Między reprodukcją a transformacją. Negocjowanie reguł dotyczących płci w społeczności rzymskokatolickich kobiet
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud105.2021.03Słowa kluczowe
płeć i religia, Kościół rzymskokatolicki, kobiety w Kościele, sprawstwoAbstrakt
Artykuł koncentruje się wokół problemu negocjowania reguł dotyczących płci w konserwatywnej, rzymskokatolickiej społeczności kobiet. Analiza opiera się na wynikach badań jakościowych prowadzonych w l. 2019-2020 i jest osadzona w teoretycznej kategorii sprawstwa rozumianego jako zjawisko multimodalne. Praktyki negocjowania wzorów płciowych są analizowane w kontekście dwóch kluczowych dla społeczności obszarów: macierzyństwa i roli kobiecego ciała. Przeprowadzona analiza pokazuje, że reguły odnoszące się do płci mogą być równolegle reprodukowane, reinterpretowane i podważane, a samo sprawstwo religijnych kobiet powinno być ujmowane jako zjawisko wielokierunkowe oraz że w opisywanych procesach negocjowane są nie tylko wzory kobiecości, ale także rozumienie tego, co religijne.
Bibliografia
Ammerman, N. T. (2014). Finding religion in everyday life. Sociology of Religion: A Quarterly Review, 75(2), 189–207. https://doi.org/10.1093/socrel/sru013
Avishai, O. (2008). “Doing religion” in a secular world: Women in conservative religions and the question of agency. Gender and Society, 22(4), 409–433. https://doi.org/10.1177/0891243208321019
Avishai, O., Jafar, A., & Rinaldo, R. (2015). A Gender Lens on Religion. Gender and Society, 29(1), 5–25. https://doi.org/10.1177/0891243214548920
Bartkowski, J. P. (1999). One step forward, one step back: “progressive traditionalism” and the negotiation of domestic labor in evangelical families. Gender Issues, 17(4), 37–61. https://doi.org/10.1007/s12147-998-0003-3
Beaman, L. G. (2001). Molly Mormons, Mormon Feminists and Moderates: Religious Diversity and the Latter Day Saints Church. Sociology of Religion, 62, 1–65. https://doi.org/10.2307/3712231
Bracke, S. (2003). Author(iz)ing agency: Feminist scholars making sense of women’s involvement in religious “fundamentalist” movements. European Journal of Women’s Studies, 10(3), 335–346. https://doi.org/10.1177/1350506803010003006
Bracke, S. (2008). Conjugating the Modern/ Religious, Conceptualizing Female Religious Agency: Contours of a ‘Post-secular’ Conjuncture. Theory, Culture & Society, 25(6), 51–67. https://doi.org/10.1177/0263276408095544
Campbell, H. A., & Garner, S. (2016). Networked Theology. Negotiation Faith in Digital Culture. Grand Rapids: Baker Academic.
Case, M. A. (2016). The Role of the Popes in the Invention of Complementarity and the Anathematization of Gender. Religion and Gender, 6(2), 155–172. https://doi.org/10.18352/rg.10124
Chong, K. H. (2006). Negotiating patriarchy: South Korean evangelical women and the politics of gender. Gender and Society, 20(6), 697–724. https://doi.org/10.1177/0891243206291111
Darwin, H. (2018). Redoing Gender, Redoing Religion. Gender and Society, 32(3), 348–370. https://doi.org/10.1177/0891243218766497
Eldredge, J., & Eldredge, S. (2011). Urzekająca - odkrywanie tajemnicy kobiecej duszy. Warszawa: Logos.
Gallagher, S. K., & Smith, C. (1999). Symbolic traditionalism and pragmatic egalitarianism: Contemporary evangelicals. Gender & Society, 13(2), 211–233. https://doi.org/https://doi.org/10.1177/089124399013002004
Garbagnoli, S. (2016). Against the Heresy of Immanence: Vatican’s ‘Gender’ as a New Rhetorical Device against the Denaturalisation of the Sexual Order. Religion and Gender, 6(2), 187–204. https://doi.org/10.18352/rg.10156
Gawkowska, A. (2015). Skandal i ekstaza. Nowy Feminizm na tle koncepcji pojednania według Jana Pawła II. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Giddens, A. (1984). The Constitution of Society. Outline of the Theory of Structuration. Cambridge: Polity Press. https://doi.org/10.2307/2802469
Irby, C. A. (2014). Dating in light of christ: Young evangelicals negotiating gender in the context of religious and secular American culture. Sociology of Religion: A Quarterly Review, 75(2), 260–283. https://doi.org/10.1093/socrel/srt062
Jan Paweł II. (1988). Mulieris dignitatem. Retrieved February 2, 2017, from https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/mulieris.html
Korolczuk, E., Kowalska, B., Ramme, J., & Snochowska-Gonzales, C. (Eds.). (2019). Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
Kościańska, A. (2009). The power of silence: Spirituality and women’s agency beyond the Catholic Church in Poland. Focaal, 2009(53), 56–71. https://doi.org/10.3167/fcl.2009.530104
Leszczyńska, K. (2016). Płeć w instytucje uwikłana. Reprodukowanie wzorów kobiecości i męskości przez świeckie kobiety i mężczyzn w organizacjach administracyjno-ewangelizacyjnych Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Leszczyńska, K., Urbańska, S., & Zielińska, K. (2020). Poza granicami. Płeć społeczno-kulturowa w katolickich organizacjach migracyjnych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Llewellyn, D. (2016). Maternal Silences: Motherhood and Voluntary Childlessness in Contemporary Christianity. Religion and Gender, 6(1), 64. https://doi.org/10.18352/rg.10131
Mahmood, S. (2005). Politics of piety. The Islamic Revival and the Feminist Subject. The Islamic Revival and the …. Princeton and Oxford: Princeton University Press. https://doi.org/10.1017/UPO9781580466301
McGuire, M. B. (2008). Lived Religion. Faith and Practice in Everyday Life. Lived Religion: Faith and Practice in Everyday Life. New York: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195172621.001.0001
Mouzelis, N. (1995). Sociological Theory: What Went Wrong? Diagnosis and Remedies. London and New York: Routledge. https://doi.org/10.2307/591097
Rich, A. (2000). Zrodzone z kobiety: macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Warszawa: “Sic.”
Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szwed, A. (2015). Ta druga. Obraz kobiety w nauczaniu Kościoła rzymskokatolickiego i w świadomości księży. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Walter, T., & Davie, G. (1998). The Religiosity of Women in the Modern West. The British Journal of Sociology, 49(4), 640–660. https://doi.org/https://doi.org/10.2307/591293
Wyszyński, S. (2020). O godności kobiety. Zielonka: Wydawnictwo SUMUS.
Zimniak-Hałajko, M. (2017). Ciało i wspólnota. Wokół prawicowej wyobraźni. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych PAN
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 623
Liczba cytowań: 0
