Niektóre aspekty tradycyjnej kultury muzycznej mniejszości polskiej na Grodzieńszczyźnie
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2018.57.09Słowa kluczowe
mniejszość polska, Grodzieńszczyzna, Białoruś, pieśni, folklorAbstrakt
Artykuł jest poświęcony zagadnieniom tradycyjnej kultury muzycznej Polaków mieszkających w zachodniej części Republiki Białorusi, na Grodzieńszczyźnie. Na podstawie analizy zarejestrowanego w trakcie własnych badań terenowych repertuaru, autorka wyróżnia najważniejsze jego cechy muzyczne. Kultura muzyczna badanej społeczności zostaje ujęta z perspektywy repertuaru pamiętanego oraz obecnie praktykowanego. Część repertuaru tradycyjnego wraz z jej depozytariuszami odchodzi do świata minionego, z kolei otaczająca rzeczywistość warunkuje współczesne funkcjonowanie kultury muzycznej oraz formy jej prezentacji. Wyniki ankiety dźwiękowej oraz przeprowadzonych wywiadów etnograficznych posłużyły próbie opisania obrazu własnej kultury, funkcjonującej w świadomości białoruskich Polaków.
Bibliografia
Banasińska, R. (1998). Samoświadomość a repertuar pieśniowy i jego wykonanie. Z badań nad społecznościami lokalnymi Grodzieńszczyzny – rejon lidzki i woronowski. Praca magisterska pod kier. prof. dr hab. Anny Czekanowskiej. Instytut Muzykologii UW. Warszawa.
Barth, F. (1969). Ethnic Group and Boundaries. The Social Organization of Culture Difference. London: Waveland Press.
Blacking, J. (1983). The Concept of Identity and Folk Concepts of Self. W: A. Jacobson-Widding (ed.), Identity: Personal and Socio-Cultural (s. 47–65). New Jersey: Humanities Press.
Dahlig, P. (1993). Ludowa praktyka muzyczna w komentarzach i opiniach wykonawców w Polsce. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Eberhardt, P. (1998). Polska ludność kresowa. Rodowód, liczebność, rozmieszczenie. Warszawa: PWN.
Engelking, A. (1996a). Każda nacja swoju wieru ma. Konteksty, 3/4, 177–183.
Engelking, A. (1996b). Nacje, to znaczy grupy religijne. O wynikach badań terenowych na Grodzieńszczyźnie. Kultura i Społeczeństwo, 40, 109–139.
Engelking, A. (2004). Etnograf wobec stereotypu „Polaka z Kresów”. Z przemyśleń w 10-lecie badań terenowych na Grodzieńszczyźnie. W: A. Kuczyński, M. Michalska (red.), Kultura iświadomość etniczna Polaków na Wschodzie. Tradycja i współczesność (s. 231–240). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gawin, F. (2000). Mniejszości narodowe na Grodzieńszczyźnie. Raport z monitoringu. W: Krasnogruda. Narody – Kultury – Małe Ojczyzny Europy Środkowo-Wschodniej. Pozyskano z http://pogranicze.sejny.pl/krasnogruda_nr_12_feliks_gawin_mniejszosci_narodowe_na_grodzienszczyznie_raport_z_monitoringu,1311-1,12383.html.
Golachowska, E. (2012). Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, Wydawnictwo Agade.
Juzala, G. (2006). Pieśni ludowe Polaków kresów północno-wschodnich. W: P. Dahlig (red.), Folklor muzyczny w Polsce. Suplement do podręcznika Jadwigi Sobieskiej – rozwój badań 1980–2005 (s. 348–368). Warszawa: Centrum Edukacji Artystycznej.
Kabzińska, I. (1999). Wśród kościelnych Polaków. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kabzińska, I. (2009). Między pragnieniem ideału a rzeczywistością. Polacy na Litwie, Białorusi i Ukrainie w okresie transformacji systemowej przełomu XX i XXI
stulecia. Warszawa: Zakład Wydawniczy Letter Quality.
Livingston, T. (1999). Music Revivals: Towards a General Theory. Ethnomusicology, 43, 1, 66–85.
Maz͡heĭka, Z. (2001). Aŭtentychny fal’klor u suchasnym svetse: shli͡akhi vyz͡hyvanni͡a i krytychnai͡a hran’ zniknenni͡a. W: V. Skalaban (red..), Historyi͡a, kul’turalohii͡a, mastat͡stvaznaŭstva: Materyi͡aly III Miz͡hnarodnaha kanhresa belarusistaŭ „Belaruskai͡a
kul’tura ŭ dyi͡alohu tsyvilizatsyj” (s. 261–265). Minsk: Belaruski knihazbor.
Mikhailik, L. (2008). Kościół katolicki na Grodzieńszczyźnie 1939–1959. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza Rytm.
Mironowicz, E. (2007). Białoruś. Historia państw XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Mozheĭko, Z. (1985). Kalendarno-pesennai͡a kul’tura Belorussii: opyt sistemno-tipologicheskogo issledovanii͡a. Minsk: Nauka i tekhnika.
Niakrasava, A. (2015a): Kultura muzyczna mniejszości polskiej na Grodzieńszczyźnie – dokumentacja historyczna a wyniki badań współczesnych. Praca magisterska pod kier. prof. dra hab. Piotra Dahliga. Instytut Muzykologii UW. Warszawa.
Niakrasava, A. (2015b). Polska kultura ludowa w świadomości społeczności polskiej na Grodzieńszczyźnie. Pozyskano z http://imit.org.pl/listit2/141/default/polskakultura-ludowa-w-swiadomosci-spolecz nosci-polskiej-na-grodzienszczynie.html.
Nowak, T. (2006). Polski folklor muzyczny Kresów Wschodnich. W: P. Dahlig (red.), Folklor muzyczny w Polsce. Suplement do podręcznika Jadwigi Sobieskiej – rozwój badań 1980–2005 (s. 317–347). Warszawa: Centrum Edukacji Artystycznej.
Obrębski, J. (1936). Problem etniczny Polesia. Sprawy Narodowościowe, t. 10, 3–35.
Szewczuk-Czech, A. (1996). Świadomość etnomuzyczna ukraińskojęzycznej ludności Podlasia. Praca magisterska pod kier. prof. dr hab. Sławomiry Żerańskiej-Kominek.
Instytut Muzykologii UW. Warszawa.
Varfalameeva, T. (2006) (red.). TMKB – Tradycyjnaâ mastackaâ kultura Belarusaŭ, t. 3. Grodzenskae Panâmonne. Minsk: Vyšejšaâ škola.
Żerańska-Kominek, S. (1990). Muzyka w przemianach tradycji etnicznej Litwinów w Polsce. W: S. Żerańska-Kominek (red.), Kultura muzyczna mniejszości narodowych w Polsce. Litwini, Białorusini, Ukraińcy (s. 13–97). Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Gospodarki Przestrzennej.
Strony internetowe
GOKW – Strona internetowa Grodzieńskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego. Pozyskano z http://kult.grodno-region.by/ru/narodnoe/folk.
NKSRB – Dane Narodowego Komitetu Statystycznego Republiki Białoruś (2009). Pozyskano z http://census.belstat.gov.by/default.aspx.
ROFFR – Regulamin Obwodowego Festiwalu Folkloru Regionalnego Festiwalu Folkloru Regionalnego „Poniemnia życiodajne źródła” (2017). Pozyskano z http://gromc.
by/wp-content/uploads/2018/04/Polozhenie_Panyamonnya-zhyivatvornyiya-kryinitsyi_2017.pdf.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 437
Liczba cytowań: 0
