The issues of the evaluation and protection of intangible cultural heritage as exemplified by the Kashubian tradition of the obeisance of feretra
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2024.63.03Ključne reči
cultural heritage, Kashubia, social media, evaluationApstrakt
The article describes the tradition of the obeisance of feretra as a manifestation of intangible cultural heritage, as well as the ways of perceiving, evaluating and protecting this tradition. The year 2013 was significant in this respect, since thanks to an amateur but intentionally edited video published on the Internet, the obeisance of feretra was shown to a wider audience and received various, sometimes radically different opinions. Simultaneously, a considerable increase in the interest in the obeisance was observed among researchers, experts and bearers of this tradition as they tried to learn more about it and explain its meaning. In the article, the author distinguishes five types of the evaluation of the obeisance of feretra and analyses their determinants. Relating primarily to the 2003 UNESCO Convention, the author also considers actions that could help to protect the tradition of the obeisance of feretra.
Reference
Adamowski, J. (2017). Polskie doświadczenia w zakresie wdrażania Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku. In: H. Schreiber (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: doświadczenia w ochronie krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chin. 10-lecie wejścia w życie Konwencji UNESCO z 2003 roku w perspektywie zrównoważonego rozwoju (pp. 70–83). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Adamowski, J., Smyk, K. (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe – teoria i praktyka. In: J. Adamowski, K. Smyk (eds.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (pp. 9–17). Lublin-Warszawa: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Assmann, J. (2009). Kultura pamięci. In: M. Saryusz-Wolska (ed.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (pp. 59–99). Kraków: UNIVERSITAS.
Aronson, E. (2002). Człowiek istota społeczna. Warszawa: PWN.
Bełkot, A. (2012). Problem wartościowania dziedzictwa kulturowego a jego funkcjonalne uwarunkowania w ujęciu kulturoznawczym. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 12, 32–43.
Blumczyńska, O., Ostrowska, B. (dir.) (2020). Dotknąć obrazu. Documentary. Acquired from: https://Kaszubskie feretrony. Projekcja filmu Dotknąć obrazu i spotkanie z reżyserką Olgą Blumczyńską – Podróże z antropologią (etnograficzna.pl).
Błahut, G. (2024). Pielgrzymowanie na Kalwarię Wejherowską. Przyczynek do badań nad niematerialnym dziedzictwem kulturowym Kaszub. Literatura Ludowa / Journal of Folklore and Popular Culture, 68(1–2), 83–97.
Błahut, G., Łaga, Z. (2023). Społeczno-kulturowe oblicza pielgrzymowania. In: K. Smyk; A. Szoszkiewicz (eds.), Obraźnik i obraźniczka – to brzmi dumnie! Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską (pp. 13–24). Wejherowo: Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wejherowie.
Czerwińska, K. (2012). Konwencja o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO w perspektywie dyskursu antropologicznego. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 12, 218–228.
Ethical Principles for Safeguarding Intangible Cultural Heritage. UNESCO. Acquired from: https://ich.unesco.org/en/ethics-and-ich-00866.
Frankowska, W. (2008). Melodie zapomniane. Muzyka w ruchu pielgrzymkowym związanym z Kalwarią Wejherowską. In: K. Krawiec-Złotkowska (ed.), Kalwaria Wejherowska. Żywy pomnik kultury barokowej na Pomorzu (pp. 87–94). Słupsk-Wejherowo: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Frankowska, W. (2020). Kłaniające się obrazy (entry). In: C. Obracht-Prondzyński (ed.), Gniazdo gryfa: słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury (pp. 259–260). Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Górecki, J. (1994). Pielgrzymki na Górnym Śląsku w latach 1869–1914. Katowice: Instytut Górnośląski.
Jażdżewski, L. (2008). Pielgrzymki kościerskie na Kalwarię Wejherowską. Wejherowo: Wydawnictwo ACTEN.
Klein-Wrońska, S. (2017). Współczesny krajobraz kulturowy Pomorza Wschodniego a „zapisany w pamięci”. In: A. Kwaśniewska (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe Pomorza Wschodniego. Monografia (pp. 83–109). Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Kwaśniewska, A. (2021). Kontynuacja – zanikanie – odtwarzanie – kreacja. Niematerialne dziedzictwo kulturowe Kaszubów w procesie przemian. In: E. Kocój, C. Obracht-Prondzyński, K. Barańska, M. Kulik (eds.), Kaszubskie dziedzictwo kulturowe: Ochrona – trwanie – rozwój (pp. 15–48). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lademann, M. (2023). Historia pokłonu feretronów na Kalwarii Wejherowskiej. In: K. Smyk; A. Szoszkiewicz (eds.), Obraźnik i obraźniczka – to brzmi dumnie! Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską (pp. 25–42). Wejherowo: Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wejherowie.
Majkowski, A. (1992). Pielgrzymka wejherowska. Gdynia: Wydawnictwo ARKUN.
Nowak, J. (2011). Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Smyk, K. (2023). Jak chronić tradycję pokłonu feretronów. In: K. Smyk; A. Szoszkiewicz (eds.), Obraźnik i obraźniczka – to brzmi dumnie! Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską (pp. 43–54). Wejherowo: Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wejherowie.
Stachowiak, A. (2017). Współczesne zwyczaje religijne i miejsca kultu na Pomorzu Wschodnim. In: A. Kwaśniewska (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe Pomorza Wschodniego. Monografia (pp. 205–290). Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Text of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (2003) UNESCO. Acquired from: https://ich.unesco.org/convention.
Vorbrich, R. (2007). Czy „patrzeć” oznacza zawsze „widzieć”. Eksperyment w antropologii wizualnej. In: G. Pełczyński, R. Vorbrich (eds.), Obrazy kultur (pp. 71–86). Poznań: Biblioteka Telgte.
Weiher-Sitkiewicz, K. (2018). Kaszubskie pokłony feretronów: tradycja, dziedzictwo, recepcja [an unpublished Master’s thesis]. Uniwersytet Gdański.
Zalasińska, K. (2013). Niematerialne dziedzictwo w systemie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce. In: H. Schreiber (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: doświadczenia w ochronie krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chin. 10-lecie wejścia w życie Konwencji UNESCO z 2003 roku w perspektywie zrównoważonego rozwoju (pp. 316–323). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Online sources
Areobik ze świętym obrazem feretron dance: https://www.youtube.com/watch?v=4bbEex1WL6E.
Harlem Shake ze swiętym obrazem (best polish harlem shake): https://www.youtube.com/watch?v=GbcPjDkvgZA.
Kaszëbskô Paradnica. Podcast o Kaszubach, #1 Taniec ze świętym obrazem. O kaszubskiej duchowości:
https://www.youtube.com/watch?v=zUkj2XLAY1s.
Pokłon feretronów na Kalwarii Wejherowskiej: https://www.youtube.com/watch?v=bp7y7Gc4Y1Q
Downloads
Objavljeno
Kako citirati
Broj časopisa
Sekcija
Licenca
Sva prava zadržana (c) 2024 Lodz Ethnographic Studies
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Bez prerada 4.0 Internacionalna licenca.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Stats
Number of views and downloads: 150
Number of citations: 0
