Włamania i kradzieże jako regulator relacji społecznych
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud102.2018.09Słowa kluczowe
antropologia ekonomiczna, antropologia wsi, kradzież, włamanie, drugie domyAbstrakt
Włamania do działkowych domków, których apogeum miało miejsce w latach 80 i 90 XX wieku, są ważnym zjawiskiem w relacjach łączących lokalnych mieszkańców miejscowości letniskowych z właścicielami tzw. drugich domów. W niniejszym artykule dokonuję próby interpretacji tego zjawiska z punktu widzenia antropologii ekonomicznej, pokazując jakie znaczenia przypisują owym włamaniom obie strony, jakie mogły być motywacje złodziei, jakie znaczenie miał kulturowy i społeczny kontekst tych zdarzeń. Proponuję interpretację, w której włamania i kradzieże stają się działaniami pozwalającymi na przebudowanie nierównych relacji społecznych, odbierając silniejszej grupie poczucie sprawczości i niezależności. Kradzieże zniknęły wraz ze zmianami społecznymi, które sprawiły, że działkowicze nie są już postrzegani jako elita, lepiej sytuowana, lepiej wykształcona i dysponująca bogatszym kapitałem społecznym.
Bibliografia
Benedyktowicz, Z. (2000). Portrety obcego. Od stereotypu do symbolu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bourdieu, P. (2007). Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów (przeł. W. Kroker). Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Brocki, M. (2016). Doświadczenie „wielkiej zmiany” z perspektywy lokalnej – przykład Wisłoka Wielkiego. Prace etnograficzne, 44 (4), 399-412.
Bystroń, J. St. (1995). Megalomania Narodowa. Warszawa: Książka i Wiedza.
Cała, A. (1992). Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Carrier, J. G. (red.) (2012). Handbook of Economic Anthropology. Cheltenham, UK‒Northhampton, MA: Edward Elgar.
Chen, M. A. (2012). The Informal Economy in Comparative Perspective. W: J. G. Carrier (red.) Handbook of Economic Anthropology (485-499). Cheltenham, UK‒Northhampton, MA: Edward Elgar.
Cohen, A.P. (2003). Wspólnoty znaczeń. W: E. Nowicka, M. Kempny (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej (192-217). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Eco, U. (1996). Semiologia życia codziennego (przeł. P. Salwa, J. Ugniewska). Warszawa: Czytelnik.
Golinowska, S., Tarkowska, E., Topińska, I. (red.) (2005). Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Badania, metody, wyniki. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Goszczyński W., Knieć W., Czachowski H. (2015). Lokalne horyzonty zdarzeń. lokalność i kapitał społeczny w kulturze (nie)ufności na przykładzie wsi kujawsko-pomorskiej. Toruń: Muzeum Etnograficzne w Toruniu.
Heffner, K., Czarnecki, A. (red.) (2011). Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Humphrey, C. (1993). Avgai Khad: Theft and Social Trust in Post-Communist Mongolia. Anthropology Today, 9 (6), 13-16.
Jaworska, G., Pieniążek, W. (1995). Konteksty ekonomicznego myślenia. Wolny rynek na wsi z punktu widzenia antropologa. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Krzyworzeka, A. (2017). "Przyjaźnie przysługowe" jako skuteczny model koegzystencji na pograniczu wiejsko-miejskim. Etnografia Polska, 61 (1-2), 65-82.
Mars, G. (1982). Cheats at Work - An Anthropology of Workplace Crime. London: Allen and Unwin.
Mika, M. (1997). Drugie domy w Beskidzie Śląskim. Turyzm, 7(1), 25–42.
Mroczkowska, J. (2010). Kirgiskie małżeństwa przez porwanie. Doświadczenie czasu, kolektywności i przemocy. Lud, 94, 263-284.
Narotzky, S., Moreno, P. (2002). Reciprocity’s dark side. Negative reciprocity, morality and social reproduction. Anthropological Theory, 2 (3), 281-305.
Sahlins, M. (1972). Stone age economics. Chicago: Aldine-Atherton.
Smith, E. M. (1989). The informal economy. W: Stuart Plattner (red.) Economic Anthropology (292-317). Stanford: Stanford University Press.
Szczurek, M., Zych, M. (red.) (2012). Dzieło-działka. Kraków: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli.
Sztompka, P. (2000). Trauma wielkiej zmiany. Koszty transformacji społecznej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Wilk, R. R., Cliggett, L. (2011). Ekonomie i kultury. Podstawy antropologii ekonomicznej (przeł. J. Gilewicz). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 357
Liczba cytowań: 0