Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Deutsch
    • Język Polski
    • Español (España)
    • Italiano
    • Français (Canada)
    • Čeština
    • Français (France)
    • Hrvatski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Lodz Ethnographic Studies

A journey to the end of the map. Destruction of cartography as a deconstruction – a pragmatic perspective
  • Home
  • /
  • A journey to the end of the map. Destruction of cartography as a deconstruction – a pragmatic perspective
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 60 (2021): Mapa /
  4. Dissertations

A journey to the end of the map. Destruction of cartography as a deconstruction – a pragmatic perspective

Authors

  • Igor Piotrowski Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0001-6130-652X

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2021.60.09

Keywords

war cartography, deconstruction of the map, Second World War, Miron Białoszewski, pragmatics

Abstract

The paper concerns the topic of maps, functioning of maps and concepts of maps in the wartime conditions on the example of polish sources on Second World War. My point of departure is Miron Białoszewski’s account, as contained in his short story Rajza, of his family’s escape towards the Eastern border in September 1939. The story introduces many motifs, which are present in Białoszewski’s other texts concerning the war, and which are interpreted in the context of other sources (mostly literary sources). Maps used during the war had a propagandistic character; they confused their readers, allies and enemies alike. A wartime period results in a constant need for maps, but also in a shortfall of cartographic representations. At the same time, an ever-changing reality exposes their worthlessness and, in the most extreme cases, reduces them to secondary raw material. War is an extraordinary state, in which the process of deconstruction of cartography is accelerated. In this way, the criteria of critical currents in the theory and history of cartography are fulfilled. However, this deconstruction brings about the appreciation of its pragmatic aspect: it is the reader who, in specific circumstances, can expose the rational mind behind cartography.

References

Barthes, R. (1996). Światło obrazu. Uwagi o fotografii (przeł. J. Trznadel). Warszawa: Wydawnictwo KR.

Bender, B. (2014). Odrzucając Zachodnie Spojrzenie: kreślenie map światów alternatywnych (przeł. M. Gimbut). W: B. Frydryczak, D. Angutek (red.), Krajobrazy. Antologia tekstów (s. 255–270). Po- znań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Białoszewski, M. (2013). Donosy rzeczywistości. Warszawa: PIW. Białoszewski, M. (2014a). Szumy, zlepy, ciągi. Warszawa: PIW.

Białoszewski, M. (2014b). Pamiętnik z powstania warszawskiego. Warszawa: PIW.

Białoszewski, M. (2015). Proza stojąca, proza lecąca. Teksty rozproszone i niepublikowane. Warszawa: PIW. Crampton, J.W., Krygier J. (2005). An Introduction to Critical Geography. ACME. An International E-Journal for Critical Geographies, 4(1), 11–33.

Franz, M. (2011). W pogoni za „Żółtym Tygrysem”. Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej. T. 12. Gómez de la Serna, M.(1979). Myśli rozbrykane (przeł. J. Strasburger). Warszawa: Państwowy Insty-

tut Wydawniczy.

Harley, J.B. (1989). Deconstructing the Map. Cartographica, 26(2), 1–20.

Hłasko, M. (2016). Najlepsze lata naszego życia. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.

Ilustrator Biura Odbudowy Stolicy. Pozyskano z: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/ jednostka/12452361.

Kiersnowski, R.(2007). Tam i wtedy. W Podweryszkach, w Wilnie i w puszczy 1939–1945. Warszawa: Instytut Historii PAN.

Konrad, A. (1963). Akcja „Plan Warszawy”. Warszawa: Wydawnictwo MON. Konwicki, T. (1990). Wschody i zachody księżyca. Warszawa: OW Interim. Konwicki, T. (1992). Rojsty. Warszawa: Wydawnictwo NOW.

Konwicki, T. (1993). Ostatni dzień lata. Scenariusze filmowe. Warszawa: Kwiaty na Tor.

Krassowski, B. (1981). „Schronisko”. Służba Geograficzna Armii Krajowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa.

Mędrzecki W. (1995). Przemiany cywilizacyjne i socjotopograficzne miast województwa wołyńskiego 1921–1939. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 1, 107–113.

Mędrzecki, W.(2018). Kresowy kalejdoskop. Wędrówki przez ziemie wschodnie Drugiej Rzeczypospo- litej 1918–1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Mapa Europy i mapy półkul przekazane do szkół. Pozyskano z: https:// audiovis.nac.gov.pl//obraz/102332/4437ad177c1679b1090c78835bb6c221/.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Szkoła podstawowa w Kalenicach. Pozyskano z: https://audiovis.nac. gov.pl/obraz/193710/ebdb60f20f72c3107c779193acf6b141/.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Uczennice szkoły powszechnej w Zdołbunowie. Pozyskano z: https:// audiovis.nac.gov.pl/obraz/105193/585062392a16cd0a50d9f1dde0bc0881.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Uczniowie szkoły powszechnej dla dzieci huculskich w Żabiu. Pozy- skano z: https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/105223/e666107ca935d27c04ff677e1b6e875e/.

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Wystawa historyczna. Na ścianie wisi mapa wykonana przez uczniów przedstawiająca bitwę pod Wiedniem. Pozyskano z: https://audiovis.nac.gov.pl/obra- z/107745/4437ad177c1679b1090c78835bb6c221/.

"Naumienko, T. (1978). Gwardia Ludowa, Armia Ludowa. W: B. Dzikiewicz, B. Krassowski, T. Naumienko (red.), Prace polskich topografów wojskowych w czasie II wojny światowej (Wspomnienia i reflek- sje) (s. 32–33). Warszawa: Wydawnictwo Czasopism Technicznych NOT.

Nycz, R. (2000). Dekonstrukcja w badaniach literackich. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Twardowski, J.(2002). Na biurku. W: A. Iwanowska (red.), Wiersze z tomów z lat 1979–1980 (s. 125).

Kraków: Wydawnictwo „M”.

Pruszyński, K. (2000). Podróż po Polsce. Warszawa: Czytelnik.

Rodak, P. (2009). Niecodzienna codzienność czasu okupacji. „Znak”, 9(652), 38–52.

Rühle, E. (1980). Polskie konspiracyjne wydawnictwa kartograficzne w okresie okupacji hitlerowskiej. Polski Przegląd Kartograficzny”, 4, 168–175.

Sobczak, K. (2017). Śnieg, las, mus. W: A. Karpowicz, P. Kubkowski, W. Pessel, I. Piotrowski (red.), Ułamek błękitu i chmur. Warszawa Tadeusza Konwickiego (s. 26–41). Warszawa: Lampa i Iskra Boża.

Sobczyński, E. (2000). Historia Służby Geograficznej i Topograficznej Wojska Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.

Sobczyński, E. (2009). Wojskowy Instytut Geograficzny w wojnie obronnej 1939 r. Geodeta (dodatek

„Historia”), 9.

Sokołowska, M. (2013). Nota od wydawcy. W: M. Białoszewski, Donosy rzeczywistości (s. 257–263).

Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Sokołowska, M.(2015). Źródła tekstów. Uwagi. W: M. Białoszewski, Proza stojąca, proza lecąca. Teksty rozproszone i niepublikowane (s. 405–420). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Szalewska, K.(2017). Urbanalia – miasto i jego teksty. Humanistyczne studia miejskie. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.

Ważyk, A. (1956). Mity rodzinne. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.

Wernik, R. (2001). W Zdołbunowie zakwitły kaczeńce. Biały Dunajec-Ostróg: „Wołanie z Wołynia”. Wieczorkiewicz, B. (1966). Gwara warszawska XIX wieku. Warszawa: PWN.

Wyka, K. (2011). Życie na niby. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Zadrożniak, A., Aleksiejuk, M. (2011). Rola i zadania Wydziału Inwentaryzacji i Statystyki Biura Odbudowy Stolicy. W: Archiwum Biura Odbudowy Stolicy. Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Archiwum Państwowego m.st. Warszawy/APW m. st. Warszawy.

Lodz Ethnographic Studies

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2021-11-07

How to Cite

1.
PIOTROWSKI, Igor. A journey to the end of the map. Destruction of cartography as a deconstruction – a pragmatic perspective. Lodz Ethnographic Studies. Online. 7 November 2021. No. 60, pp. 151-171. [Accessed 10 December 2025]. DOI 10.12775/LSE.2021.60.09.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 60 (2021): Mapa

Section

Dissertations

License

Copyright (c) 2021 Lodz Ethnographic Studies

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

  1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
    • recording of a Work / subject of a related copyright;
    • reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
    • marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
    • introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
    • dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
  2. The authors give the publisher the license free of charge.
  3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.

Stats

Number of views and downloads: 614
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

war cartography, deconstruction of the map, Second World War, Miron Białoszewski, pragmatics
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop