„My też chcemy mieć swoje tradycje”. Metody badań, definiowanie i praktykowanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego na ziemiach zachodnich i północnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud104.2020.04Słowa kluczowe
niematerialne dziedzictwo kulturowe, zarządzanie dziedzictwem kulturowym, Ziemie Zachodnie i Północne, metody badań terenowych.Abstrakt
Tekst skupia się na pomijanym dotychczas niematerialnym dziedzictwie kulturowym (NDK) na Ziemiach Zachodnie i Północnych, które tworzą neoregiony, czyli obszary, gdzie doszło do wielkich migracji ludności w wyniku II wojny światowej. Celem artykułu jest 1) określenie sposobów (metod) rozpoznawania tradycji jako NDK neoregionów we współpracy ze społecznościami lokalnymi i 2) uznania go za element niezbędny w kształtowaniu tożsamości mieszkańców terenów postmigracyjnych. Oparciem dla wyrażonego postulatu jest analiza metod i technik badawczych zastosowanych w projektach realizowanych w wybranych regionach. Służą one zaświadczeniu ich wszechobecności i doniosłej roli w kształtowaniu NDK. Dlatego przeprowadzono krytyczną analizę metod badawczych i ocenę krajowego systemu ochrony NDK oraz przedstawiono możliwości praktycznego zastosowania wyników badań w społecznościach lokalnych na rzecz eksperckiego wsparcia i włączenia go do krajowego rejestru NDK.Bibliografia
Angutek, D. (2018). Tradycje wytworzone rodzącej się ponowoczesności w Polsce. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Anderson, L. (2006). Analytic Autoethnography. Journal of Contemporary Ethnography, 35(4), 373–395.
Atwood Mason, M., Turner, R. (2020). Cultural Sustainbility. A Framework for Relationships, Understanding and Action, Journal of American Folklore, 133(527), 81–105.
Brocki, M. (2007). Antropologia zainfekowana aktywizmem. W: J. Kowalewski, W. Piasek (red.), Zaangażowanie czy izolacja? Współczesne strategie społecznej egzystencji humanistów (s. 174–180). Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Brzezińska, A.W., Wosińska, M. (2009). Ukraińcy na Żuławach – szok kulturowy jako wspólna pamięć i osobiste doświadczenie. W: A.W. Brzezińska (red.), Żuławy. W poszukiwaniu tożsamości (s. 49–60). Pruszcz Gdański–Gdańsk: Wydawnictwo Jasne, Muzeum Narodowe w Gdańsku.
Bugowska, E., Jarzębska, A. (red.). (2017). Warmio, quo vadis? Elbląg: Centrum Spotkań Europejskich „Światowid” w Elblągu.
Ciechorska-Kulesza, K. (2009). Nowo tworzone tradycje Elbląga i Żuław Wiślanych. W: D. Rancew-Sikora, G. Woroniecka, C. Obracht-Prondzyński (red.), Kreacje i nostalgie. Antropologiczne spojrzenie na tradycje w nowoczesnych kontekstach (s. 231–241). Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne.
Creswell, J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane (tłum. J. Gilewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Denzin, N.K. (1989). Interpretative Biography. Newbury Park–London–New Delhi: Sage Publications The International Professional Publishers.
Hafstein, V.Tr. (2018). Intangible Cultural Heritage as a Festival; or, Folklorization Revised. Journal of American Folklore, 131(520), 127–149.
Hobsbawm, E. (2008). Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji W: E. Hobsbawm, T. Ranger (red.), Tradycja wynaleziona (tłum. F. Godyń), (s. 9–23). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Holman Jones, S. (2014). Autoetnografia. Polityka tego, co osobiste (tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska). W: N.K. Davies, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 2 (s. 175–118). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janeczek, L., Szyndlarewicz, M., Śledziowska, D. (2009). Drogi życia przywiodły nas do Reptowa. Reptowo: Zespół Szkół Publicznych w Reptowie.
Kacperczyk, A. (2014). Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10(3), 32–75.
Kaźmierska, K. (1996). Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne. W: M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa (s. 61–72). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kubiak, H. (2007). U progu ery postwestfalskiej. Szkice z teorii narodu. Kraków: Universitas.
Kurkowska-Budzan, M. (2011). Informator, świadek historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 1, 9–34.
Kurpiel, A. (2018). Strój na scenie. Funkcje stroju i jego znaczenie dla amatorskich zespołów ludowych. W: A.W. Brzezińska, A. Paprot-Wielopolska, M. Tymochowicz (red.), Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi, Atlas Polskich Strojów Ludowych (149–158), Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów (tłum. A. Dziuban). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kwaśniewska, A. (2016). Niematerialne dziedzictwo kulturowe na terenach postmigracyjnych (na przykładzie Pomorza). Łódzkie Studia Etnograficzne, 55, 46–79.
Murzyn-Kupisz, M. (2010). Barbarzyńca w ogrodzie? Dziedzictwo kulturowe widziane z perspektywy ekonomii. Zarządzanie Publiczne, 3(13), 19–32.
Łęga, W. (1933). Ziemia Malborska. Kultura ludowa. Toruń: Kasa im. Mianowskiego, Warszawa: Instytut Popierania Nauki.
Łęga, W. (2018). Ziemia Malborska. Kultura ludowa (wstęp i oprac. A. Paprot-Wielopolska, K. Zdziennicki). Gdynia: Wydawnictwo Region.
Pałkowska, K. (2016). Analiza narracji wojennych kobiet. Władza sądzenia, 9, 24–42.
Paprot, A. (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe w regionach o przerwanej ciągłości kulturowej (przykład Żuław i Powiśla). W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (s. 317–328). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Paprot, A., Linda-Grycza, K., Buliński, T. (red.). (2016). Wielokulturowe Pomorze. Ukraińcy i ich dziedzictwo kulturowe na Żuławach i Powiślu. Gdańsk–Nowy Dwór Gdański: Stowarzyszenie „Kochamy Żuławy”.
Peirano, M.G.S. (1998). When Anthropology is at Home?: The Different Contexts of a Single Discipline. Annual Review of Anthropology, 27, 105–128.
Pietrowiak, K. (2014). Etnografia oparta na współpracy. Założenia, możliwości, ograniczenia. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10(4), 18–37.
Plano Clark, V. L., Badiee, M. (2010). Research Questions in Mixed Methods Research. W: A. Tashakkori, C. Teddlie (eds.), SAGE Handbook of Mixed Method in Social and Behavioral Research (pp. 275–304).Thousand Oaks, CA: Sage.
Posern-Zieliński, A. (2005). Tożsamość a terytorium. Perspektywa antropologiczna. Przegląd Zachodni, 3, s. 3–20.
Sakson, A. (2005). Społeczności postmigracyjne. Siedlisko. Dziedzictwo kulturowe i tożsamość społeczności na Ziemiach Zachodnich i Północnych, 1, 1–3.
Sakson, A. (2011). Od Kłajpedy do Olsztyna. Współcześni mieszkańcy byłych Prus Wschodnich: Kraj Kłajpedzki, Obwód Kaliningradzki, Warmia i Mazury. Poznań: Instytut Zachodni.
Santera-Szeliga, J. (2017). Dziedzictwo kulturowe i rozwój społeczno-gospodarczy. Oksymoron? W: C. Obracht-Prondzyński, P. Zbieranek (red.), Pomorskie poszerzenie pola kultury. Dylematy – konteksty – działania (s. 143–154). Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Sochacki, Ł. (2009). Antropologia zaangażowana (?). Prace Etnograficzne, 38, 7–15.
Surmiak, A. (2009). Zaangażowany antropolog. O potrzebie granic, Prace Etnograficzne, 38, 179–186.
Szacki, J. (2011). Tradycja. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Szyfer, A. (1996). Warmiacy. Studium tożsamości. Poznań: SAWW.
Waterton, E., Smith, L. (2010). The Recognition and Misrecognition of Community Heritage. International Journal of Heritage Studies, 16/1–2, 4–15.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 610
Liczba cytowań: 0
