(Za)pamiętany obraz „słodkiego” dzieciństwa, czyli opowieści o maszketach
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2022.001Ključne reči
Górny Śląsk, opowieści wspomnieniowe, dziedzictwo kulinarne, słodycze, dzieciApstrakt
Przedmiotem artykułu są wspomnienia rodowitych Ślązaków dotyczące dzieciństwa, a dokładnie wybranego elementu dziedzictwa kulturowego, jakim są słodycze, w gwarze śląskiej określane jako maszkety. Zaprezentowane wypowiedzi autorka zarejestrowała podczas badań terenowych prowadzonych na Górnym Śląsku, w obrębie dwóch województw: opolskiego i śląskiego w latach 2019-2021 w społecznościach zarówno wiejskich, jak i miejskich. Zgromadzone materiały pozwalają spojrzeć na dzieciństwo od czasów powojennych do lat 80. XX w. przez pryzmat konkretnych artykułów żywnościowych, ich miejsca i znaczenia w życiu dzieci. Dostarczają wielu interesujących informacji na temat samych łakoci oraz okoliczności ich przyrządzania i spożywania, a także funkcjonujących dawniej warunków życia, przemian modeli w zakresie odżywiania, obchodzenia uroczystości i świąt w rodzinach.
Reference
Benedyktowicz, D., Benedyktowicz, Z. (1992). Dom w tradycji ludowej. Warszawa: Wiedza o Kulturze.
Chętnik, A. (1936). Pożywienie Kurpiów. Jadło i napoje zwykłe, obrzędowe i głodowe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Dubiel, L. (1973). Dzieci i młodzież wsi śląskiej. Przemiany w tradycjach wychowawczych rodziny i środowiska. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Hajduk-Nijakowska, J. (2016). Doświadczanie pamięci. Folklorystyczny kontekst opowieści wspomnieniowych. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Klaussmann, A. O. (1996). Górny Śląsk przed laty (przeł. A. Halor). Katowice: Muzeum Historii Katowic.
Kopaliński, W. (2006). Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Lysko, A. (2003). Boże strony. Rozprowki i wspominki spod Pszczyny. Bojszowy: nakład autora.
Orszulak-Dudkowska, K. (2007). Spotkanie w ogrodzie, czyli biesiadowanie w przestrzeni miejskich ogródków działkowych. Łódzkie Studia Etnograficzne, 46, 91–110.
Pelcowa, H. (2012). Pamięć i historia mówiona (na przykładzie wypowiedzi mieszkańców lubelskich wsi). W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej (s. 155–156). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Przymuszała, L., Świtała-Trybek, D. (2021). Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Robotycki, Cz. (1992). Historia i tradycja – dwie kategorie opisu przeszłości. Prace Etnograficzne, 29, 15–20.
Sulima, R. (1980). Dokument i literatura. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Szołtysek, M. (2003). Kuchnia śląska. Jodło, historia, kultura, gwara. Rybnik: Śląskie ABC.
Szymańska, M. (2019). Między tradycją a współczesnością – dziedzictwo kulinarne pogranicza śląsko--morawskiego (wybrane aspekty). W: D. Świtała-Trybek, L. Przymuszała (red.), Dziedzictwo kulturowe Śląska. Materiały, analizy, interpretacje (s. 159–173). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Świtała-Mastalerz, J., Świtała-Trybek, D. (2008). Śląska spiżarnia. O jodle, warzyniu, maszketach i inkszym pichcyniu. Koszęcin: Spichlerz Górnego Śląska.
Świtała-Trybek, D. (2018). Słodycze odpustowe jako element dziedzictwa kulinarnego Śląska. Zeszyty Naukowe Turystyka i Rekreacja, 21, 211–226.
Świtała-Trybek, D. (2000). Święto i zabawa. Odpusty parafialne na Górnym Śląsku. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Tymochowicz, M. (2019). Tradycyjne pożywienie chłopskie na Lubelszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zaleska, I., Górska, A., Piszczek, E. (red.) (2020). Historie ukryte w pamiętnikach. Literatura wspomnieniowa jako przedmiot i źródło badań naukowych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zawistowski, A. (2017). Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL. Warszawa: PWN.
Downloads
Objavljeno
Kako citirati
Broj časopisa
Sekcija
Licenca
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Bez prerada 4.0 Internacionalna licenca.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 402
Number of citations: 0
