Praktykowanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego Między docenianiem a przywłaszczaniem
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2024.63.02Słowa kluczowe
dziedzictwo kulturowe, zawłaszczanie dziedzictwa, zarządzanie dziedzictwem, rzemiosło i rękodziełoAbstrakt
Niniejszy tekst dotyczy wybranych zagadnień związanych z praktykowaniem dziedzictwa kulturowego. Rozważania teoretyczne odnoszą się do egzemplifikacji wybranych przykładów umiejętności rzemieślniczych i rękodzielniczych, które są wykorzystywane w działaniach na rzecz zachowania niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Ożywiona aktywność upowszechniania i promowania tych umiejętności wiąże się w znacznym stopniu z implementacją Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz wynikającej z niej Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W tekście analizie poddano
głównie aspekty dotyczące procesu nominowania depozytariuszy dziedzictwa kulturowego i tego, co wynika z takiej roli. W szerszej perspektywie, artykuł rzuca światło na zagadnienia związane z granicą między docenieniem a zawłaszczaniem dziedzictwa kulturowego oraz z zarządzaniem dziedzictwem i podmiotowością społeczności lokalnej.
Bibliografia
Ashworth, G. (2012). Do Tourists Destroy the Heritage They Have Come to Experience? In: T.V. Singh (ed.), Critical Debates in Tourism (pp. 278–285). Bristol: Channel View Publications.
Ashworth, G. (2015). Planowanie dziedzictwa (trans. M. Duda-Gryc). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Bendix, R.F., Eggert, A., Peselmann, A. (eds.) (2013). Heritage Regimes and the State. “Göttingen Studies in Cultural Property” (vol. 6). Göttingen: Göttingen University Press.
Brzezińska, A.W. (2016). W pięciolecie ratyfikacji przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003 roku w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Łódzkie Studia Etnograficzne, 55, 7–21. DOI: https://doi.org/10.12775/LSE.2016.55.02.
Carman, J. (2005). Against cultural property. Archaeological heritage and ownership. London: Duckworth.
Czerwińska, K. (2016). Podmiotowość społeczności lokalnej a Konwencja UNESCO w sprawie ochrony kulturowego dziedzictwa niematerialnego. In: A. Przybyła-Dumin (ed.), Narracja, obyczaj, wiedza... O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego (pp. 41–52). Chorzów–Lublin–Warszawa: Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości – przypadki śląskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dziadowiec-Greganić, J. (2020). Badanie dziedzictwa niematerialnego w działaniu. Perspektywa krytyczna, partycypacyjna i mediacyjno-facylitacyjna. Lud, 104, 41–73. DOI: https://doi.org/10.12775/lud104.2020.02.
Holtorf, C. (2018). Embracing change: how cultural resilience is increased through cultural heritage. World Archaeology, 50(3), 1–12. DOI: https://doi.org/10.1080/00438243.2018.1510340.
Hutt, S. (2004). Cultural property law theory: a comparative assessment of contemporary thought. In: J.R. Richman, M.P. Forsyth (eds.), Legal perspectives on cultural heritage (pp. 17– 36). Walnut Creek: Altamira Press.
Grzybczyk, K. (2021). Skradziona kultura. Jak Zachód wykorzystuje cudzą własność intelektualną. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kirshenblatt-Gimblett, B. (1998). Destination Culture: Tourism, Museums and Heritage. Berkeley: University of California Press.
Kłoskowska, A. (1983). Socjologia kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kobyliński, Z. (2011). Czym jest, komu potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe? Mazowsze. Studia Regionalne, 7, 21–47.
Kobyliński, Z. (2020). Zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Wprowadzenie do problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Mathews, G. (2000). Global Culture/Local Identity. Searching for Home in the Cultural Supermarket. New York: Routledge.
Mikos von Rohrscheidt, A. (2010). Turystyka kulturowa: Fenomen, potencjał, perspektywy. Poznań: KulTour.pl.
Mikos von Rohrscheidt, A. (2021). Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej: konteksty, podmioty, zarządzanie. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznańskie Centrum Dziedzictwa.
Pomian, K. (2010). Narodziny i przemiany dziedzictwa europejskiego. In: N. Dołowy-Rybińska, A. Gronowska, A. Karpowicz, I. Piotrowski, P. Rodak (eds.), Sploty kultury. Księga ku czci prof. Andrzeja Mencwela (pp. 38–46). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Smith, L. (2006). Uses of Heritage. Abingdon–New York: Routledge.
Smith, L. (2021). Emotional Heritage. Visitor Engagement at Museums and Heritage Sites. London–New York: Routledge.
Thurley, S. (2005). Into the future: our strategy for 2005–2010. Conservation Bulletin: English Heritage – the first 21 years, 49, 26–27.
Tunbridge, J. (2018). Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
UNESCO (2022). Text of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Acquired from: ich.unesco.org/en/convention.
Węglarska, K. (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe w kontekście marketingowym – szanse i zagrożenia. In: J. Adamowski, K. Smyk (eds.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (pp. 89–97). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Online Sources
Niematerialne Dziedzictwo Kulturowe NID [Intangible Cultural Heritage]: https://niematerialne.nid.pl/;
https://niematerialne.nid.pl/niematerialne-dziedzictwo-kulturowe/krajowa-lista-niematerialnego-
dziedzictwa-kulturowego/.
Centrum Koronki Koniakowskiej [Koniaków Lace Centre]:https://centrumkoronkikoniakowskiej.pl/szkola-rzemiosl/.
Koronki Koniakowskie [Koniaków Lace]:www.facebook.com/stela.stamtela.
Rejestr oznaczeń geograficznych Urzędu Patentowego [Register of Geographical Names held by the Polish Patent Office]: https://eprofil.pue.uprp.gov.pl/public/registry/view/G.0006.
Serfenta: https://serfenta.pl/basketry-shop-baskets-bags-and-woven-beautiful-products/.
Zamek Cieszyn [Cieszyn Castle]: https://www.zamekcieszyn.pl/pl/artykul/projekt—cieszynska-szkola-rzemiosl-129.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Studia Etnograficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 480
Liczba cytowań: 0
