To catch the uncatchable/to capture the intangible. Reflections on selected problems of safeguarding Intangible Cultural Heritage. The Example of the Koniaków lace making skills
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud108.2024.12Słowa kluczowe
intangible cultural heritage, safeguarding intangible cultural heritage,, documentation of intangible cultural heritage,, the Koniaków lace making skillsAbstrakt
The 2003 UNESCO Convection for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage has given impetus to intensive work on the disappearance of cultural specificity in many countries. As a result of taking safeguarding measures taken for expressions of intangible cultural heritage, the necessity to redefine existing practices in this matter has also shown up. The text refers to reflection on selected problems of documentation and popularisation of intangible cultural heritage (ICH), with particular regard to the example of the Koniaków lace making skills. This handicraft, despite the changing reality, has been an uninterrupted manifestation of the region's tradition for more than 100 years. Local lace makers adapt their forms to new emerging needs. The educational or commercial activity concentrated around lace makes these skills an important bonding element for the local community. The lively activity of dissemination and promotion of the Koniaków lace brought an entry to UNESCO's National List of Intangible Cultural Heritage in 2017.
Bibliografia
Adamowski, J., Smyk, K., (eds.) (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Lublin-Warszawa: Wydawnictwo UMCS, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Adamowski, J., Smyk, K. (eds.) (2015). Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy – identyfikacje – zagrożenia. Intangible Cultural Heritage: Scope – Identification – Threats. Lublin-Warszawa: Wydawnictwo UMSC, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Ashworth, G. (2015). Planowanie dziedzictwa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Assmann, A. (2009). Przestrzeń pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej. In.
Saryusz-Wolska, M. (ed.) Pamięć Zbiorowa I Kulturowa. Współczesna Perspektywa niemiecka. Kraków: Universitas, pp. 118-120.
Babbie, E. (2004). Badania społeczno w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 424-437.
Czerwińska, K. (2011). Współczesna recepcja sztuki typu ludowego. Przykład Śląska Cieszyńskiego. In: Adamowski, J., Wójcicka, M., (eds.) Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana. IV. Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 245-257.
Czerwińska, K. (2018). Od czepca do stringów i z powrotem. O tradycyjnej koronce koniakowskiej i jej współczesnych odsłonach. In: Brzezińska, A. W., Paprot-Wielopolska, A., Tymochowicz, M. (eds.) Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi. Seria: Atlas Polskich Strojów Ludowych. Zeszyt specjalny. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, pp. 73-83.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości – przypadki śląskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dobrowolscy, A., T. (1936). Strój, haft i koronka w województwie śląskim, Prace Etnograficzne II, Kraków: Wydawnictwo Śląskiej Akademii Umiejętności.
Drápala, D., Kuminková, E., Pavlicová, M., Beneš, M. (2019). Kulturní dědictví mezi nositeli a institucionální záštitou. Brno: Masarykova univerzita.
Eco, U. (2009). Szaleństwo katalogowania. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Hewison, R. (1987). The Heritage Industry. Britain in a Climate of Decline. London: Methuen London.
ICCN Thematic Workshop How Partnership beetwen Local Governments, NGO’s and Volunteers May Have Positive Impact on ICH Safeguarding Activities and Local Development. Gannat 2011.
Jełowicki, A. (2020). Dokumentowanie, archiwizowanie i upowszechnianie dziedzictwa kulturowego w kontekście spycimierskich kwietnych dywanów. In: Smyk, K., Jełowicki, A., Włodarczyk, B. (eds). Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu. Seria Spycimierska 1. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony. Uniejów-Wrocław: Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, PTL, pp. 115-126.
Holtorf, C. (2018). Embracing change: how cultural resilience is increased through cultural heritage. World Archaeology, 50(3), 1-12. DOI:10.1080/00438243.2018.1510340
Kiereś, M. (2012). Koronka koniakowska. Istebna: Gminny Ośrodek Kultury.
Kirshenblatt-Gimblett, B. (1998). Destination Culture: Tourism, Museums and Heritage. Berkeley.
Klekot. E. (2021). Kłopoty ze sztuką ludową. Gdańsk: Wydawnictwo: Słowo/obraz terytoria.
Kobyliński, Z. (2020). Zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Wprowadzenie do problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Kopczyńska-Jaworska, B. (1971). Metodyka etnograficznych badań terenowych, Warszawa: PWN.
Kopczyńska-Jaworska, B. (1995). Dokumentacja i informacja w naukach etnologicznych w Polsce. Lud, t. 78, pp. 113-126.
Kostera, M. (2005). Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kuligowski, W. (2007), Antropologia współczesności. Wiele światów, jedno miejsce. Kraków: Universitas.
Krišková, Z. (ed.) (2013) Revitalisation of Traditional Culture and Local Identyty. Kraków: Towarzystwo Słowaków w Polsce.
Łukaszewska-Haberkowa, J. (2021). Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie krakowskiej koronki klockowej. Perspektywy Kultury, 33(2021), pp. 191–200. DOI: 10.35765/pk.2021.3302.13
Mikos von Rohrscheidt A. (2021). Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej : konteksty, podmioty, zarządzanie. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznańskie Centrum Dziedzictwa.
Niewęgłowski, A., Poźniak Niedzielska, A., & Przyborowska Klimczak, A. (2015). Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego. Warszawa: Wol¬ter Kluwer.
Nowacki, M. (2020). Interpretacja dziedzictwa w XXI wieku: kreatywność, ko-kreacja i publiczny dyskurs w ekonomii doświadczeń. Turystyka Kulturowa, 3, pp. 12-40.
Przybyła-Dumin, A. (eds.) (2016). Narracja, obyczaj, wiedza... O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Chorzów-Lublin-Warszawa: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Wydawnictwo UMSC, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Smith, L. (2021). Emotional Heritage. Vistitor Engagement at Museums and Heritage Sites. London-New York: Routledge.
Smith L. (2006). Uses of Heritage. Abingdon-New Your: Routledge.
Schreiber, H. (2014a). Konwencja UNESCO z 2003 roku: między prawni¬czą pewnością a antropologicznymi wątpliwościami (w 10 lecie istnienia konwencji 2003 2013). In B. Fatyga & R. Michalski (eds.), Kultura ludowa. Teorie – praktyki – polityki. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Spo¬łecznych, pp. 375–406.
Schreiber, H. (2014b). Niematerialne dziedzictwo kulturowe – brakujące ogniwo w systemie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce. Między „terra incognito” a „terra nulla”. In A. Rottermund (ed.), Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Materiały pokonferen¬cyjne. Warszawa: Polski Komitet do spraw UNESCO, pp. 157–174.
Thurley, S. (2005). Into the future: our strategy for 2005-2010. Conservation Bulletin: English Heritage - the first 21 years, no. 49, pp. 26-27.
Tunbridge, J. (2018). Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Węglarska, K. (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe w kontekście marketingowym - szanse i zagrożenia. W: J. Adamowski, K. Smyk (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła - wartości – ochrona. Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 89-97.
INTERNET SOURCES:
Katalog Dobrych Praktyk Digitalizacji materiałów archiwalnych. Rettived from https://www.nina.gov.pl/media/43762/katalog-praktyk-i-standardów-digitalizacji-materiałów-archiwalnych.pdf, [accessed 15.06.2020]
Text of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Rettived from https://ich.unesco.org/en/convention [accessed 25.03.2023]
http://www.zamekcieszyn.pl/pl/artykul/koronkowa-robota-428; [accessed: 22.02.2016]
Website of Koniaków lace: https://centrumkoronkikoniakowskiej.pl
Centrum Koronki Koniakowskiej (b.d.). Facebook. Pobrano 28 sierpnia 2023 z https://www.facebook.com/centrumkoronkikoniakowskiej
Centrum Koronki Koniakowskiej (b. d.). Pobrano 28 sierpnia 2023 z https://centrumkoronkikoniakowskiej.pl
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Kinga Czerwińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 49
Liczba cytowań: 0