Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Mowa miana w Senacie polskim: The Previously Unknown Early Modern Polish Translation of Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Introduction, Text, and Commentary
  • Home
  • /
  • Mowa miana w Senacie polskim: The Previously Unknown Early Modern Polish Translation of Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Introduction, Text, and Commentary
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 69 (2025) /
  4. Materiały

Mowa miana w Senacie polskim: The Previously Unknown Early Modern Polish Translation of Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Introduction, Text, and Commentary

Authors

  • Justyna Dąbkowska-Kujko Instytut Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-9873-5555
  • Michał E. Nowakowski Instytut Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-7466-9108

DOI:

https://doi.org/10.12775/OiRwP.2025.08

Keywords

Equitis Poloni in Jesuitas actio prima, Mowa miana w Senacie polskim, Jan Drohojewski, Jesuits, anti-Jesuit literature, religious polemics

Abstract

The text is a critical edition of a previously unknown early modern Polish translation of Equitis Poloni in Jesuitas actio prima (1590), one of the most controversial polemical texts in the history of the Polish Reformation. The translation is published in the transcribed form, based on a recently discovered manuscript in The Princes Czartoryski Library, and accompanied by a commentary that elucidates the text’s historical and literary context. This edition aims to make this significant artefact of Polish political and religious culture accessible as well as to contribute to further interpretive and attributional studies of Actio prima. This is particularly important considering the Polish manuscript’s identification of the text’s author, previously overlooked in scholarship – Jan Drohojewski, Castellan of Sanok.

Author Biographies

Justyna Dąbkowska-Kujko, Instytut Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Justyna Dąbkowska-Kujko – professor, employed at the Department of Old Polish Literature at the John Paul II Catholic University of Lublin; author of monographs devoted to Erasmus of Rotterdam and Justus Lipsius, as well as critical editions of the most outstanding works of old Polish literature.

Michał E. Nowakowski, Instytut Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Michał E. Nowakowski – PhD, assistant in the Department of Old Polish Literature at the John Paul II Catholic University of Lublin, PI of research projects funded by the National Science Centre and the Ministry of Science and Higher Education, and recipient of scholarships from the Foundation for Polish Science, the Minister of Science and Higher Education, and the Polish-American Fulbright Commission.

References

Teksty źródłowe

Mowa miana w Senacie polskim przez Drohojewskiego kasztelana na początku panowania Zygmunta Trzeciego przeciwko zakonowi jezuickiemu, rkps Biblioteki Książąt Czartoryskich, sygn. IV 966, s. 377–429

Terencjusz, Komedie, t. 1: Dziewczyna z Andros – Za karę – Eunuch, tł. i oprac. E. Skwara, Warszawa 2005

Opracowania

Barwicka-Makula A., Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587–1592, Katowice 2019

Barycz H., Geneza i autorstwo Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Studiów nad polemiką antyjezuicką w Polsce część I, Kraków 1934

Brückner A., [rec.:] H. Barycz, Geneza i autorstwo Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Studiów nad polemiką antyjezuicką w Polsce część I, „Pamiętnik Literacki”, 31, 1934, 1, s. 572–574

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 2004

Górski K., Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, wstęp M. Strzyżewski, Toruń 2011

Literatura antyjezuicka w Polsce (1578–1625). Antologia, oprac. J. Tazbir, tł. tekstów łac. A. Kempfi, Warszawa 1963

Łempicki S., Zamoyski, jezuici i Skarga. Kilka uzupełnień i przyczynków, „Pamiętnik Literacki”, 11, 1912, 1, s. 566–589

Nowakowski M. E., Investigating a Polish Reformation Enigma. The Reattributed Equitis Poloni in Jesuitas actio prima (1590) and Its Impact on the Anti-Jesuit Sentiment in Poland–Lithuania and Europe, „The Polish Review” [w druku]

Pieńkowski M. A., Trudna droga do władzy w Rzeczypospolitej. Sejm koronacyjny Zygmunta III 1587/1588 i sejm pacyfikacyjny 1589 roku, Warszawa 2021

Stec W., Literacki kształt polskich polemik antyjezuickich z lat 1578–1625, Białystok 1988

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-12-23

How to Cite

1.
DĄBKOWSKA-KUJKO, Justyna and NOWAKOWSKI, Michał E. Mowa miana w Senacie polskim: The Previously Unknown Early Modern Polish Translation of Equitis Poloni in Jesuitas actio prima. Introduction, Text, and Commentary. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. Online. 23 December 2025. Vol. 69, pp. 263-311. [Accessed 23 December 2025]. DOI 10.12775/OiRwP.2025.08.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 69 (2025)

Section

Materiały

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 8
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

Equitis Poloni in Jesuitas actio prima, Mowa miana w Senacie polskim, Jan Drohojewski, Jesuits, anti-Jesuit literature, religious polemics
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop