Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Registracija
  • Prijava
  • Language
    • English
    • Deutsch
    • Język Polski
    • Español (España)
    • Italiano
    • Français (Canada)
    • Čeština
    • Français (France)
    • Hrvatski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Trenutni broj
  • Archives
  • Obavijesti
  • O časopisu
    • O časopisu
    • Prijave priloga
    • Časopis uređuju
    • Privacy Statement
    • Kontakt
  • Registracija
  • Prijava
  • Language:
  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Łódzkie Studia Etnograficzne

The Lesser Poland version of Silesian folk costume Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21 st century
  • Home
  • /
  • The Lesser Poland version of Silesian folk costume Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21 st century
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Svezak 63 (2024): Niematerialne: zarządzanie – wyzwania /
  4. Na inny temat

The Lesser Poland version of Silesian folk costume Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21 st century

Autor(i)

  • Tymoteusz Król

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2024.63.13

Ključne riječi

folk costume, heritage, Lesser Poland, Cieszyn Silesia, borderlands, Lutherans

Sažetak

The Cieszyn folk costume, also referred to as the Silesian or the Valachian costume, is an important element of the cultural heritage of Cieszyn Silesia. It has been analysed in many academic and popular publications, both in terms of its material aspect and its role within the society. Thus far, however, authors focused on the region of Cieszyn Silesia in its historical borders, while in the early 20th century the Cieszyn folk costume could also be seen in what is now the Bestwina, Wilamowice and Brzeszcze communes, historically belonging to the region of Lesser Poland. Nowadays, it is worn for church ceremonies, as well as by members of folk dance and song ensembles and Rural Housewives Associations from the area. In some localities, there have been initiatives to replace the Cieszyn folk costume with others, e.g. the so-called lachowski (Lachy) attire, which used to be worn in the region and is associated with the cultural heritage of western Lesser Poland. The aim of this article is to analyse the various attitudes towards the Cieszyn folk costume as part of the heritage of western Lesser Poland. Some see it as a source of pride, others, as unwanted heritage. The analysis is based on interviews with local activists coupled with field observation and examination of photographic documentation available on the Internet.

References

Albert, M.T. (2007). Culture, Heritage and Identity. In: M. Murzyn, J. Purchla (eds.), Cultural Heritage in the 21st century. Opportunities and Challenges (pp. 49–56). Cracow: International Cultural Centre.

Ashworth, G.J. (2007). Heritage in Fragments: a Fragmented Instrument for Fragmented Policies. In: M. Murzyn, J. Purchla (eds.), Cultural Heritage in the 21st century. Opportunities and Challenges (pp. 29–42). Cracow: International Cultural Centre.

Bazielich, B. (1958). Z badań terenowych nad cieszyńskim haftem ludowym. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.

Bazielich, B. (2001a). Strój ludowy. In: A. Barciak. (ed.), Wilamowice: Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy (pp. 310–330). Wilamowice: Urząd Gminy Wilamowice.

Bazielich, B. (2001b). Strój wilamowicki. Atlas Polskich Strojów Ludowych, vol. 34, part V: Lesser Poland, issue 15. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Bazielich, B. (2006). Strój cieszyński. Atlas Polskich Strojów Ludowych, vol. 36, part III: Silesia, issue 6. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Bazielich, B. (2017). Z bliska i z oddali. Stroje ludowe na Śląsku. Katowice: Muzeum Śląskie.

Beil, A.M. (1942a). Gegenwartsentwicklung der Bielitzer Trachten. Schlesische Blätter für Volkskunde, 4, 13–33.

Beil, A.M. (1942b). Von der bäurischen Tracht. Heimatkalender des Kreises Bielitz, 69–73.

Boboń, G., Ślósarczyk, S. (2020). Ocalić od zapomnienia. Bestwina: Gminny Ośrodek Kultury w Bestwinie.

Bronicz, S. (1954). Strój pszczyński. Atlas Polskich Strojów Ludowych, vol. 12, part III: Silesia, issue 2. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Chałasiński, J. (1935). Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej „Kopalnia” na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Chromik, B., Król, T., Małanicz-Przybylska, M. (eds.) (2020). Wilamowianie i ich stroje. Dokumentacja językowego i kulturowego dziedzictwa Wilamowic. Warszawa: Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową.

Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości. Przypadki śląskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Dobrowolska, A. (1930). Żywotek cieszyński. Ze studiów nad strojem i haftem ludowym. Katowice: Wydawnictwa Muzeum Śląskiego.

Dołowy-Rybińska, N. (2011). Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Eriksen, T.H. (2013). Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne (trans. B. Gutowska-Nowak). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Fierla, G. (1977). Strój cieszyński. Atlas Polskich Strojów Ludowych. Český Těšín: Zarząd Główny Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Sekcja Folklorystyczna.

Filip, E.T. (2011). Kultura ludowa mieszkańców Bielska i Białej pod koniec XIX i w początkach XX wieku. In: I. Panic (ed.), Bielsko-Biała. Monografia miasta. Tom III Bielsko od wojen śląskich do zakończenia I wojny światowej (1740–1918) (pp. 345–419). Bielsko-Biała: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej.

Gładysz, M. (1938). Zdobnictwo metalowe na Śląsku. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Graham, B., Ashworth, G., Tunbridge, J. (2000). A Geography of Heritage: Power, Culture and Economy. New York: Routledge.

Kantor, R. (1982). Ubiór – strój – kostium. Funkcje odzienia w tradycyjnej społeczności wiejskiej w XIX i w początkach XX wieku na obszarze Polski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Karasek, A. (1932). Ostschlesische Volkskunde. In: V. Kauder (ed.) Das Deutschtum in Polnisch-Schlesien (pp. 162–196). Vogtland: Plauen.

Kiereś, M., Studnicki, G., Sosna, M. (2014). Strój cieszyński. Tesinsky kroj. Stroje ludowe w Karpatach polskich, vol. 5. Milówka: Fundacja Braci Golec.

Kocój, E. (2019). Między mainstreamem a undergroundem. Dziedzictwo regionalne w kulturze europejskiej – odkrywanie znaczeń. In: E. Kocój, T. Kosiek, T. Szulborska-Łukaszewicz (eds.), Dziedzictwo kulturowe w regionach europejskich – między afirmacją a niepamięcią, (pp. 19–40). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kocój, E., Kosiek, T., Szulborska-Łukaszewicz, J. (2019). Wprowadzenie. In: E. Kocój, T. Kosiek, T. Szulborska-Łukaszewicz (eds.), Dziedzictwo kulturowe w regionach europejskich – między afirmacją a niepamięcią, (pp. 7–18). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Król, T., Jurzak, B. (2024). Gmina wielu strojów. Kobiety – twórczynie i użytkowniczki strojów ludowych w Gminie Wilamowice. Bielsko-Biała – Wilamowice: Cum Laude.

Krzyszpień, J. (2008). Jak nie pisać o stroju cieszyńskim: refleksje na temat monografii. Etnografia Polska, 1(53), 43–72.

Krzyszpień, J. (2023, 10 March). Po śląsku przez cały rok. Powitanie wiosny. Wiadomości ratuszowe. Informator Urzędu Miejskiego w Cieszynie, 5(1063), p. 9.

Kubica, G. (2019a). Moja ślóńsko suknia – projekt performatywny i auto-etnograficzny. In: A. Kacperczyk, M. Kafar (eds.), Autoetnografia w Polsce – stan współczesny i perspektywy rozwoju, vol. 4, (pp. 141–159). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kubica, G. (2019b). Jak żech se dowała szyć ślóńskóm suknie. Szkic autoetnograficzny. Łódzkie Studia Etnograficzne, 58, 137–158. DOI: https://doi.org/10.12775?LSE.2019.58.08.

Kuhn, W. (1923). Die Tracht, ein Bild des Menschen. In: V. Kauder (ed.), Die deutsche Sprachinsel Bielitz-Biala (pp. 46–53). Plauen im Vogtland: Das junge Volk.

Macdonald, S. (2013). Memorylands. Heritage and Identity in Europe Today. London and New York: Routledge.

Marczak, A. (2020). Krakowiacy, Lachy, Górale. Stroje wsi małopolskiej. T. 1: Krakowiacy Zachodni. Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury Sokół.

Obrębski, J. (2005). Problem grup i zróżnicowań etnicznych w etnologii i jego socjologiczne ujęcie. In: A. Engelking (ed.), Józef Obrębski, Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje (pp. 153–172). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Pobiegły, E. (2017). Stroje krakowskie od końca XVIII do połowy XX wieku. In: E. Pobiegły, E. Rossal (eds.), Stroje krakowskie. Historie i mity. Kraków: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli.

Polak, J. (1994). Stroje, domy, gara i zwyczaje. In: J. Polak, M. Tomiczek (eds.), Bielsko-Biała Straconka, “Monografie Bielska-Białej”. Bielsko-Biała: Urząd Miejski w Bielsku-Białej.

Smyk, K. (2017). Religijność potoczna jako element dziedzictwa niematerialnego w aspekcie zrównoważonego rozwoju. In: H. Schreiber (ed.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: doświadczenia w ochronie krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chin. 10-lecie wejścia w życie Konwencji UNESCO z 2003 roku w perspektywie zrównoważonego rozwoju (pp. 408–423). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Studnicki, G. (2015). Śląsk Cieszyński: obrazy przeszłości a tożsamość miejsc i ludzi. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Tomolová V., Stolařík, I., Štika, J. (2000). Těšínsko, 2. díl: Obydli. Oděv. Šenov u Ostravy: Tilia.

Trebunia-Staszel, S. (2013). Podhalańskie elegantki i miejscowi kreatorzy mody. In: A. Brzezińska, M. Tymochowicz (eds.), Stroje ludowe jako fenomen kulturowy, “Atlas Polskich Strojów Ludowych”, vol. 39, (pp. 119–130). Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Wróblewski, W. (2010). 10 lat pracy zespołu Dankowianie. Dankowice: self-published.

Znaniecki, F. (1990). Współczesne narody. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Online sources

Sanktuarium Maryjne w Ludźmierzu [Sanctuary of Our Lady in Ludźmierz]: http://.

Zespół „Holan” [The ensemble „Holan”]: https://www.holan.oswiecim-gmina.pl/index.php/geneza-zespolu.

Żywa Kronika Życia Codziennego Mieszkańców Gminy Brzeszcze [Living Chronicle of Everyday Life of Residents of the Commune of Brzeszcze]: http://kronika.brzost.brzeszcze.pl/milosc-do-zaolzia.

Łódzkie Studia Etnograficzne

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Objavljeno

2024-09-16

How to Cite

1.
KRÓL, Tymoteusz. The Lesser Poland version of Silesian folk costume Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21 st century. Łódzkie Studia Etnograficzne. Online. 16 rujan 2024. Vol. 63, p. 237–258. [Accessed 2 lipanj 2025]. DOI 10.12775/LSE.2024.63.13.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Broj časopisa

Svezak 63 (2024): Niematerialne: zarządzanie – wyzwania

Rubrika

Na inny temat

License

Copyright (c) 2024 Lodz Ethnographic Studies

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Stats

Number of views and downloads: 305
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Kazalo autora
  • Issue archive

User

User

Trenutni broj

  • Atom logotip
  • RSS2 logotip
  • RSS1 logotip

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Jezik / Language

  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

folk costume, heritage, Lesser Poland, Cieszyn Silesia, borderlands, Lutherans
Gore

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop