Zesłanie jako wyzwolenie - narracje z Huculszczyzny.
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud102.2018.12Słowa kluczowe
zesłania, deportacje, Huculszczyzna, Sybir, narracja, praca, pamięć, trajektoriaAbstrakt
Artykuł oparty na badaniach przeprowadzonych na Huculszczyźnie koncentruje się na narracjach osób zesłanych na Sybir w latach 1946-1952. Wyróżniam konstruowany przez rozmówców schemat narracyjny: (1) ukazanie życia przed wywózką jako bardzo ciężkiego i pozbawionego sprawczości ze względu na zmagania ruchu partyzanckiego z radzieckim okupantem, (2) moment wywózki opisywany zdawkowo, jako „ucięcie nożem“ i przeniesienie do nowej rzeczywistości, (3) przedstawienie codzienności na zesłaniu jako z początku niezwykle trudnej, ale z czasem, za pośrednictwem pracy, okiełznanej, gdzie można wieść jak najbardziej „normalne“, a nawet dostatnie życie. Wskazuję również przyczyny, ze względu na które te narracje są tak odmienne od opowieści o represjach sowieckim spotykanych na gruncie polskim, skupiających się na traumie i martyrologii.Bibliografia
Assmann, A. (2009). 1998 - Między historią a pamięcią [w:] M. Saryusz-Wolska (red.) Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Assmann, J. (2008). Pamięć kulturowa : pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych (przeł. Anna Kryczyńska-Pham). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Engelking, A. (2012). Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku. Trouń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Halbwachs, M. (1969) Społeczne ramy pamięci(przeł. Marcin Król). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaniowska K. (2003). Antropologia i problem pamięci. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 3-4, s. 59-65.
Kaźmierska, K. (1997) Wywiad narracyjny - technika i pojęcia analityczne [w:] Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawełek A., (red.), Biografia a tożsamość narodowa. Łódź: Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego.
Kaźmierska, K. (1999) Doświadczenie wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Kudela-Świątek W. (2013). Odpamiętane. O historii mówionej na przykładzie narracji kazachstańskich Polaków o represjach na tle narodowościowym i religijnym. Kraków:Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Kość K. (2006) Tropami światów „odpamiętanych“ - narracje zesłańcze a prawda historyczna w badaniach etnologicznych. Etnografia Polska, 50(1-2), s.159-176.
Kość K. (2008) Żywi we wspomnieniach. Doświadczenia śmierci w relacjach polskich zesłańców w ZSRR (w latach 1940-1946). Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Saryusz-Wolska M. (red.) (2009) Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Saryusz-Wolska M., Traba R.(red.). (2014). Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Trzebiński J.(red.). (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ratkowska-Widlarz L. (2011). Narracje (relacje świadków) w warsztacie antropologa kultury. Pamięć i Antropologia. „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, I, s. 35-56.
Rokuszewska-Pawełek A. (2002). Chaos i przymus. Trajektorie wojenne polaków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rzepkowska A. (2009).Sybiracy: Wspólnota - Pamięć - Narracja. Studium antropologiczne. Łódź: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Rzepkowska A. (2008). Słuchając wspomnień Sybiraków. Antropolog wobec doświadczenia zesłania. Lud, 92, s. 13-26.
Stecenko N.(2007) насильницьке виселення населення західноукраїнських земель у 1940-1905-х роках. ВІСНИК Київського національного університету імені Тараса Шевченка, 91-93/2007. Pozyskano z http://papers.univ.kiev.ua/istorija/articles/The_expulsion_by_force_of_the_population_of_the_Western_Ukrainian_lands_in_1940_th_1950_th_15430.pdf.
Wylęgała A. (2014) Przesiedlenia a pamięć. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 420
Liczba cytowań: 0