Krótka historia ‘czytania’ (cz. I): Protoforma i ścieżki derywacji
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2019.014Słowa kluczowe
leksykologia, semantyka historyczna, językoznawstwo diachroniczne, język polski, iteratywność, rekonstrukcja historyczna, etymologia, czytanieAbstrakt
Artykuł jest pierwszą pracą z trzyczęściowej serii, która podejmuje problematykę opisu historii i etymologii polskiego wyrazu czytać w ujęciu morfosemantycznym. Prezentowana tu część skupia się na dwóch zagadnieniach: rekonstrukcji formalnej protordzenia (rozpatruje sporną wśród badaczy nie-/obecność nagłosowego *s- w protoformie indoeuropejskiej *kṷei-) oraz relacji gramatycznej między pochodną czytać i podstawą czyść (w aspekcie dynamicznym, na tle ogólnego rozwoju relacji praesens – iterativum). Ponadto ze względu na jej charakter wprowadzający do całości pojawiają się w nim rozważania wstępne oraz uwagi organizacyjne względem serii tekstów.Bibliografia
Adams D.Q., 2013, A Dictionary of Tocharian B, wyd. 2 rozsz., Amsterdam: Rodopi.
Bańkowski A., 2000, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartoněk A., 2002, Handbuch des Mykenischen Griechisch, Heidelberg: Carl Winter.
Baudouin de Courtenay J., 1922, Zarys historji języka polskiego, Warszawa: Polska Składnica Pomocy Szkolnych.
Beekes R., 2010, Etymological Dictionary of Greek, Leiden-Boston: Brill.
Bičovský J., 2008, Initial *x- in Slavic revisited, Chatreššar, s. 23–45.
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Brückner A., 1927, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Buck C.D., 1910, Introduction to the Study of the Greek Dialects. Grammar, Selected Inscriptions, Glossary, Boston: Ginn and Company.
Chadwick J., Baumbach L., 1963, The Mycenean Greek Vocabulary, Glotta 41, s. 157–271.
Chantraine P., 1968–1980, Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, t. I–IV/2, Paris: Klincksieck.
Cheung J., 2007, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden: Brill.
Čop B., 1955, Notes d’étymologie et de grammaire hittites II, Linguistica I(2), s. 59–66.
Derksen R., 2008, Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon, Leiden-Boston: Brill.
Długosz-Kurczabowa K., 2008, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hofmann J.B., 1949, Etymologisches Wörterbuch des Griechischen, München: R. Oldenbourg.
IEW: J. Pokorny, 1959–1969, Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, t. I–III, Bern: Francke.
Jakubowicz M., 2010, Drogi słów na przestrzeni wieków. Zarys słownika motywacji semantycznych na materiale przymiotników słowiańskich odziedziczonych z prasłowiańszczyzny, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Jawór A., 2008, Homo scribens i homo legens w polskim słownictwie i frazeologii, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jurewicz O., 1992, Gramatyka historyczna języka greckiego. Fonetyka – fleksja, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kardas K., 2019, Krótka historia ‘czytania’ (cz. II): Etymologiczne spojrzenie na ‘czytać’ [w maszynopisie].
Kardas K., 2019a, Krótka historia ‘czytania’ (cz. III): Historyczne spojrzenie na czytać, Linguarum Silva VII, B. Mitrenga (red.), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego [w druku].
Kasjan A.S., Yakubovich I.S., 2002, The reflexes of IE initial clusters in Hittite, w: V. Shevoroshkin, P. Sidwell (red.), Anatolian Languages, Canberra: Association for the History of Language, s. 10–49.
Kleszczowa K., 2015, U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kloekhorst A., 2008, Toward a Hittite Historical Grammar, w: idem, Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon, Leiden–Boston: Brill, s. 13–159.
Kölligan D., 2007, Iteratives and Causatives in Latin. A unified approach, w: C. George (red.), Greek and Latin from an Indo-European Perspective, Cambridge: Cambridge University Press, s. 49–64.
Kuryłowicz J., 1987, O tak zwanej wewnętrznej rekonstrukcji, w: idem, Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w języku polskim, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 48–70.
Latusek A., 2016, Niech i by w historii polszczyzny. Geneza, znaczenie, funkcje, Katowice [niepublikowana praca doktorska].
LIV: Lexikon der indogermanischen Verben, 2001, H. Rix (red.), Wiesbaden: Reichert.
LKŽ: Lietuvių kalbos žodynas, G. Naktinienė (red.), [online] www.lkz.lt [01.04.2019].
Lubotsky A., 2001, Reflexes of Proto-Indo-European *sk in Indo-Iranian, Incontri linguistici XXIV, s. 25–57.
Matasović R., 2009, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leiden–Boston: Brill.
Meillet A., 1925, La méthode comparative en linguistique historique, Oslo: H. Aschehoug.
Melchert H.C., 1984, Studies in Hittite Historical Phonology, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Morfologia: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, 1998, t. 2, R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
ONC: http://corpus.ossetic-studies.org [online] [01.04.2019].
Ostrowski N., 2006, Studia z historii czasownika litewskiego. Iteratiwa, denominatiwa, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Piela A., 2004, Pisać i czytać wraz z bliskoznacznikami w historii języka polskiego, Poznańskie Spotkania Językoznawcze XII, s. 31–42.
Puhvel J., 1997, Hittite Etymological Dictionary. Volume 4: Words beginning with K, Berlin-New York: Mouton de Gruyter.
Rix H., 1992, Historische Grammatik des Griechischen. Laut- und Formenlehre, wyd. 2., Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
SGPP: M. Grochowski, A. Kisiel, M. Żabowska, 2014, Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
SJPD: Słownik języka polskiego PAN, 1958–1969, W. Doroszewski (red.), t. I–X, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Skok P., 1972, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, t. I, Zagreb: Jugoslavenska Akademija Znanosti i Umjetnosti.
SL: Linde S.B., 1807–1814, Słownik języka polskiego, t. I–VI, Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów.
Sławski F., 1952–1956, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I, Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
Sławski F., 1974, Zarys słowotwórstwa prasłowiańskiego, w: F. Sławski (red.), Słownik prasłowiański, t. I, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 43–141.
Smoczyński W., 1988, Języki bałtyckie, w: L. Bednarczuk (red.), Języki indoeuropejskie, t. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 817–906.
Smoczyński W., 2007, Słownik etymologiczny języka litewskiego, Wilno: Uniwersytet Wileński.
SPsł.: Słownik prasłowiański, 1974–, F. Sławski (red.), t. I–VIII, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, 1966–, M.R. Mayenowa (red.), t. I–XXXVI, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sstp.: Słownik staropolski, 1953–2004, S. Urbańczyk (red.), t. I–XI, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Taillardat J., 1978, Le thème ψαλ-, ψελ- en grec (ψάλιον, ψέλιον, ψαλίς, σπάλιων), Revue des Études Grecques XCI, s. 1–11.
de Vaan M., 2008, Etymological Dictionary of Latin and the Other Italic Languages, Leiden-Boston: Brill.
Villanueva Svensson M., 2011, Indo-European Long Vowels in Balto-Slavic, Baltistica XLVI (1), s. 5–38.
Weinsberg A., 1986, Gramatyka porównawcza języków indoeuropejskich. Część I. Wiadomości wstępne. Część II. Fonologia, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wojtyła-Świerzowska M., 1999, Czytanie, pisanie, liczenie, a także nauka – prasłowiańskie dziedzictwo w polszczyźnie?, w: A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski (red.), Przeszłość w językowym obrazie świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 129–136.
WSJP: Wielki słownik języka polskiego, P. Żmigrodzki (red.), [online:] www.wsjp.pl [15.06.2019].
Zair N., 2012, The Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Leiden-Boston: Brill.
Zubatý J., 1894, Slavische Etymologien, Archiv für Slavische Philologie XVI, s. 385–425.
Żelechowski E., Niedzielski S., 1886, Ruthenisch-deutsches Wörterbuch, t. II, Lemberg: Szewczenko.
Абаев В.И., 1949, Осетинский язык и фольклор, t. I, Москва-Ленинград: Издательство АН СССР.
ЕСУМ: Етимологічний словник української мови, t. IV, 1985, О.С. Мельничук (red.), Київ: Наукова думка.
СРЯXI–XVII: Словарь русского языка XI–XVII вв., 1992, t. XVIII, С.Г. Бархударов (red.), Москва: Наука.
Фасмер M., 1987, Этимологический словарь русского языка, wyd. 2., t. IV, Москва: Прогресс.
ЭССЯ: Этимологический словарь славянских языков. Праславянский лексический фонд, 1974–, О.Н. Трубачёв (red.), t. I–XLI, Москва: Наука.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 424
Liczba cytowań: 0
