Cierpki smak rajskich jabłuszek. Nazwy przedmiotu w różnojęzycznych wersjach tekstu literackiego a rozbieżne interpretacje utworu
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2022.007Słowa kluczowe
przekład, językowy obraz świata, konotacje, interpretacja, Vladimir Nabokov, Signs and SymbolsAbstrakt
W artykule omawiane są konsekwencje określonych językowych ujęć pewnego motywu w tekście literackim i jego przekładach. Analiza dotyczy nazw owoców pojawiających się w opowiadaniu Vladimira Nabokova pt. Signs and Symbols, które jest dostępne po polsku w dwóch wersjach: Znaki i symbole lub Sygnały i symbole. Zestawienie fragmentów tłumaczeń tego utworu z angielskim oryginałem ujawnia odmienne motywacje nazw tych samych owoców w różnych językach, a owe nazwy są nośnikami innych konotacji. Te różnice mogą stanowić podstawę rozbieżnych interpretacji utworu.
Bibliografia
Apresjan J. D., [1974] 2000 (wyd. 2), Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka (tłum. Z. Kozłowska, A. Markowski), II wyd. przygotowały Z. Kozłowska, E. Janus, Wrocław: Ossolineum.
Apresjan J., 2012, Z warsztatu leksykografa (tłum.: P. Sobotka, M. Duszkin, J. Chojak, A. Sobotka), Z. Zaron (red.), Warszawa: Wydział Polonistyki UW – Pracownia Pragmatyki i Semantyki Językoznawczej IPS, BEL Studio.
Barabtarlo G., 1993, Nabokov’s Little Tragedies, w: G. Barabtarlo, Aerial View: Essays on Nabokov’s Art and Metaphysics, New York: Peter Lang, s. 91–93.
Bartmiński J. (red.), 1993, Profilowanie pojęć. Wybór prac, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński J., Tokarski R. (red.), 1998, Profilowanie w języku i w tekście, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Chojak J., Teleżyńska E. (red.) 1991, Czemu i jak czytamy Norwida, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Cirlot J. E., 2000, Słownik symboli (tłum. I. Kania), Kraków: Znak.
Czachur W. (red.), 2017, Lingwistyka kulturowa i międzykulturowa. Antologia, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Dembo L. S. (red.), 1967, Nabokov: The Man and His Work, Madison, Wisc.–London: University of Wisconsin Press.
Dobrzyńska T., 1974, Delimitacja tekstu literackiego, Wrocław: Ossolineum.
Dobrzyńska T., 1984, Metafora, Wrocław: Ossolineum.
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze, Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Dobrzyńska T., 2003, W poszukiwaniu tematu tekstu literackiego. Propozycje lektury opowiadania Władimira Nabokowa „Wiosna w Fialcie”, w: T. Dobrzyńska, Tekst – styl – poetyka, Kraków: Universitas, s. 57–106.
Dobrzyńska T., 2017, Opowiadanie Vladimira Nabokova „Wiosna w Fialcie” w kręgu możliwych wykładni sensu, w: B. Pawłowska-Jądrzyk (red.), Możliwość i konieczność w kulturze, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW, s. 99–143.
Dobrzyńska T., 2021, Dręcząca nieoczywistość znaku (na podstawie opowiadania Vladimira Nabokova ‘Znaki i symbole’), w: E. Rudnicka, M. Kaźmierczak, H. Paulouskaya, E. Szczęsna, H. Witkowska (red.), Człowiek jako znak. Tom jubileuszowy dla uczczenia 70-lecia prof. dr. hab. Zbigniewa Klocha, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 388–408.
Dolinin A., 2012, The Signs and Symbols in Nabokov’s “Signs and Symbols”, w: Y. Leving (red.), Anatomy of a Short Story: Nabokov’s Puzzles, Codes, “Signs and Symbols”, London: Continuum Books, s. 257–269.
Eco U. [et al.], 1996, Interpretacja i nadinterpretacja (tłum. T. Bieroń), S. Collini (red.), Kraków: Znak.
Gruszczyńska E., Guławska-Gawkowska M., Szczęsny A. (red.), 2019, Translatoryczne i dyskursywne oblicza komunikacji, Warszawa: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW.
Hejwowski K., Szczęsny A. (red.), 2007, Językowy obraz świata w oryginale i w przekładzie, Siedlce: ZUP SPRINT.
Herrnstein Smith B.,1968, Poetic Closure: A Study of How Poems End, University of Chicago Press.
Jordanskaja L., Mielczuk I., 1988, Konotacja w semantyce lingwistycznej i leksykografii, w: J. Bartmiński (red.), Konotacja, Lublin: UMCS, s. 9–34.
Kilgore Ch., 2010, Ambiguous Recognition: Recursion, Cognitive Blending, and the Problem of Interpretation in Twenty-First-Century Fiction, niepublikowana rozprawa doktorska, University of Tennessee, [online:] https://www.semanticscholar. org/paper/Ambiguous... [dostęp: 4.04.2022].
Leving Y., 2012, Introduction. Breaking the Code: Nabokov and the Art of Short Fiction, w: Y. Leving (red.), Anatomy of a Short Story: Nabokov’s Puzzles, Codes, ‘Signs and Symbols’, Bloomsbury: Academic, s. 1–8.
Malin I., 2000, Reading Madly, w: S.G. Kellman, I. Malin (red.), Torpid Smoke: The Stories of Vladimir Nabokov, Amsterdam / Atlanta, Ga: Rodopi, s. 219–227; przedruk: I. Malin, 2012, Reading madly, w: Y. Leving (red.), Anatomy of a Short Story: Nabokov’s Puzzles, Codes, ‘Signs and Symbols’, Bloomsbury: Academic, s. 277–285.
Mrozik M., 2005, Vladimir Nabokov od duchów. „Siostry Vane”, Tekstualia 1, s. 47–60.
Nabokov V., 1947, Znaki i simvoly ( tłum. S . S akun) [ Nabokov V ., 1 947, З наки и символы (tłum. S. Sakun)], [online] http://nabokovvladimir.ru [dostęp: 4.04.2022].
Nabokov V., 1947, Znaki i simvoly (tłum. D. Chelakov) [Nabokov V., 1947, Знаки и символы (tłum. D. Chekalov)], [online:] http://nabokov-lit.ru/nabokov/rasskaz/ znaki-i-simvoly-chekalov.htm [dostęp: 4.04.2022].
Nabokov V., 1948, Znaki i simvoly (tłum. S. Iljin) [Nabokov V., 1948, Знаки и символы (tłum. S. Iljin)], [online:] https://www.you-books.com/book/V-Nabokov/ Znaki-i-Simvoly [dostęp: 4.04.2022].
Nabokov V., b.r., Znaki i znameniya (tłum. G. Barabtarlo) [ Nabokov V., b.r., Знаки и знамения (tłum. G. Barabtarlo)], [online:] https:www.livelib.ru/work/1006317757-znaki-i-znameniya-vladimir-nabokov?es=2558020 [dostęp: 4.04.2022].
Nabokov V., [1948] 1958, Signs and Symbols, w: idem, Nabokov’s Dozen, Garden City, New York: Doubleday & Company.
Nabokov V., 1988, Znaki i symbole, w: idem, Opowiadania (wybór i przekład T. Truszkowska), Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 156–162.
Nabokov V., 1995, Sygnały i symbole, w: V. Nabokov, Trzynaście opowieści (tłum. L. Engelking), Gdańsk: Wydawnictwo ATEXT, s. 56–63. Oesterreicher-Mollwo M. (oprac.), 1992, Leksykon symboli „Herder” (tłum. J. Prokopiuk), Warszawa: Wydawnictwo Rok Corporation SA. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych (Biblia Tysiąclecia), 1982, oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, wyd. 3 poprawione, Poznań – Warszawa: Wydawnictwo Pallottinum.
Stein J. (oprac.), The American Everyday Dictionary, 1955 (wyd. 5), New York: Random House.
Sulej D., 2017, Ironia jako przejście w nieskończoność (na przykładzie opowiadania „Wiosna w Fialcie” Vladimira Nabokova), w: M. Saganiak, A. Kozłowska, D. Sulej (red.), Nieskończoność. Badania interdyscyplinarne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW, s. 207–246.
Tokarski R., 2004, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, wyd. 2 rozszerzone, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Vergara J., 2018, How “everything went wrong”: conceptual blending, ambiguous conclusions, and Nabokov’s ‘Signs and Symbols’, Nabokov Online Journal 12, s. 1–22.
William C., 1974, Nabokov’s ‘Signs and Symbols’, w: C. R. Proffer (red.), A Book of Things About Vladimir Nabokov, Ann Arbor, Michigan: Ardis, s. 203–217.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Teresa Dobrzyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 324
Liczba cytowań: 0
