Effort, effect, and the assessment of bodies. Representations of labour in State Agricultural Farms.
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud108.2024.06Keywords
anthropology of labour, representations of labour, State Farms in PolandAbstract
The chapter explores the perception of agricultural labor and workers at the state farms (SAFs) operating in Poland from 1949 to the 1990s. The author focuses on the dominant model of representation, as well as on counter-representations emerging from grassroots movements within post-SAF communities. To uncover sources and manifestations of imaginings about state-owned farms, the author examines autobiographical testimonies and documentary films. Despite originating from different registers, these materials converge thematically on issues of recognizing and denying the effort of labor.
In the perception of work within state farms, significant roles are played by patterns concerning the manorial system. Additionally, the evaluation of agricultural labor is closely tied to the ownership status of the means of production, particularly the land. Moreover, the dialectic between effort and its results proves to be a useful framework as it constitutes an important element of assessing working bodies. In this proposed approach, conceptualizations of work serve as a mechanism for reproducing social distinctions.
References
Albigowski, J. (1996). Bardzo długie życie. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe. Tom sygnalny (s. 11-32). Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, Zakład Historii Ruchu Ludowego NKW PSL, Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne.
Ahmed, S. (2016). Wstyd w obliczu innych. Teksty drugie, nr 4, s. 194–212.
Bielec, B. (1996). Bez tytułu. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe. Tom sygnalny (s. 33-47). Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Buchowski, M. (2018). Czyściec. Antropologia neoliberalnego postsocjalizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Dunn, E. (2004). Privatizing Poland: Baby Food, Big Business, and the Remaking of Labor. Cornell University Press.
Dzun, W. (1991). PGR w rolnictwie polskim w latach 1944–1990. Warszawa: IRWiR PAN.
Dzun, W. (2005). Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemowych w Polsce, Warszawa: IRWiR PAN.
Erdmann, R. (2000). Dzieje i nadzieje. Wspomnienia z lat 1945-1995. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki nowego pokolenia chłopów polskich: materiały konkursowe (s. 7-64). Tom VII. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, et. all.
Flis, K. (1996). Zawsze pod prąd. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe. Tom sygnalny (s. 95-125). Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Gajewski, A. (1997), Bez tytułu. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe, nagrody i wyróżnienia (s. 7-41). Tom II. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Graeber, D. (2019). Praca bez sensu (przeł. M. Denderski). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Halamska, M. (1998). Dekolektywizacja rolnictwa w Europie Środkowej i jej społeczne konsekwencje. Warszawa IRWiR PAN.
Humphrey, C. (1999). Marx Went Away But Karl Stayed Behind. University of Michigan Press.
Jarosz, D. (1998). Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948–1956 a chłopi, Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Jaworska, G., Pieniążek, W. (1995). Konteksty ekonomicznego myślenia. Wolny rynek na wsi z punktu widzenia antropologa. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Kasmir, S., Gill L. (red.). (2022.) The Routledge Handbook of the Anthropology of Labor. New York: Routledge.
Kligman, G., Verdery, K. (2011). Peasants under Siege: The Collectivization of Romanian Agriculture, 1949-1962. Princeton University Press.
Krajewski, M. (2015). Słabe obrazy – obrazy słabych. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej, nr 9. Wydanie online: https://www.pismowidok.org/assets/files/article-pdf/issue-09/krajewski.pdf.
Krzyworzeka, A. (2014). Rolnicze strategie pracy i przetrwania. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Majka, W. (2000). Moje życie – nasza bieda. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki nowego pokolenia chłopów polskich: materiały konkursowe (s. 91-257). Tom VII. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, et. all.
Martin, K. (2018). Wage-labour and a double separation in Papua New Guinea and beyond.
The Journal of the Royal Anthropological Institute, vol. 24, Dislocating Labour: Anthropological Reconfigurations, p. 89-101.
Morawski, E. (1999). Pół wieku po wyboistej wiejskiej drodze. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe (s. 23-190). Tom V. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Psyk-Piotrowska, E. (2004). Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Rakowski, T. (2009). Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Siegrist, J. (1996). Adverse health effects of high-effort/low-reward conditions. Journal of Occupational Health Psychology, 1(1), 27–41. https://doi.org/10.1037/1076-8998.1.1.27
Siekierski, S. (1992). Etos chłopski. Kraków: Zakład Wydawniczy „Galicja” Fundacji Artystycznej ZMW.
Sikorska, D. (1997). Laski, piaski i karaski. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe, nagrody i wyróżnienia (s. 213-302). Tom II. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Sobczyk, T. (1999). Metamorfoza – pamiętnik spod wiejskiej strzechy. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe (s. 227-260). Tom V. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Szcześniak, M. (2023). Poruszeni. Awans i emocje w powojennej Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Szpak, E. (2005). Między osiedlem a zagrodą. Życie codzienne mieszkańców PGR-ów. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Szymankiewicz, S. (1996). Bez tytułu. W: A. Budzyński, J. Gmitruk (wyb. i oprac.), Pamiętniki Nowego Pokolenia Chłopów Polskich. Materiały konkursowe. Tom sygnalny (s. 277-295). Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, at all.
Tosiek, A. (2021). Leszków nie pozdrawiam. Pamiętniki wsi wobec transformacji ustrojowej 1989 roku, Mały Format, 04-06, wydanie online: http://malyformat.com/2021/07/leszkow-nie-pozdrawiam-pamietniki-wsi/.
Verdery, K. (2003). The Vanishing Hectare Property and Value in Postsocialist Transylvania. Cornell University Press.
Warecha, J. (2019). #Jestem z PGR, Pierwsze Portal Rolny, wydanie online: https://www.ppr.pl/wiadomosci/joanna-warecha-jestem-z-pgr.
Warecha, J. (2020). Ten sierociniec transformacji trwa już 29 lat. Polityka uznała, że problem zostanie rozwiązany przez śmierć, TVN24, wydanie online: https://tvn24.pl/polska/29-lat-od-likwidacji-pgr-ow-wywiad-z-joanna-warecha-4724560.
Wawrzyniak, J., Pehe, P. (2024). Neoliberalism, Eastern Europe and collective memory. Setting the framework, In: V. Pehe, J. Wawrzyniak (ed.), Remembering the Neoliberal TurnEconomic Change and Collective Memory in Eastern Europe after 1989 (s. 1-18). Routledge: Abingdon, New York.
Wilkin, J. (1997). Przekształcenia sektora państwowych gospodarstw rolnych w Polsce w opinii władz lokalnych i mieszkańców „osiedli pegeerowskich”. W: K. Korab (red.), Ludzie i ziemia po upadku pegeerów (s. 44-75). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Woźniak, W. (2014). Od underclass do Homo sovieticusa: Czynnik ludzki hamulcem modernizacji. Praktyka Teoretyczna, 13(3), 171–199. https://doi.org/10.14746/pt.2014.3.7
Wylegała, A. (2022a). Pamiętniki konkursowe oraz współczesne wywiady jako komplementarne źródła do badania chłopskiego doświadczenia reformy rolnej. Kultura I Społeczeństwo, 66(2), 185-211. https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.2.8.
Wylegała, A. (2022b). Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Zadrożyńska, A. (1983). Homo faber i homo ludens. Etnologiczny szkic o pracy w kulturach tradycyjnych i współczesnej. Warszawa: PWN.
Zaremba, M. (2012). Wielka trwoga. Polska 1944-1947: ludowa reakcja na kryzys. Kraków – Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” – Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Zborowska, A. (2022). Do spółdzielni produkcyjnej i z powrotem. Przemiany własności w powojennych narracjach pamiętnikarskich. Kultura I Społeczeństwo, 66(2), 71-98. https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.2.3
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Katarzyna Maniak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 436
Number of citations: 0
