O dwóch metatekstowych jednostkach: „zaś” i „natomiast”

Abstrakt

W artykule prezentowane są dwie jednostki metatekstowe o niejasnej przynależności klasowej, obie pochodzące od złożeń z zaimkami: zaś i natomiast. W pierwszej części artykułu zestawia się je z jednostkami uważanymi w leksykografii za semantycznie pokrewne: za to, z kolei, ale i a. Pierwsza z nich ma równie niejasną przynależność klasową, druga jest zaliczana do klasy partykuł, a dwie ostatnie – do klasy spójników. Na podstawie analizy budowy T-R zdań z tymi jednostkami, ich zdolności do kookurencji z innymi jednostkami metatekstowymi oraz obserwacji zajmowanych pozycji w obrębie zdania wskazuje się na oddzielność zaś i natomiast od klasy partykuł i spójników. W drugiej części artykułu uszczegóławiana jest obserwacja układów T-R zdań z tymi dwiema jednostkami w celu ich wzajemnego skontrastowania i, w rezultacie, wydobycia ich specyfiki.