(Za)pamiętany obraz „słodkiego” dzieciństwa, czyli opowieści o maszketach
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2022.001Słowa kluczowe
Górny Śląsk, opowieści wspomnieniowe, dziedzictwo kulinarne, słodycze, dzieciAbstrakt
Przedmiotem artykułu są wspomnienia rodowitych Ślązaków dotyczące dzieciństwa, a dokładnie wybranego elementu dziedzictwa kulturowego, jakim są słodycze, w gwarze śląskiej określane jako maszkety. Zaprezentowane wypowiedzi autorka zarejestrowała podczas badań terenowych prowadzonych na Górnym Śląsku, w obrębie dwóch województw: opolskiego i śląskiego w latach 2019-2021 w społecznościach zarówno wiejskich, jak i miejskich. Zgromadzone materiały pozwalają spojrzeć na dzieciństwo od czasów powojennych do lat 80. XX w. przez pryzmat konkretnych artykułów żywnościowych, ich miejsca i znaczenia w życiu dzieci. Dostarczają wielu interesujących informacji na temat samych łakoci oraz okoliczności ich przyrządzania i spożywania, a także funkcjonujących dawniej warunków życia, przemian modeli w zakresie odżywiania, obchodzenia uroczystości i świąt w rodzinach.
Bibliografia
Benedyktowicz, D., Benedyktowicz, Z. (1992). Dom w tradycji ludowej. Warszawa: Wiedza o Kulturze.
Chętnik, A. (1936). Pożywienie Kurpiów. Jadło i napoje zwykłe, obrzędowe i głodowe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Dubiel, L. (1973). Dzieci i młodzież wsi śląskiej. Przemiany w tradycjach wychowawczych rodziny i środowiska. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Hajduk-Nijakowska, J. (2016). Doświadczanie pamięci. Folklorystyczny kontekst opowieści wspomnieniowych. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Klaussmann, A. O. (1996). Górny Śląsk przed laty (przeł. A. Halor). Katowice: Muzeum Historii Katowic.
Kopaliński, W. (2006). Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Lysko, A. (2003). Boże strony. Rozprowki i wspominki spod Pszczyny. Bojszowy: nakład autora.
Orszulak-Dudkowska, K. (2007). Spotkanie w ogrodzie, czyli biesiadowanie w przestrzeni miejskich ogródków działkowych. Łódzkie Studia Etnograficzne, 46, 91–110.
Pelcowa, H. (2012). Pamięć i historia mówiona (na przykładzie wypowiedzi mieszkańców lubelskich wsi). W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej (s. 155–156). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Przymuszała, L., Świtała-Trybek, D. (2021). Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Robotycki, Cz. (1992). Historia i tradycja – dwie kategorie opisu przeszłości. Prace Etnograficzne, 29, 15–20.
Sulima, R. (1980). Dokument i literatura. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Szołtysek, M. (2003). Kuchnia śląska. Jodło, historia, kultura, gwara. Rybnik: Śląskie ABC.
Szymańska, M. (2019). Między tradycją a współczesnością – dziedzictwo kulinarne pogranicza śląsko--morawskiego (wybrane aspekty). W: D. Świtała-Trybek, L. Przymuszała (red.), Dziedzictwo kulturowe Śląska. Materiały, analizy, interpretacje (s. 159–173). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Świtała-Mastalerz, J., Świtała-Trybek, D. (2008). Śląska spiżarnia. O jodle, warzyniu, maszketach i inkszym pichcyniu. Koszęcin: Spichlerz Górnego Śląska.
Świtała-Trybek, D. (2018). Słodycze odpustowe jako element dziedzictwa kulinarnego Śląska. Zeszyty Naukowe Turystyka i Rekreacja, 21, 211–226.
Świtała-Trybek, D. (2000). Święto i zabawa. Odpusty parafialne na Górnym Śląsku. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Tymochowicz, M. (2019). Tradycyjne pożywienie chłopskie na Lubelszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zaleska, I., Górska, A., Piszczek, E. (red.) (2020). Historie ukryte w pamiętnikach. Literatura wspomnieniowa jako przedmiot i źródło badań naukowych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zawistowski, A. (2017). Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL. Warszawa: PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 370
Liczba cytowań: 0
