Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego
  • Strona domowa
  • /
  • Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 102 (2018) /
  4. 100 LAT ETNOLOGII W NIEPODLEGŁEJ RZECZPOSPOLITEJ

Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego

Autor

  • Joanna Koźmińska Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytet Warszawski
  • Zofia Sokolewicz Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytet Warszawski,

DOI:

https://doi.org/10.12775/lud102.2018.02

Słowa kluczowe

historia etnologii, etnologia, krytyka naukowa, kultura ludowa, Lud - czasopismo, społeczeństwo pierwotne

Abstrakt

Wydanie we Lwowie przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w 1895 roku pierwszego tomu Ludu faktycznie pełniącego funkcję czasopisma ogólnokrajowego, było wielkim wydarzeniem. To ZWAK, Wisła i właśnie Lud, dzięki ruchliwości swoich twórców  i ich rozległych krajowych oraz światowych kontaktach, mogły w podzielonym przez zaborców kraju stanowić forum wymiany myśli, przedstawiania w całości dorobku etnologów, dzielenia się doświadczeniami.

            Na grunt Polski przenosiły myśl Herdera, myśl nurtu romantycznego budując jeden z tak istotnych dla kultury narodowej mitów założycielskich - mit kultury ludowej.  Przyswajały anglosaskie teorie ewolucjonizmu i tak ważną dla nas koncepcję społeczeństwa pierwotnego i jego reprezentację w postaci kultury ludowej. Pierwszy tom Ludu był swoistym Manifestem Programowym, którego następstwa można było obserwować w badaniach etnologicznych  aż do końca lat 60.XX wieku.

            W artykule zwracamy uwagę na początki krytyki naukowej w etnologii polskiej na przykładzie pierwszego tomu Ludu oraz innych czasopism etnograficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Jest to wyraz niezgody z naszej strony na głoszony w latach 70. XX wieku pogląd, że tak zwana „etnografia tradycyjna” reprezentowała (zgodnie z argumentami filozoficznej szkoły poznańskiej J.Kmity) przednaukowy etap rozwoju nauki, co spychało rezultaty jej badań do lamusa historii. Temu wnioskowaniu sprzyjała sytuacja zmiany paradygmatu co wydawało się stawiać nieprzekraczalne granice między „tradycyjna” i „nową” etnografią. Czy jednak dość starannie odczytujemy stare teksty? Jak je obecnie interpretujemy ? powstają liczne pytania o rozumienie zasad krytyki naukowej kiedyś i dziś. Jaką naukę możemy wyciągnąć ze starych tekstów?

 

 

Biogramy autorów

Joanna Koźmińska - Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytet Warszawski

etnolog, kustosz w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Koordynatorka Biblioteki Cyfrowej Polskiego Instytutu Antropologii www.cyfrowaetnografia.pl

Zainteresowania cyfrowa humanistyka, antropologia w sieci, netnografia

Zofia Sokolewicz - Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytet Warszawski,

antropolog kulturowy, emerytowana profesor zwyczajna Uniwersytetu Warszawskiego, prof.zw. w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych.

Zainteresowania badacze antropolgia ekonomiczna, integracja europejska, problematyka obywatelstwa i narodowości, historia etnografii/etnologii

Bibliografia

Bateson, G. (1972).

Steps to an Ecology of Mind, Chicago: University of Chicago Press

Bateson, G. (1996 [1979 oryg.]). Umysł i przyroda - jedność konieczna (przeł. A.Tanalska-Dulęba). Warszawa, PIW

Benedyktowicz, Z., Robotycki, Cz., Stomma, L., Tomicki, R., Wasilewski, J.S.(1980)

Antropologia kultury w Polsce - dziedzictwo, pojęcia, inspiracje. Materiały do Słownika. Polska Sztuka Ludowa 1980, 34(1) s.47-60.

Burszta, W.J. (2014) Etnografia ludowości. W: B. Fatyga, R. Michalski (red.) Kultura ludowa : teorie, praktyki, polityki. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, (s.107-133)

Czekanowski, J. 1946. Półwiecze Towarzystwa Ludoznawczego , Lud 1939-45 t.36 s.33-89

Franko, I. 1895. Najnowsze prądy w ludoznawstwie, Lud t.1: 1895, s.4-16

Hacking, I. 1992. World-Making by Kind-Making, Child Abuse for example. M.Douglas, iD. Hull (eds.) W: How Classification Works: Nelson Goodman among the social sciences (s.180-238) Edinburgh, Edinburgh University Press

Jasiewicz, Z. 2011, Początki polskiej etnologii i antropologii kulturowej (od końca XVIII wieku do roku 1918) Poznań: Wydawnictwo Instytutu im. Oskara Kolberga

Kapełuś, H., Krzyżanowski, J.(red), 1982, Dzieje folklorystyki polskiej 1864-1916 Warszawa: PWN

Krawczyk-Wasilewska, V. 1995. O folklorystyce polskiej w stulecie Ludu. Lud, t. 78, s.69-80

Kuper, A. 2009, Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego transformacje mitu

(oryg.1988) The invention of primitive society : transformations of an illusion, (przeł. T.Sieczkowski, A.Dąbrowska), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Kutrzeba-Pojnarowa, A. 1977. Kultura ludowa i jej badacze – mit czy rzeczywistość, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza

Kutrzebianka, A. 1948. Rozwój etnografii i etnologii w Polsce, Kraków: Polska Akademia Umiejętności,

Posern-Zieliński, A. 1995, Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią, Poznań: Wydawnictwo Drawa

Rak, M. 2012. Korespondencja Antoniego Kaliny z Sewerynem Udzielą. Lud t.96 s.273-280

Sokolewicz, Z. 2016. Etnografia/ etnologia/ antropologia a nauki historyczne wobec koncepcji społeczeństwa pierwotnego. Rocznik Antropologii Historii R.V, nr 1 (8) 2015 s.17-26.

Starnawski, J. 1967. Pięćdziesiąt trzy listy Jana Karłowicza do Hieronima Łopacińskiego 1888-1903 . Lud t.51 (cz.2). s.585-598

Stocking, G.W. Jr., 1971 What’ s in a name? The origins of the Royal Anthropological Institute, Man. New Series, v. 6 No3 (sep.1971)

Terlecka, M. (red.) 1973. Historia etnografii polskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2018-12-12

Jak cytować

1.
KOŹMIŃSKA, Joanna & SOKOLEWICZ, Zofia. Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego. LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego [online]. 12 grudzień 2018, T. 102, s. 85–100. [udostępniono 3.7.2025]. DOI 10.12775/lud102.2018.02.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 102 (2018)

Dział

100 LAT ETNOLOGII W NIEPODLEGŁEJ RZECZPOSPOLITEJ

Licencja

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

  • utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
  • wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
  • rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

 

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 589
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

historia etnologii, etnologia, krytyka naukowa, kultura ludowa, Lud - czasopismo, społeczeństwo pierwotne
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa