Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Linguistica Copernicana

Komponent fonologiczny języka polskiego jako struktura rdzeń-peryferie na przykładzie akcentu wyrazowego w galicyzmach
  • Strona domowa
  • /
  • Komponent fonologiczny języka polskiego jako struktura rdzeń-peryferie na przykładzie akcentu wyrazowego w galicyzmach
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 17 (2020) /
  4. ARTYKUŁY

Komponent fonologiczny języka polskiego jako struktura rdzeń-peryferie na przykładzie akcentu wyrazowego w galicyzmach

Autor

  • Marek Radomski Uniwersytet Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie Wydział Humanistyczny Katedra Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego https://orcid.org/0000-0002-2512-5833

DOI:

https://doi.org/10.12775/LinCop.2020.011

Słowa kluczowe

galicyzmy, fonologia zapożyczeń, akcent wyrazowy, teoria optymalności

Abstrakt

Tematem artykułu jest adaptacja akcentu wyrazowego w galicyzmach w języku polskim. Przedstawione dane pokazują, że omawiane zapożyczenia można podzielić na dwie kategorie pod względem umiejscowienia akcentu. Z jednej strony istnieją wyrazy z akcentem paroksytonicznym, zgodne z rodzimymi regułami akcentowania. Z drugiej strony są takie wyrazy, które zachowują pierwotny akcent oksytoniczny, naruszając te zasady. Proponowana analiza formalna tego zjawiska w ramach teorii optymalności opiera się na założeniu wywiedzionym z prac Itô i Mestera (1995, 1999, 2001), zgodnie z którym systemy fonologiczne języków naturalnych mają strukturę rdzeń-peryferie. Galicyzmy z akcentem paroksytonicznym zostały przyporządkowane do rdzenia, natomiast te z akcentem oksytonicznym do sfery peryferyjnej. W każdej z tych warstw obowiązują odmienne rankingi ograniczeń fonologicznych, czego wynikiem jest rozbieżność akcentowania w obu grupach zapożyczeń.

Bibliografia

Adler A. N., 2006, Faithfulness and perception in loanword adaptation: a case study from Hawaiian, Lingua 116, s. 1024–1045, [online:] https://doi.org/10.1016/ j.lingua.2005.06.007.

Bochnakowa A., 2009, O najnowszych galicyzmach, Język Polski LXXXIX/1, s. 53–54.

Bochnakowa A. (red.), 2012, Wyrazy francuskiego pochodzenia we współczesnym języku polskim, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Boersma P., Hamann S., 2009, Loanword adaptation as first-language phonological perception, w: A. Calabrese, L. W. Wetzels (red.), Loan Phonology, Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins, s. 11–58.

Borys I., 2000, Aktualne zapożyczenia francuskie we współczesnym słownictwie polskim i rosyjskim: rzeczowniki, Acta Polono-Ruthenica 5, s. 209–217.

Chomsky N., Halle M., 1968, The sound pattern of English, New York: Harper & Row.

Guest D. J., Dell G. S., Cole J. S., 2000, Violable constraints in language production: testing the transitivity assumption of Optimality Theory, Journal of Memory and Language 42, s. 272–299, [online:] https://doi.org/10.1006/jmla.1999.2679.

Itô J., Mester A., 1995, Japanese phonology, w: J. A. Goldsmith (red.), The handbook of phonological theory, Oxford: Blackwell, s. 817–838.

Itô J., Mester A., 1999, The phonological lexicon, w: N. Tsujimura (red.), The handbook of Japanese linguistics, Oxford: Blackwell, s. 62–100.

Itô J., Mester A., 2001, Covert generalizations in Optimality Theory: the role of stratal faithfulness constraints, Studies in Phonetics, Phonology, and Morphology 7, s. 273–299.

Kager R., 1999, Optimality Theory, Cambridge: Cambridge University Press, [online:] https://doi.org/10.1017/S0952675700001627.

Kang Y., 2003, Perceptual similarity in loanword adaptation: adaptation of English post-vocalic word-final stops in Korean, Phonology 20, s. 219–273, [online:] https://doi.org/10.1017/S0952675703004524.

McCarthy J., Prince A., 1995, Faithfulness and reduplicative identity, University of Massachusetts Occasional Papers 18, s. 249–384.

Paradis C., LaCharité D., 1997, Preservation and minimality in loanword adaptation, Journal of Linguistics 33, s. 379–430, [online:] https://doi.org/ 10.1017/S0022226797006786.

Peperkamp S., Vendelin I., Nakamura K., 2008, On the perceptual origin of loanword adaptations: experimental evidence from Japanese, Phonology 25, s. 129–164, [online:] https://doi.org/10.1017/S0952675708001425.

Porayski-Pomsta J., 2007, Zapożyczenia leksykalne z języka francuskiego we współczesnej polszczyźnie: charakterystyka strukturalno-semantyczna, Poradnik Językowy 5, s. 54–65.

Porayski-Pomsta J., 2011, Zakresy (pola) tematyczne zapożyczeń leksykalnych z języka francuskiego w polszczyźnie, Poradnik Językowy 4, s. 5–25.

Prince A., Smolensky P., [1993] 2004, Optimality Theory: constraint interaction in generative grammar, Oxford: Blackwell.

Radomski M., 2019, Polish consonant clusters in the British mouth. A study in online loanword adaptation, Berlin: Peter Lang.

Rybicka H., 1989, Zapożyczenia francuskie w języku polskim i rosyjskim w aspekcie socjolingwistycznym, Studia z Filologii Rosyjskiej i Słowiańskiej 17, s. 65–73.

Silverman D., 1992, Multiple scansions in loanword phonology: evidence from Cantonese, Phonology 9, s. 289–328, [online:] https://doi.org/10.1017/ S0952 675700001627.

Szpyra-Kozłowska J., 2016a, Pozajęzykowe czynniki kształtujące fonetyczną i fonologiczną adaptację anglicyzmów we współczesnej polszczyźnie, Poradnik Językowy, 2, s. 21–37.

Szpyra-Kozłowska J., 2016b, Wewnątrzjęzykowe mechanizmy fonologicznej polonizacji zapożyczeń angielskich, Poradnik Językowy, 6, s. 61–76.

Sypnicki J., 1983, O wpływie języka francuskiego na tworzenie złożonych jednostek leksykalnych języka polskiego, Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 97–99, s. 198–200.

Tombińska A., 1998, Z zagadnień semantyki galicyzmów, Polonica 14, s. 143–155.

Walczak B., 1992a, Najnowsze (powojenne) zapożyczenia francuskie w języku polskim, w: E. Homa (red.), Z badań nad współczesną polszczyzną, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 97–109.

Walczak B., 1992b, Produktywność galicyzmów jako podstaw słowotwórczych – współczynnik rozwoju leksykalnego języka polskiego i rosyjskiego, w: J. Zieniukowa (red.), Procesy rozwojowe w językach słowiańskich, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 189–197.

Linguistica Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2021-03-29

Jak cytować

1.
RADOMSKI, Marek. Komponent fonologiczny języka polskiego jako struktura rdzeń-peryferie na przykładzie akcentu wyrazowego w galicyzmach. Linguistica Copernicana [online]. 29 marzec 2021, T. 17, s. 208–219. [udostępniono 2.7.2025]. DOI 10.12775/LinCop.2020.011.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 17 (2020)

Dział

ARTYKUŁY

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 553
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

galicyzmy, fonologia zapożyczeń, akcent wyrazowy, teoria optymalności
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa