Model składni semantycznej w badaniach historycznojęzykowych. Możliwości i perspektywy
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2017.003Słowa kluczowe
składnia, diachronia, metodologia, semantyka, struktura predykatowo-argumentowaAbstrakt
W artykule autorka stawia pytanie, czy jest możliwe zastosowanie modelu składni semantycznej do badań diachronicznych. W dotychczasowych opracowaniach składni historycznej dominowały dwa kierunki badawcze: składnia tradycyjna i strukturalizm. Ich metodologia tylko w pewnym zakresie pozwalała opisać zjawiska występujące w rozwoju konstrukcji syntaktycznych polszczyzny. Autorka odnosi model wypracowany przez autorów „Gramatyki współczesnego języka polskiego” do koncepcji opisu składni średniowiecznej stworzonej przez Z. Krążyńską, T. Mikę i A. Słobodę. Celem artykułu jest wskazanie tych zjawisk składniowych, w wypadku których jest to możliwe oraz tych elementów modelu, które wymagają modyfikacji, by stać się użytecznym narzędziem do interpretacji faktów językowych ujmowanych historycznie. Tekst jest kolejnym głosem w toczącej się dyskusji na temat relacji diachronia – synchronia.
Bibliografia
Fitch T.W., 2010, The Evolution of Language, Cambridge – New York: Cambridge University Press.
Givón T., 2015, The Diachrony of Grammar, Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Grochowski M., 2012, Główne kierunki badań syntaktycznych w Polsce w drugiej połowie XX wieku i na początku XXI wieku, w: M. Grochowski (red.), Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Materiały z sesji jubileuszowej Komitetu Językoznawstwa PAN, Warszawa: Bel Studio, s. 139–155.
Grochowski M., 2016, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia – historia i współczesność, referat wygłoszony na konferencji: Od pojęcia do formy. Składnia semantyczna po 30 latach od wydania „Gramatyki współczesnego języka polskiego” (Toruń, 2–3 września 2016 r.).
GWJPS (1984), Topolińska Z. (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hurford J.R., 2012, The Origins of Grammar. Language in the Light of Evolution II, Oxford–New York: Oxford University Press.
Jackendoff R., 1999, Possible stages in the evolution of the language capacity, Trends in Cognitive Sciences V, 3 No. 7, s. 272–279.
Kałkowska A., 1976, Predykatywne konstrukcje niewerbalne w historii języka polskiego, w: J. Konieczna-Twardzikowa (red.), Studia z polskiej składni historycznej I, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Kleszczowa K., 2006, Poziomy zmian językowych, w: S. Borawski, M. Hawrysz (red.), Zielonogórskie spotkania polonistyczne 2005, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 117–129.
Kleszczowa K., 2015, U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Krążyńska Z., 1986, Orzeczenie wraz z dopełniającym otoczeniem w staropolskim zdaniu: (na przykładzie wielkopolskich rot sądowych), Poznań: Wydawnictwo
Naukowe UAM.
Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny. z. I: Konteksty – metody – tendencje, Poznań: Wydawnictwo Rys.
Meillet A., 1958, Wstęp do językoznawstwa indoeuropejskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mika T., Słoboda A., 2015, Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej. Wybrane problemy badawcze. Poznań: Wydawnictwo Rys.
Olson D.R., 2010, Papierowy świat. Pojęciowe i poznawcze implikacje pisania i czytania, przeł. M. Rakoczy, Warszawa: Wydawnictwo UW.
Pisarkowa K., 1984, Historia składni języka polskiego, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Progovac L., 2015, Evolutionary Syntax, Oxford – New York: Oxford University Press.
Słoboda A., 2005, Składnia grupy imiennej w staropolszczyźnie. Na przykładzie wielkopolskich rot sądowych XIV i XV wieku, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Sobotka P., 2014. Od zaimka do wyrażenia funkcyjnego. Dzieje prasłowiańskiego zaimka *vьs-akъ i jego kontynuantów, w: A. Moroz, P. Sobotka, M. Żabowska
(red.), Maiuscula linguistica. Studia in honorem Professori Matthiae Grochowski sextuagesimo quinto dedicata, 141–161. Warszawa: BEL Studio.
Sobotka P., 2015. Współdziałanie podsystemów języka w perspektywie badań etymologicznych. Znaczenie i rozwój słowiańskich zaimków *vьχakъ i *edьnakъ, Linguistica Copernicana 12, s. 157–211, [online:] http://dx.doi.org/10.12775/Lin-Cop.2015.007.
Sobotka P., (w druku), Jednostka opisu języka dawnego.
Walczak B., 2012, Badania w zakresie historii języka polskiego (próba syntezy), w: M. Grochowski (red.), Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Materiały z sesji jubileuszowej Komitetu Językoznawstwa PAN, Warszawa: Bel Studio, s. 99–111.
Żywiczyński P., Wacewicz S., 2015, Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Linguistica Copernicana

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 230
Liczba cytowań: 0