Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Linguistica Copernicana

Czasownikowe wykładniki fałszu z inherentną oceną działań agensa
  • Strona domowa
  • /
  • Czasownikowe wykładniki fałszu z inherentną oceną działań agensa
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 13 (2016) /
  4. ARTYKUŁY

Czasownikowe wykładniki fałszu z inherentną oceną działań agensa

Autor

  • Joanna Zaucha Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Wydział Nauk Humanistycznych

DOI:

https://doi.org/10.12775/LinCop.2016.006

Słowa kluczowe

semantyka, wartościowanie, leksykalne wykładniki fałszu

Abstrakt

Celem artykułu jest wskazanie czasownikowych wykładników fałszu, które w swej treści zawierają komponent oceniający. Klasę tę wyznacza układ pojęciowy, na który składa się wiedza agensa („autora fałszu”), że jest inaczej niż powiedział, a także jego chęć bycia wziętym na poważnie przez adresata. Warunek ten spełniają m.in. czasowniki skłamać, że p, zełgać, że p, oszukać kogoś, że p. Dezaprobata widoczna jest również w znaczeniu czasowników: oczerniać kogoś, szkalować kogoś, pomawiać kogoś. Jest ona jednak związana przede wszystkim z implikacją chęci skrzywdzenia kogoś. Osobną grupę czasowników zawierających ocenę stanowią wyrażenia, które nieco inaczej leksykalizują właściwy całej podklasie jednostek układ treści, są czasowniki: wypaczyć coś, mataczyć, podrobić coś. W tym wypadku fałszywa treść jest formułowana przez adresata pod wpływem nie zawsze precyzyjnie określonych działań agensa („inicjator fałszu”). Artykuł kończy się komentarzami do wykorzystanych w trakcie analizy wyrażeń testowych, służących wykrywaniu komponentu oceniającego.

Bibliografia

Antas J., 1999, O kłamstwie i kłamaniu. Studium semantyczno-pragmatyczne, Kraków: Universitas.

Bartmiński J., Mazurkiewicz-Brzozowska M. (red.), 1993, Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński J. (red.), 2003, Język w kręgu wartości, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński J. (red.), 2006, Język. Wartości. Polityka, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński J. (red), 2012, Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata, t. 1, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bogusławski A., 2004, Remarks on quotative ‘saying’, Studies in Polish Linguistics 1, s. 29–45.

Bogusławski A., 2005, Veredicum laudare necesse est, vitam sustinere non est necesse, w: tegoż, Roztrząsania nadlingwistyczne, Warszawa: BEL Studio, s. 51–74.

Bogusławski A., 2005a, Do teorii czasownika powiedzieć, Polonica XXIV, s. 113–129.

Bogusławski A., 2007, A study in the linguistics-philosophy interface, Warszawa: BEL Studio.

Bogusławski A., 2007a, Wiedza, fałsz, prawda: słowo o ich wzajemnej relacji, Przegląd Humanistyczny LI, z. 1, s. 1–7.

Bogusławski A., 2008, Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny, Warszawa: Wyd. TAKT.

Bogusławski A., 2011, On ‘good’ and ‘bad’, w: tegoż, Reflections on Wierzbicka’s Explications and Related Essays, Warszawa: BEL Studio.

Bogusławski A., Drzazgowska E., 2016, Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej.

Bojar B., 1996, Prawda i fałsz w języku naturalnym, w: J.J. Jadacki, W. Strawiński (red.), W świecie znaków. Księga Pamiątkowa Ku Czci Profesora Jerzego Pelca, Warszawa: PTF, s. 257–266.

Danielewiczowa M., 2002, Wiedza i niewiedza. Studium polskich czasowników epistemicznych, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej.

Duraj-Nowosielska I., 2012, Nie przypadkiem o niechcący. Szkic semantyczny, Warszawa: Wyd. UKSW.

Falkenberg G., Fries N., Puzynina J. (red.), 1992, Wartościowanie w języku i tekście, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Heliasz C., 2007, Próba rekonstrukcji znaczenia czasownika przemilczeć [coś] (przed [kimś]), Prace Filologiczne LII, s. 123–132.

Puzynina J., 1981, O znaczeniach czasownika „kłamać” we współczesnej polszczyźnie, Studia Semiotyczne, t. 11, s. 107–119.

Puzynina J., 1992, Język wartości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Puzynina J., 1993, O znaczeniu wartości, w: J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska (red.), Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 9–21.

Puzynina J., 1997, Słowo-wartość-kultura, Lublin: Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Puzynina J., 2004, Problemy wartościowania w języku i w tekście, Etnolingwistyka, t. 16, s. 179–189.

Puzynina J., 2007, O pewnej ważnej zasadzie wartości, Poradnik Językowy, nr 4, s. 72–79.

Puzynina J., 2008, Ideologia w języku polskim, Oblicza Komunikacji, t. 1, s. 13–22.

Puzynina J., 2013, Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków: Wyd. PAU.

Reszka J., 2001, Predykaty mówienia implikujące pojęcie zła w języku polskim, Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Stępień M., 2010, Mówienie i prawda. O czasownikowych wykładnikach wiedzy niezweryfikowanej przez mówiącego, Warszawa.

Wierzbicka A., 2006, English: Meaning and Culture, New York: Oxford University Press.

Wierzbicka A., 2014, Moral absolutes and multiplicity of languages: Engaging with Ramon Gaita, w: A. Kozłowska, A. Świątek (red.), Znaczenie. Tekst. Kultura, Warszawa: Wyd. UKSW.

Wierzbicka A., 2015, Karta etyki globalnej w słowach uniwersalnych, Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja 4, s. 257–279.

Wołk M., 2012, O znaczeniu wyrażenia ktoś plecie, że_, Poradnik Językowy, z. 4, s. 27–36.

Wołk M., 2012a, Czy pieprzyć o czymś to ‘mówić głupstwa’? Kilka uwag o znaczeniu, Linguistica Copernicana 2 (8), s. 231–244.

Wołk M., 2014, Nonsens i zjawiska pokrewne. Studium semantyczne, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Wołk M., 2015, Kilka pytań o definiowanie błędu, Linguistica Copernicana 12, s. 231–244.

Zaron Z., 1980, Ze studiów nad składnią i semantyką czasownika, Wrocław: Ossolineum.

Zaucha J., 2015, Zróżnicowanie składniowe i semantyczne czasownikowych wykładników fałszu, Linguistica Copernicana 12, s. 107–122.

Linguistica Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2017-06-15

Jak cytować

1.
ZAUCHA, Joanna. Czasownikowe wykładniki fałszu z inherentną oceną działań agensa. Linguistica Copernicana [online]. 15 czerwiec 2017, T. 13, s. 143–158. [udostępniono 3.10.2023]. DOI 10.12775/LinCop.2016.006.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 13 (2016)

Dział

ARTYKUŁY

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 337
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

semantyka, wartościowanie, leksykalne wykładniki fałszu
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa