„Jelenie na rykowisku”: o demonach sztuki i granicach sztuki popularnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2018.002Słowa kluczowe
sztuka wysoka, sztuka popularna, kultura popularna, James Clifford, kicz, autentyczność, aura, wieloznacznośćAbstrakt
W artykule zastanawiam się nad rolą popularnych przedstawień artystycznych, odnosząc się przede wszystkim do doskonale znanego, choć niecieszącego się dobrą sławą motywu „jeleni na rykowisku”. Wychodząc od schematu „sztuka – kultura, zaproponowanego przez Jamesa Clifforda”, próbuję argumentować na rzecz przemieszczeń i kulturowych kontekstualizacji obrazów, które nie dają się łatwo zaklasyfikować jako zła sztuka lub kicz. W konsekwencji poprzez analizę znaczeń tego rodzaju przedstawień próbuję pokazać, w jaki sposób są one osadzone zarówno w obszarze tzw. sztuki wysokiej (modernistycznej), jak i w obszarze kultury popularnej, utożsamianej ciągle jeszcze z kulturą niską – i co z tego wieloznacznego uwikłania wynika.
Bibliografia
ABERCROMBIE, N., Lash, S., Longhurst B. (2004). Przedstawienia popularne: przerabianie realizmu (przeł. E. Mrowczyk-Hearfield). W: R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze (s. 381-416). Kraków: Universitas.
BARKER, Ch. (2005). Studia kulturowe. Teoria i praktyka (przeł. A. Sadza). Kraków: Wydawnictwo UJ.
BAUMAN, Z. (2012). Kultura jako praxis (przeł. J. Konieczny). Warszawa: PWN.
BENJAMIN, W. (1972). Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji (przeł. K. Krzemień). W: A. Helman (red.), Estetyka i film (s. 151-183). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
BEUYS, J. (1987). Każdy artystą (przeł. K. Krzemień). W: S. Morawski (red.), Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? (s. 268-273). T.2. Warszawa: Czytelnik.
BISHOP, C. (2015). Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni (przeł. J. Staniszewski). Warszawa: Bęc Zmiana.
BOURDIEU, P. (2007). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia (przeł. P. Biłos). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
BOURDIEU, P., Wacquant, L. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej (tłum. A. Sawisz). Warszawa: Oficyna Naukowa.
CARROLL, N. (2011). Filozofia sztuki masowej (przeł. M. Przylipiak). Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
CLIFFORD, J. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka (przeł. J. Iracka i in.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
DANTO, A.C. (2013). Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji (przeł. M. Salwa). Kraków: Universitas.
DZIAMSKI, G. (2001). Sztuka w perspektywie kulturoznawczej. W: B Kotowa, J. Sójka, K. Zamiara (red.), Kultura jako przedmiot badań. Studia filozoficzno-kulturoznawcze (s. 289-301). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
FELSKI, R. (1995). The Gender of Modernity. Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press.
FISKE, J. (2010). Zrozumieć kulturę popularną (przeł. K. Sawicka). Kraków: Wydawnictwo UJ.
HUYSSEN, A. (1986). After the Great Divide. Modernism, Mass Culture, Postmodernism, Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press.
KMITA, J. (2007). Późny wnuk filozofii. Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
KRAJEWSKI, M. (2010). Praca rąk we współczesnej sztuce. Manualność jako metafora. W: M. Krajewski (red.), Hand-made. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości (s. 57-67). Warszawa: Bęc Zmiana.
KULKA, T. (2013). Sztuka a kicz (przeł. K. Dudzic, A. Wanik). Wrocław: Galeria Miejska.
KUNCZYŃSKA-IRACKA, A. (1988a). Rzeźba, malarstwo, grafika – wprowadzenie. W: Fryś-Pietraszkowa, E., Kunczyńska-Iracka, A., Pokropek, M. (red). Sztuka ludowa w Polsce (s. 172-176). Warszawa: Arkady.
KUNCZYŃSKA-IRACKA, A. (1988b). Malarstwo. W: Fryś-Pietraszkowa, E., Kunczyńska-Iracka, A., Pokropek, M., Sztuka ludowa w Polsce (s. 209-237). Arkady, Warszawa.
LEDÓCHOWSKI, A. (1974). Jeleń na rykowisku. W: A. Helman, M. Hopfinger, M. Raczewa (red.), Szkice o sztukach masowych w Polsce (s. 57-74). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Instytut Sztuki.
OSTOLSKI, A. (2015). Wodiczko – Socjoestetyka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
POPRZĘCKA, M. (1998). O złej sztuce. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
ROBOTYCKI, Cz.( 2013). Współczesna plastyka ludowa jako konwencja – uzupełnienia po latach. Prace Etnograficzne 41 (1), 1-13.
SHUSTERMAN, R. (1998). Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką (przeł. A. Chmielewski i in.). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
TATARKIEWICZ, W. (2012). Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: PWN.
WILLIAMS, R. (1983). Keywords. A vocabulary of culture and society. New York: Oxford University Press (revised edition).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 279
Liczba cytowań: 0