Wokół problemu definiowania pojęcia dźwięk
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2009.007Słowa kluczowe
współczesny język polski, semantyka, percepcja słuchowa, eksplikacja semantycznaAbstrakt
This article deals with the most basic meaning of the noun dźwięk [sound]. It provides an attempt to define it in the most adequate way. Finally, the presented analysis leads to the following definition: Jeżeli cośw jest dźwiękiem, to cośw jest takie, że może powodować, że cośk dzieje się w czyichśi uszach. [If somethingw is sound that something is such
that may cause that something happen in someone’s ears.]. This definition is partly decomposable in M. Grochowski’s sense because of involving the element uszy [ears]. In this paper also a brief syntactic analysis of the lexeme dźwięk [sound] is presented. Syntactic features suggest that the existence of at least two dźwięk [sound] units should be taken under consideration in contemporary Polish language (i) the noun dźwięk1 [sound1] (as defined above), (ii) the singulare tantum noun dźwięk2 [sound2] (= fonia)[= sound broadcasted by media, i.a.].
Bibliografia
APRESJAN J. D., 2000, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, tłum. A. Markowski, Z. Kozłowska, Wrocław: Ossolineum.
BARTNICKA B., 2002, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. 4: Świat dźwięków, Kraków: Universitas.
BOGUSŁAWSKI A., 1974, Preliminaries for semantic-syntactic description of basic predicative expressions with special reference to Polish verbs, w: R. Laskowski, A. Orzechowska (red.), O predykacji. Materiały Konferencji Pracowni Budowy Gramatycznej Współczesnego Języka Polskiego IBL PAN. Zawoja 14–16 XII 1972, Wrocław: Ossolineum, s. 39–57.
DĄBKOWSKI G., 1979, Słownictwo zawodowe środowiska muzyków warszawskich, Przegląd Humanistyczny, nr 6, s. 97–106.
DĄBKOWSKI G., 1991, Polska terminologia z zakresu teorii muzyki, Kielce: WSP.
DĄBKOWSKI G., 1997, Europejska terminologia muzyczna, Kielce: WSP.
DĄBKOWSKI G., 2004, Stefana Kisielewskiego język muzycznej międzyepoki, Poradnik Językowy, nr 1, s. 39–43.
DOBACZEWSKI A., 1999, Światło. Próba analizy semantycznej, w: K. Böttger, M. Giger, B. Wiemer (red.), Beitrage der Europäischer Slavistischen Linguistik (POLYSLAV).Band 2, München: Otto Sagner, s. 93–99.
DOBACZEWSKI A., 2001, Czy widzieć jest semantycznie proste?, w: V. S. Chrakowskij, M. Grochowski, G. Hentschel (red.), Studies on the Syntax and Semantics of Slavonic Languages. Papers in Honour of Andrzej Bogusławski on the Occasion of His 70th Birthday, Oldenburg: BIS, s. 121–132.
DOBACZEWSKI A., 2002, Zjawiska percepcji wzrokowej. Studium semantyczne, Warszawa: KLF.
GROCHOWSKI M., 1993a, O założeniach eksplikacji znaczeń czasowników percepcji słuchowej, w: K. M. Solecka (red.), Studia linguistica Polono-Jugoslavica 7, Kraków: IJP PAN, s. 57–64.
GROCHOWSKI M., 1993b, Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych,Warszawa: ZSL UW.
GRZEGORZEWICZ M., 1993, Nazwy dźwięków nieartykułowanych wytwarzanych przez człowieka, w: R. Grzegorczykowa, Z. Zaron (red.), Studia semantyczne, Warszawa: UW, s. 71–85.
ISJP, 2000: Inny słownik języka polskiego PWN, M. Bańko (red.), t. 1–2, Warszawa: PWN.
KAWADA J., 2004, Głos. Studium z etnolingwistyki porownawczej, tłum. R. Nowakowski, Kraków: Universitas.
KLAWITER A., 1999, O słyszeniu przedmiotów, w: A. Klawiter, L. Nowak, P. Przybysz (red.), Umysł a rzeczywistość, Poznań: Zysk i S-ka, s. 327–339.
KOZARZEWSKA E., 1976a, Grupy semantyczne nazw dźwięków w języku polskim, Poradnik Językowy, nr 5, s. 239–247.
KOZARZEWSKA E., 1976b, Określenia nazw dźwięków, Poradnik Językowy, nr 8, s. 350–355.
KRAWCZYK-TYRPA A., 1987, Frazeologia somatyczna w gwarach polskich. Związki frazeologiczne o znaczeniach motywowanych cechami części ciała, Wrocław: Ossolineum.
LASKOWSKI R., 1999, Dźwięk (s.v.), w: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum, s. 134–135.
MOORE B. C. J., 2002, Słuch, tłum. M. Siemiński, w: A. M. Colman, R. L. Gregory (red.), Czucie i percepcja, Poznań: Zysk i S-ka, s. 71–97.
NSJP, 2005: Nowy słownik języka polskiego, Dunaj B. (red.), Warszawa: Wilga.
NYCZ R., 1977, Oko i dłoń pisarza. Próba interpretacji dzieła Leopolda Buczkowskiego, Teksty, nr 3, s. 34–49.
PISARKOWA K., 1963, Pomocnicze elementy języka muzykologii, Język Polski, nr 3, s. 113–128.
SALONI Z., 1999, Onomatopeja (wyraz dźwiękonaśladowczy) (s.v.), w: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogolnego, Wrocław: Ossolineum, s. 406.
SFWP, 1990: Słownik frekwencyjny wspołczesnej polszczyzny, Z. Saloni (red.), t. 1–2, Kraków: IJP PAN.
SPJP, 1999: B. Bartnicka, R. Sinielnikoff, Słownik podstawowy języka polskiego dla cudzoziemców, Kielce: Takt.
SZYDŁOWSKA-CEGŁOWA B., 1977, Staropolskie nazewnictwo instrumentów muzycznych, Wrocław: Ossolineum.
TERMIŃSKA K., 1991, Metafora synestezyjna, Poradnik Językowy, nr 3, s. 201–207.
WIERZBICKA A., 1975, Rozważania o częściach ciała, w: E. Janus (red.), Słownik i semantyka. Definicje semantyczne, Wrocław: Ossolineum, s. 91–103.
WIERZBICKA A., 1980, Lingua Mentalis. The Semantics of Natural Language, Sydney: Academic Press.
WIERZBICKA A., 2006, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, tłum. A. Głaz, K. Korżyk, R. Tokarski, Lublin: UMCS.
WIERZBICKA A., WIERZBICKI P., 1969, Praktyczna stylistyka, Warszawa: PWN.
ZWOLIŃSKI A., 2004, Dźwięk w relacjach społecznych, Kraków: WAM.
ŻUROWSKI S., 2006, Wyrażenia percepcji słuchowej w analizach semantycznych Anny Wierzbickiej, Prace Językoznawcze UWM 8, s. 112–121.
ŻUROWSKI S., 2007, Cechy semantyczne jednostki leksykalnej ktoś słyszy coś, Prace Filologiczne, 52, s. 469–480.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 989
Liczba cytowań: 0