Czasownikowe wykładniki fałszu z inherentną oceną działań agensa

Abstrakt

Celem artykułu jest wskazanie czasownikowych wykładników fałszu, które w swej treści zawierają komponent oceniający. Klasę tę wyznacza układ pojęciowy, na który składa się wiedza agensa („autora fałszu”), że jest inaczej niż powiedział, a także jego chęć bycia wziętym na poważnie przez adresata. Warunek ten spełniają m.in. czasowniki skłamać, że p, zełgać, że p, oszukać kogoś, że p. Dezaprobata widoczna jest również w znaczeniu czasowników: oczerniać kogoś, szkalować kogoś, pomawiać kogoś. Jest ona jednak związana przede wszystkim z implikacją chęci skrzywdzenia kogoś. Osobną grupę czasowników zawierających ocenę stanowią wyrażenia, które nieco inaczej leksykalizują właściwy całej podklasie jednostek układ treści, są czasowniki: wypaczyć coś, mataczyć, podrobić coś. W tym wypadku fałszywa treść jest formułowana przez adresata pod wpływem nie zawsze precyzyjnie określonych działań agensa („inicjator fałszu”). Artykuł kończy się komentarzami do wykorzystanych w trakcie analizy wyrażeń testowych, służących wykrywaniu komponentu oceniającego.