Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Deutsch
    • Język Polski
    • Español (España)
    • Italiano
    • Français (Canada)
    • Čeština
    • Français (France)
    • Hrvatski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Lodz Ethnographic Studies

The axiological dimension of work in the linguistic and cultural image of the world held by the inhabitants of the Polish countryside (based on material from Lesser Poland)
  • Home
  • /
  • The axiological dimension of work in the linguistic and cultural image of the world held by the inhabitants of the Polish countryside (based on material from Lesser Poland)
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 63 (2024): The intangible: management – challenges /
  4. Na inny temat

The axiological dimension of work in the linguistic and cultural image of the world held by the inhabitants of the Polish countryside (based on material from Lesser Poland)

Authors

  • Anna Piechnik Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2024.63.15

Keywords

rural axiological system, ethnolinguistics, work as a value, dialectal personal expressivisms, Lesser Poland

Abstract

Work occupies one of the main positions in the folk axiological system. In a traditional rural community, manual work – especially farm work, which was particularly dear to its members – was the highest-valued type. The performance of work was subject to very detailed inspection and critical assessment. The oldest generation of inhabitants of the Polish countryside is still the carrier of this system of values, and the prominent place of work in the rural axiosphere is evidenced by, among others, a great wealth of contemporary vocabulary relating to work. The image of work, especially farm work, is generationally diverse and heterogeneous. The linguistic material used in the text consists primarily of expressive vocabulary defining a person due to his attitude to work or the way of performing it. The analysis covered both appellative personal expressivisms and unofficial anthroponyms enriched with motivational paraphrases, as well as fragments of oral histories collected during field research in Lesser Poland.

References

Bartmiński, J. (2018). Robota i praca: dwa profile pojęcia – dwie formacje kulturowe. W: A. Bagłajewski, J. Bartmiński, M. Łaszkiewicz, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 273–292). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bartmiński, J., Brzozowska, M. (2016). Koncept pracy we współczesnej polszczyźnie. W: J. Bartmiński, M. Brzozowska, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. T. 3: PRACA (s. 93–128). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Brzozowska, M. (2006). Praca. W: J. Bartmiński (red.), Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych (s. 132–137). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Brzozowska, M. (2009). Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Brzozowska-Krajka, A. (1994). Symbolika dobowego cyklu powszedniego w polskim folklorze tradycyjnym, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Gołdowski, K. (2016). Ekspresywizmy nazywające osoby źle pracujące w świetle zmian systemu aksjonormatywnego mieszkańców wsi (na przykładzie gminy Iwanowice). W: K. Sikora, B. Żebrow­ska-Mazur (red.), Nasz język ojczysty: stan i współczesne tendencje rozwojowe (s. 112–129). Kraków: Wydawnictwo Kasper.

Gumowska-Grochot, I. (2018). Zapracowani i biedni. Wybrane aspekty relacji praca – bieda w wypowiedziach mieszkańców wsi. W: A. Bagłajewski, J. Bartmiński, M. Łaszkiewicz, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 293–308). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

GUS – Główny Urząd Statystyczny (2022). Polska w liczbach 2022. Pozyskano z: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/14/15/1/polska_w_liczbach_2022_pl_int_15.06.pdf.

Kawka, M. (1974). Czasowniki typu „pozrabiać”, „ponapisywać” w gwarach polskich. Prace Językoznawcze, 41, 163–179.

Kąś, J. (1994). Kulturowy stereotyp mężczyzny i kobiety w środowisku wiejskim (na materiale gwar orawskich). W: J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a Kultura. T. 9: Płeć w języku i kulturze (s. 119–130). Wrocław: „Wiedza o Kulturze”.

Kąś, J. (2002). Wizerunek mężczyzny i kobiety w tradycyjnej społeczności wiejskiej (na materiale gwar orawskich). W: M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe ofiarowane Prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji Jego jubileuszu (s. 101–109). Kraków: Księgarnia Akademicka.

Kolberg, O. (1977). Dzieła wszystkie. T. 6: Krakowskie. Cz. 2: Okolice Krakowa. Obrzędy. Pieśni. Tańce. Wrocław–Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze; Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne [wydanie fotoofsetowe z: O. Kolberg, Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, 1873].

Kosiński, W. (1914). Słownik okolicy Czchowa. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności.

Kucharzyk, R. (2020). Rzepiyńsko godka. Krosno: Wydawnictwo Ruthenus.

Kurek, H. (2003). Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.

Mazurkiewicz, M. (1989). Praca i sacrum w polszczyźnie ludowej. Etnolingwistyka, 2, 7–28.

Mazurkiewicz-Brzozowska, M. (1999). Dwa spojrzenia na pracę. Perspektywa interpretacyjna a znaczenie słowa. W: J. Bartmińskiego (red.), Językowy obraz świata (s. 121–136). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Miśkiewicz, M. (2021). Obraz społeczności wiejskiej utrwalony w międzywojennej prozie stylizowanej na ludowość (na przykładzie twórczości Wincentego Burka, Stanisława Młodożeńca i Stanisława Piętaka). Kraków: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego.

MSGP – Wronicz, J. (red.) (2010). Mały słownik gwar polskich. Kraków: Wydawnictwo Lexis.

Pelcowa, H. (1999). Przeszłość w językowym obrazie świata współczesnej wsi. W: A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski (red.), Przeszłość w językowym obrazie świata (s. 253–267). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pelcowa, H. (2009). Praca w wypowiedziach mieszkańców wsi. W: W. Książek-Bryłowa, H. Duda, M. Nowak (red.), Język polski. Współczesność. Historia, VII Spotkania Lubelskich Językoznawców (s. 107–117). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pelcowa, H. (2018). Sakralizacja pracy i jej wytworów (na przykładzie wypowiedzi mieszkańców wsi). W: A. Bagłajewski, J. Bartmiński, M. Łaszkiewicz, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 309–324). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pelcowa, H. (2020). Zabawa i praca – aspekt językowo-kulturowy (na materiale Słownika gwar Lubelszczyzny). W: M. Święcicka, M. Peplińska (red.), Miasto 8. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie (s. 50–59). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Piechnik, A. (2009). Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

SGP – Karłowicz, J. (1911). Słownik gwar polskich. T. 6: U-Ż. Kraków: Akademia Umiejętności.

Styk, J. (1986). Chłopski system wartości. Akcent, 4, 156–164.

WSJP – Żmigrodzki, P. (2023, 10 grudnia). Wielki słownik języka polskiego. Kraków: Polska Akademia Nauk. Pozyskano z: www.wsjp.pl.

Lodz Ethnographic Studies

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2024-09-16

How to Cite

1.
PIECHNIK, Anna. The axiological dimension of work in the linguistic and cultural image of the world held by the inhabitants of the Polish countryside (based on material from Lesser Poland). Lodz Ethnographic Studies. Online. 16 September 2024. Vol. 63, p. 279–289. [Accessed 29 June 2025]. DOI 10.12775/LSE.2024.63.15.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 63 (2024): The intangible: management – challenges

Section

Na inny temat

License

Copyright (c) 2024 Lodz Ethnographic Studies

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

  1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
    • recording of a Work / subject of a related copyright;
    • reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
    • marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
    • introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
    • dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
  2. The authors give the publisher the license free of charge.
  3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.

Stats

Number of views and downloads: 208
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

rural axiological system, ethnolinguistics, work as a value, dialectal personal expressivisms, Lesser Poland
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop