Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Staropolski przekład dzieła Lingua Erazma z Rotterdamu w „teatralnym lustrze” pierwowzoru (casus jednego wątku)
  • Strona domowa
  • /
  • Staropolski przekład dzieła Lingua Erazma z Rotterdamu w „teatralnym lustrze” pierwowzoru (casus jednego wątku)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 65 (2021) /
  4. Artykuły

Staropolski przekład dzieła Lingua Erazma z Rotterdamu w „teatralnym lustrze” pierwowzoru (casus jednego wątku)

Autor

  • Justyna Dąbkowska-Kujko Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-9873-5555

DOI:

https://doi.org/10.12775/OiRwP.2021.03

Słowa kluczowe

przekład, oryginał, język, retoryka, aktor, teatr, dramat, hipokryzja

Abstrakt

Artykuł jest próbą spojrzenia na staropolskie strategie translatorskie w świetle oceny wczesnorenesansowej pracy przekładowej anonimowego tłumacza jednego z mniej znanych dzieł Erazma z Rotterdamu pt. Lingua. Treść rozprawy koncentruje się nie tylko na wskazaniu i omówieniu metod tłumaczenia, ale przede wszystkim odsłonięciu na przykładzie jednego zaledwie wątku sposobów myślenia obu autorów, estetyki słowa, kultury i pragmatyki transponowania zasobów erudycyjnych, wreszcie – dialogu międzykulturowego, jaki bez wątpienia otwiera każda konfrontacja oryginału z przekładem.

Biogram autora

Justyna Dąbkowska-Kujko - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Dr hab Justyna Dąbkowska-Kujko – prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; zatrudniona w Katedrze Literatury Staropolskiej KUL. Zainteresowania badawcze: literatura polskiego i europejskiego renesansu i baroku, edytorstwo dzieł literatury dawnej.

Bibliografia

Źródła

Bruni L., O poprawnym przekładaniu, tł. W. Olszaniec, w: Cyceron, św. Hieronim, Burgundiusz z Pizy, Leonardo Bruni, O poprawnym przekładaniu. Teksty łacińskie i przekłady polskie, tł. W. Seńko, J. Domański, W. Olszaniec, wstęp J. Domański, Kęty 2006

Desiderius Erasmus Roterodamus, Lingua. Opus novum et hisce temporibus aptissimum, Basileae 1525

Desiderius Erasmus Roterodamus, Lingua. Opus novum et hisce temporibus aptissimum, Cracoviae 1526

Erazm z Rotterdamu *Anonim, Księgi, które zową Język, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa 2019

Erazm z Rotterdamu, Pisma moralne. Wybór, tł. i oprac. M. Cytowska, Warszawa 1970

Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, tł. E. Jędrkiewicz, Warszawa 2001

Księgi, które zową Język, z łacińskiego na polski wyłożony, Kraków 1542

Lipsius I., De constantia libri duo, qui alloquium praecipue continent in publicis malis, Antverpiae 1584

Lipsius I., Politicorum, sive Civilis doctrinae libri sex, qui ad principatum maxime spectant, Lugduni Batavorum 1589

Marlianus A., Theatrum politicum, in quo quid agendum sit a principe et quid cavendum accurate praescribitur, Romae 1631

Saavedra D. F. E., Idea principis christiano-politici centum symbolis expressa, Amstelodami 1651

Vives L., O podawaniu umiejętności, tł., wstęp i przyp. A. Kempfi, Wrocław 1968

Opracowania

Belcarzowa E., O tzw. glosach w Biblii Leopolity, w: Studia historycznojęzykowe i dialektologiczne, red. M. Kucała, J. Reichan, Kraków 1992, s. 43–53

Christian L. G., Theatrum mundi. The History of an Idea, New York–London 1987

Curtius E. R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997

Dąbkowska-Kujko J., Erazmianizm i lipsjanizm w Rzeczypospolitej, w: Wśród krajów Północy. Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej wobec narodów germańskich, słowiańskich i naddunajskich: mapa spotkań, przestrzenie dialogu, red. M. Hanusiewicz-Lavallee, Warszawa 2015 (Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w Dialogu z Europą. Hermeneutyka Wartości, t. 1), s. 247–287

Dąbkowska-Kujko J., Justus Lipsjusz i dawne przekłady jego dzieł na język polski, Lublin 2010

Dąbkowska-Kujko J., „Lingua” Erazma z Rotterdamu a diatryba, w: Sława z dowcipu sama wiecznie stoi... Prace ofiarowane Pani Profesor Alinie Nowickiej-Jeżowej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. M. Hanusiewicz-Lavallee, W. Pawlak, Lublin 2018, s. 57–68

Dąbkowska-Kujko J., Wprowadzenie do lektury, w: Erazm z Rotterdamu *Anonim, Księgi, które zową Język, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa 2019, s. 5–29

Górski K., Z historii i teorii literatury, seria 1, Wrocław 1959

Hrabec S., Język Bazylika w przekładzie Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Warszawa 1953

Karplukówna M., Erazm w Polsce: „Lingua” w anonimowym przekładzie z 1542 r., „Język Polski”, 84, 2004, 1, s. 1–9

Karplukówna M., „Lingua” Erazma z Rotterdamu w polskim przekładzie z roku 1542. Część I, „Pamiętnik Literacki”, 62, 1971, 1, s. 119–141

Karplukówna M., „Lingua” Erazma z Rotterdamu w polskim przekładzie z roku 1542. Część II, „Pamiętnik Literacki”, 62, 1971, 2, s. 97–113

Kąkolewski I., Melancholia władzy. Problem tyranii w europejskiej kulturze politycznej XVI stulecia, Warszawa 2007

Kąkolewski I., W poszukiwaniu „makiawelskiego momentu”. Metafora księcia jako wielkiego symulanta i aktora u Niccolò Machiavellego i Tomasza Morusa, „Przegląd Historyczny”, 96, 2005, 2, s. 305–325

Kotarska J., Topos „theatrum mundi” w poezji przełomu XVI i XVII wieku, w: Przełom wieków XVI i XVII w literaturze i kulturze polskiej, red. B. Otwinowska, J. Pelc, Wrocław 1984, s. 145–169

Kotarska J., Theatrum mundi. Ze studiów nad poezją staropolską, Gdańsk 1998

Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tł. A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002

Leńczuk M., Staropolskie przekazy kanonu Mszy Świętej. Wariantywność leksykalna, Warszawa 2013

Marinelli L., Polski „Adon”. O poetyce i retoryce przekładu, tł. L. Marinelli, A. Nowicka-Jeżowa, współudz. Z. Ożóg, Izabelin 1997

Piasecka M., „Lingua” Erazma z Rotterdamu w staropolskim przekładzie. Warsztat pracy tłumacza w XVI wieku, Warszawa 2017

Siekierska K., Funkcje synonimów w języku „Pamiętników” J. Ch. Paska, „Poradnik Językowy”, 5, 1976, s. 229–238

Szmydtowa Z., O Erazmie i Reju, Warszawa 1972

Sznajderman M., Błazen. Maski i metafory, Gdańsk 2000

Tateo F., Przekład, upowszechnienie, wybory językowe w prozie humanistycznej, tł. M. Wojtkowska-Maksymik, OiRwP, 53, 2009, s. 13–26

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2022-01-11

Jak cytować

1.
DĄBKOWSKA-KUJKO, Justyna. Staropolski przekład dzieła Lingua Erazma z Rotterdamu w „teatralnym lustrze” pierwowzoru (casus jednego wątku). Odrodzenie i Reformacja w Polsce [online]. 11 styczeń 2022, T. 65, s. 55–74. [udostępniono 23.9.2023]. DOI 10.12775/OiRwP.2021.03.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 65 (2021)

Dział

Artykuły

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 256
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

przekład, oryginał, język, retoryka, aktor, teatr, dramat, hipokryzja
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa