Środowisko. Wykluczenie i reintegracja społeczna w praktyce psychiatrii środowiskowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud101.2017.06Abstrakt
Psychiatria środowiskowa zakłada zmniejszenie roli szpitali psychiatrycznych jako przestrzeni alienacji, praktyk dyscyplinujących, stosowania przymusu i uznanych za źródło i symbol społecznej stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. Artykuł oparty jest na badaniu Zespołu Leczenia Środowiskowego w Białymstoku: codziennej praktyce i doświadczeniach pracownic, przyjmowanej perspektywie i definiowaniu sytuacji osób włączonych w program ZLŚ, rekonstruowanej biografii i antycypowanej przyszłości pacjentów w kontekście doświadczenia choroby, hospitalizacji i wykluczenia. Tematem jest postrzeganie skuteczności psychiatrii środowiskowej, pomyślanej jako projekt reintegracji społecznej osób z chorobami i zaburzeniami psychicznymi i metoda ograniczania stygmatyzacji i dyskryminacji, oraz chroniczność rozumiana jako złożony konstrukt, obejmujący konsekwencje zaburzenia i choroby, procesów stygmatyzacji, dyskryminacji, wykluczenia społecznego i samonaznaczenia, jako wytwarzana przez izolacyjne praktyki instytucjonalnej psychiatrii. Także: relacja dominującego, legitymizowanego teoretycznie i instytucjonalnie dyskursu, upatrującego w procesach deinstytucjonalizacji i psychiatrii środowiskowej narzędzia zmniejszania stygmatyzacji i zapobiegania wykluczeniu do doświadczeń, wiedzy i działań pracowniczek zespołu.
Bibliografia
Bachrach, L. L. (1988) Defining Chronic Mental Illness: A Concept Paper. Hospital and Community Psychiatry 39 (4), 383-388. DOI: 10.1176/ps.39.4.383
Barham, P. (1993) Schizophrenia and Human Value: Chronic Schizophrenia, Science and Society. London: Free Association Books.
Barham, P. (1997) Closing The Asylum: The Mental Patient in Modern Society. London: Penguin Books.
Barham, P., Hayward, R. (2002) From the Mental Patient to the Person. London: Routledge.
Bartoszewski, I. (1962) Historia Szpitala w Choroszczy. Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Polska, XII (5), 729-735.
Borowski, T. (1972) Opieka rodzinna nad przewlekle chorymi psychicznie. Biuletyn Informacyjny Instytutu Psychoneurologicznego 3 (9), 61-76.
Bracken, P., Thomas, P. (2001) Postpsychiatry: a New Direction for Mental Health. British Medical Journal 322 (7288), 724-727. doi: https://doi.org/10.1136/bmj.322.7288.724
Brodniak, W. A. (2000a) Choroba psychiczna w świadomości społecznej. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Brodniak, W. A. (2000b) Przegląd badań nad postawami społeczeństwa wobec chorób psychicznych, osób psychicznie chorych i instytucji psychiatrycznych w Polsce (1963-1999). Postępy Psychiatrii i Neurologii 9 (3), 339-351.
Brodwin, P. (2008) The Coproduction of Moral Discourse in U.S. Community Psychiatry. Medical Anthropology Quarterly 22 (2), 127–147. DOI: 10.1111/j.1548-1387.2008.00011.x
Brodwin, P. (2011) Futility in the Practice of Community Psychiatry. Medical Anthropology Quarterly 25 (2), 189–208. DOI: 10.1111/j.1548-1387.2011.01149.x
Brodwin, P. (2013) Everyday Ethics: Voices from the Front Line of Community Psychiatry. Berkeley: University of California Press.
Bronowski, P., Sawicka, M., Charzyńska, K. (2011) Home Care Services in the Community Treatment of Mentally Ill Persons. Archives of Psychiatry and Psychotherapy 3, 31–40.
Bronowski, P., Sawicka, M., Kluczyńska, S. (2009) Funkcjonowanie społeczne osób przewlekle chorych psychicznie uczestniczących w środowiskowych programach wsparcia społecznego. Postępy Psychiatrii i Neurologii 18 (1), 43-50.
Bronowski, P., Załuska, M. (2008) Social Support of Chronically Mentally Ill Patients. Archives of Psychiatry and Psychotherapy 10 (2), 13–19.
Burns, T. (2004) Community Mental Health Teams: A Guide to Current Practices. New York: Oxford University Press.
Cohen, R. M. (2008) Strong at the Broken Places: Voices of Illness, a Chorus of Hope. New York: HarperCollins.
Drake, R. E., Green, A.I., Mueser, K. T., Goldman, H.H. (2003) The History of Community Mental Health Treatment and Rehabilitation for Persons With Severe Mental Illness. Community Mental Health Journal 39 (5), 427-440. DOI: 10.1023/A:1025860919277
Estroff, S.E. (1985) Making It Crazy: An Ethnography of Psychiatric Clients in An American Community. Berkeley & Los Angeles: University of California Press.
Falicki Z., Stankiewicz M. (1997) Opieka rodzinna w gminie Choroszcz. W: G. Zalewski (red.), Kontrowersje w psychologii i filozofii medycyny. Skrypt dla studentów medycyny i farmacji (s. 136-142). Białystok: Wydawnictwo Uczelniane.
Foucault, M. (2006) Psychiatric Power. Lectures at the College de France 1973-74 (przeł. G. Burchell). Chippenham: Antony Rowe Ltd.
Goffman, E. (2011) Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych (przeł. O. Waśkiewicz, J. Łaszcz). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Graeber, D. (2012) Dead Zones of the Imagination. On Violence, Bureaucracy, and Interpretive Labor. HAU: Journal of Ethnographic Theory 2(2), 105–128. doi.org/10.14318/hau2.2.007
Kajzer, J. (1967) Spostrzeżenia na temat resocjalizacji psychicznie chorych w ramach opieki domowej. Psychiatria Polska 1 (3), 313-319.
Kiejna, A., Piotrowski, P., Adamowski, T. (red.) (2014) Raport „Schizofrenia. Perspektywa społeczna. Sytuacja w Polsce”. Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
Kleinman, A. M. (1988) Rethinking Psychiatry: from Cultural Category to Personal Experience. New York: The Free Press.
Lamb, H. R. (2001) Deinstitutionalization at the Beginning of the New Millennium. New Directions for Mental Health Services 2001 (90), 3-20. DOI: 10.1002/yd.23320019003
Leff, J., Warner, R. (2006) Social Inclusion of People with Mental Illness. Cambridge: Cambridge University Press.
Link, B. G., Phelan, J.C. (2010) Labeling and Stigma. W: T.L. Scheid, T.N. Brown (eds.), A Handbook for the Study of Mental Health. Social Contexts, Theories, and Systems (s. 571-587). New York: Cambridge University Press.
Mattingly, Ch. (2010) The Paradox of Hope. Journeys Through a Clinical Borderland, Berkeley: University of California Press.
Mattingly, Ch. (2014) Moral Laboratories: Family Peril and the Struggle for a Good Life, Berkeley: University of California Press.
Mechanic, D., Rochefort, D.A. (1990) Deinstitutionalization: An Appraisal of Reform. Annual Review of Sociology 16, 301–327. doi.org/10.1146/annurev.so.16.080190.001505
Mol, A. (2008) The Logic of Care: Health and the Problem of Patient Choice. New York: Routledge.
Parry-Jones, W. LL. (1981) The Model of the Geel Lunatic Colony and Its Influence on the Nineteenth-Century Asylum System in Britain. W: A. Scull (ed.), Madhouses, Mad-doctors, and Madmen. The Social History of Psychiatry in the Victorian Era (s. 201-217). Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Paulson, G. (2012) Closing the Asylums: Causes and Consequences of the Deinstitutionalization Movement. Jefferson: McFarland.
Pepper, B., Ryglewicz, H., Kirshner. M. C. (2001) The Uninstitutionalized Generation: A New Breed of Psychiatric Patient. New Directions for Mental Health Services 14, 3–14.
Peter, S. von (2010) The Temporality of "Chronic" Mental Illness. Culture, Medicine and Psychiatry 34 (1), 13–28. doi: 10.1007/s11013-009-9159-x
Pietrzykowska, B. (2011)Psychiatria środowiskowa i organizacja psychiatrycznej opieki zdrowotnej. W: A. Bilikiewicz (red.), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny (s. 605-617). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Primeau, A., Bowers, T. G., Harrison, M. A., XuXu (2013) Deinstitutionalization of the Mentally Ill: Evidence for Transinstitutionalization from Psychiatric Hospitals to Penal Institutions. Comprehensive Psychology 2 (2), 1-10. doi.org/10.2466/16.02.13.CP.2.2
Rhodes, L.A. (1991) Emptying Beds: The Work of an Emergency Psychiatric Unit. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Rogowski, S. (2000) Psychiatria środowiskowa w Białymstoku – od teorii do praktyki. Postępy Psychiatrii i Neurologii 9 (3) 389–401.
Różycki, A. (1971) Środowisko instytucji szpitalnej i jej wpływ na powstanie „psychozy egzogennej” – zwanej chorobą szpitalną. W: Pamiętnik Drugich Gdańskich Dni Lecznictwa Psychiatrycznego (s. 361-366). Gdańsk: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
Scheper-Hughes, N. (1982) Anthropologists and the "Crazies": Recent Works in Cultural Psychiatry. Medical Anthropology Newsletter 13 (3), 1-2, 6-11.
Scull, A. (1989) Social Order/Mental Disorder. Anglo-American Psychiatry in Historical Perspective. Berkeley: University of California Press.
Terajewicz W. (1935) Opieka pozazakładowa w Choroszczy. Nowiny Psychjatryczne XII (III-IV), 211-219.
Van Dongen, E. (1998) "I wish a happy end". Hope in the Lives of Chronic Schizophrenic Patients. Anthropology & Medicine 5 (2), 169-192. https://doi.org/10.1080/13648470.1998.9964556
Velpry, L. (2008) The Patients View: Issues of Theory and Practice. Culture, Medicine and Psychiatry 32 (2), 238-258. doi: 10.1007/s11013-008-9086-2
Wciórka, J. (2000) Psychiatria środowiskowa: idea, system, metoda i tło. Postępy Psychiatrii i Neurologii 9 (3), 319-337.
Załuska, M. (2006) Środowiskowy model leczenia psychiatrycznego a zmiany w strukturze lecznictwa w ostatnich latach w Polsce. Postępy Psychiatrii i Neurologii 15 (4). 277-285.
Załuska, M., Protm K., Bronowski, P. (2007) Psychiatria środowiskowa jako środowiskowa opieka nad zdrowiem psychicznym. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1100
Liczba cytowań: 0
