Idea jakuckiej religii i obchody święta Ysyach w Republice Sacha
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud104.2020.16Słowa kluczowe
Republika Sacha, Jakuci, Ysyakh, aĭyy, odrodzenie religijneAbstrakt
Od początku istnienia Republiki Sacha podejmowano tam wiele działań na rzecz zachowania odrębności kulturowej Jakutów i wzmocnienia ich tożsamości. Służyć temu miały między innymi przyznanie tradycyjnemu świętu Ysyakh statusu święta narodowego oraz próby tworzenia na bazie dawnych wierzeń jakuckiej religii narodowej. Jej podstawą jest tzw. doktryna aĭyy, opracowana przez przedstawicieli jakuckiej inteligencji narodowej. W artykule pokazuję w jakich sferach funkcjonowania dzisiejszego Ysyakhu widoczne są jej wpływy oraz jakie jest znaczenie święta dla jej propagowania.
Bibliografia
Iakovlev, V. F. (2005). Ysyakh: Tujmaada – Ėllėĭ – Us Khatyn. Jakuck: Sakhapoligrafizdat.
Iakovlev, V. F. (2015). Tus ilgė. Tiusiulgė – sviashchennoe mesto. Jakuck: Bichik.
Alekseev, N. A. (1975). Tradicionnye religioznye verovaniia iakutov XIX – nachale XX v. Novosibirsk: Nauka.
Balzer, M. M. (2005). Whose Steeple is Higher? Religious Competition in Siberia. Religion, State & Society, 33(1), 57-69.
Balzer, M. M. (2012). Festivals and Celebrations of Russia’s Peoples: Old and New. Anthropology & Archeology of Eurasia, 50(4), 3-5.
b.a. (2016). S prazdnikom!. Iakutsk Vechernyĭ, 24 iiunia, 28.
Connerton, P. (2012). Jak społeczeństwa pamiętają (przekł. M. Napiórkowski). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Edensor, T. (2004). Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne (przeł. A. Sadza). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Filatov, S. (2000). Yakutia (Sakha) faces a religious choice: shamanism or christianity. Religion, State & Society, 28(1), 113-122.
Frost, N. (2016). Anthropology and festivals: festival ecologies. Ethnos, 81(4), 569-583.
Głowacka-Grajper, M., Nowicka, E., Połeć, W. (2016), Performing Ethnicity, Celebrating Multiculturalism. The Ethno-Cultural Festival Yord Games In the Conflict Between „Indigenous Buryat Traditions” and “Eurasion Unity”. Etnografia Polska, LX(1-2), 191-207.
Guss, D.M. (2000). The festive state: race, ethnicity and nationalism as cultural performance. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Hobsbawm, E. (2008), Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji. W: E. Hobsbawm, T. Ranger (red.), Tradycja wynaleziona (przeł. M. Godyń, F. Godyń) (s. 9-23). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kondakov Vladimir Alekseevich 2012, Religiia Aar Aĭyy. Osnovnye svedeniia, Jakuck: Assotsiatsiia Narodnoĭ Meditsiny im. V.A.Kondakova.
Kulakovskiĭ, A. E. (1979). Nauchnye trudy. Jakuck: Iakutskoe knizhnoe izdatelstvo.
Ksenofontov, G. V. (2004), Ėlleiada. Materialy po mifologii i legendarnoĭ istorii iakutov, Jakuck: Bichik.
Lubaś, M. (2008). Tradycjonalizacje kultury. O zaletach i ograniczeniach koncepcji „tradycji wymyślonych”. W: G. Kubica, M. Lubaś (red.), Tworzenie i odtwarzanie kultury. Tradycja jako wymiar zmian społecznych. Studia z dziedziny antropologii społecznej (s. 33-69). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nowicka, E. (2015). Towards the Creation of Modern Ethnicity and Imagined Community: Etnofestivals and Constructing the Buryat Nation. Etnografia Polska, LIX(1-2), 11-154.
Nowicka, E. (2016). Korzenie ałtargany sięgają głęboko. Buriaci między Rosją, Mongolią i Chinami. Kraków: Nomos.
Nowicka, E., Wyszyński, R. (1996), Lamowie i sekretarze. Poziomy więzi społecznej we współczesnej Buriacji. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii UW.
Nowicka, E., Smyrski, Ł., Trzciński, P. (2000), Wprowadzenie. Odrodzenie czy narodziny? W: E. Nowicka (red.) Wielka Syberia małych narodów (s. 7-20). Kraków: Nomos.
Penkala-Gawęcka, D. (2009). Mikropolityka etniczności. Obchody wiosennego święta Nauryz w postsowieckim Kazachstanie. Etnografia Polska, LIII(1-2), 6-19.
Romanova, E. N. (1994). Iakutskiĭ prazdnik Ysyakh: istoki i predstavleniia. Nowosybirsk: Nauka.
Romanova, E. N., Ignat’eva, V. B. (2011). Iakutskij natsional’nyj prazdnik ysyakh v situacĭii perekhoda: istoricheskiĭ mif, ėtnokul’turnyĭ obraz i sovremennyĭ prazdnichnyĭ narrative. Ėtnograficheskoe obozrenie, 4, 29-40.
Romanova, E. N., Danilova, N. K., Muchopleva, S. D., Federov, A. S. (2016). Ysyakh – prazdnik belogo izobiliia. Jakuck: Bichik.
Smyrski, Ł. (2008). Ajdyn znaczy księżyc. Narody południowej Syberii. Warszawa: DiG.
Tul’ceva, L. A. (2011). Traditsionnye prazdniki narodov Rossii na rubezhe stoletiĭ: vvedenie v diskussiiu. Ėtnograficheskoe obozrenie, 4, 3-6.
Uliashev, O. I. (2011). “Den’ serediny leta”: tradiciia v zhizni i zhizn’ v tradicii severnykh khantov. Ėtnograficheskoe obozrenie, 4, 7-14.
Ushnickiĭ, V. V. (2016). Sovremennaia „vera” iakutov: religiia Aĭyy, tengrianstvo, neoshamanizm. Religiovedenie, 3, 37-42.
Vasil’ev, V. E. (2013). Sovremennye religioznye techeniia. W: N. A. Alekseev, E. N. Romanova, Z. P. Sokolova (red.), Iakuty (Sakha) (s. 367-376). Moskwa: Nauka.
Vitebsky, P. (2002). Withdrawing from the Land. Social and Spiritual Crisis in the Indigenous Russian Arctic. W: Ch. M. Hann (ed.), Postsocialism: Ideas, Ideologies and Practices in Eurasia (s. 180-195). London and New York: Routledge.
Wasilewski, J. S. (2005a). Mid-summer Night under the Polar Circle. The Yakut Ysyakh-Festival and the “Global Grotesque”. W: D. Picard, M. Robins (eds.), Journeys of Expressions IV: Tourism, Carnival and Folklore. Sheffield.
Wasilewski, J.S. (2005b), Strach jakucki – od szamańskiej grozy do wielkomiejskich lęków. Czego boi się homo postsovieticus (religiosus)? W: Horyzonty antropologii kultury: tom w darze dla profesor Zofii Sokolewicz (s. 129-141). J.S. Wasilewski, A. Zadrożyńska, A. Bruczkowska (red.). Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 314
Liczba cytowań: 0
