, Lublin 2015, s. 123–153
Guzowska D., Ojciec purytanin. Ekspresja ojcowskich emocji w angielskich źródłach autobiograficznych epoki Stuartów, Warszawa 2020
Guzowski P., Rodzina szlachecka w Polsce przedrozbiorowej. Studium demograficzne, Białystok 2019
Jarczyk M., Prawo autorskie w odniesieniu do zbiorów specjalnych. Refleksje badacza literatury dawnej, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, 3, 2012, 3, s. 46–59
Kaniewska I., Lanckoroński Włodzisławski Krzysztof, PSB, 16, 1971, s. 443–445
Karpiński A., Tekst staropolski. Studia i szkice o literaturze dawnej w rękopisach, Warszawa 2003 (Studia Staropolskie. Series Nova, t. 8/64)
Kempa T., Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Toruń 2007
Korotyński W., Salomon Rysiński. Studjum, wyd. A. H. Kirkor, Wilno 1863
Latyshonak A., Navukova krynitsy samakreslennya Salamona Rysinskaga jaka Białoruś, w: idem, Repharmacy and gramadstva: XVI stagoddze. Materyaly International navukai kanferentsi, Mieńsk 2005
Lulewicz H., Rysiński Salomon, PSB, 33, 1991–1992, s. 553–557
Mańkowski T., Hoczew i Balowie, „Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, 2, 1909, 8–9, s. 111–115
Nizio K., Autorstwo poematu „Stanu wdowiego tęskliwego pobożne zabawy i pociechy”, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, 19, 1982, s. 203–212
Podeszwa P., „Obroń mnie przed moim przeciwnikiem” (Łk 18, 3). Status wdowy w Opus Lucanum, „Biblica et Patristica Thoruniensia”, 8, 2005, 2, s. 81–100
Poretsky J. I., Solomon Rysinsky. Salomon Panther Leucorussus, Miensk1983
Sajkowski A., Od Sierotki do Rybeńki. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965
Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa, t. 5, red. J. Pazdur, Warszawa 1959
Ślęk L., Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław 1991 (Acta Universitatis Wratislaviensis, t. 810)
Wasilewski T., Mierzeński Jan, PSB, 21, 1976, s. 18–20
Winiarska-Górska I., Szesnastowieczne przekłady Pisma Świętego na język polski 1551–1599 jako gatunek nowożytnej książki formacyjnej, Warszawa 2017
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 824
Liczba cytowań: 0
