„Jelenie na rykowisku”: o demonach sztuki i granicach sztuki popularnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2018.002Klíčová slova
sztuka wysoka, sztuka popularna, kultura popularna, James Clifford, kicz, autentyczność, aura, wieloznacznośćAbstrakt
W artykule zastanawiam się nad rolą popularnych przedstawień artystycznych, odnosząc się przede wszystkim do doskonale znanego, choć niecieszącego się dobrą sławą motywu „jeleni na rykowisku”. Wychodząc od schematu „sztuka – kultura, zaproponowanego przez Jamesa Clifforda”, próbuję argumentować na rzecz przemieszczeń i kulturowych kontekstualizacji obrazów, które nie dają się łatwo zaklasyfikować jako zła sztuka lub kicz. W konsekwencji poprzez analizę znaczeń tego rodzaju przedstawień próbuję pokazać, w jaki sposób są one osadzone zarówno w obszarze tzw. sztuki wysokiej (modernistycznej), jak i w obszarze kultury popularnej, utożsamianej ciągle jeszcze z kulturą niską – i co z tego wieloznacznego uwikłania wynika.
Reference
ABERCROMBIE, N., Lash, S., Longhurst B. (2004). Przedstawienia popularne: przerabianie realizmu (przeł. E. Mrowczyk-Hearfield). W: R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze (s. 381-416). Kraków: Universitas.
BARKER, Ch. (2005). Studia kulturowe. Teoria i praktyka (przeł. A. Sadza). Kraków: Wydawnictwo UJ.
BAUMAN, Z. (2012). Kultura jako praxis (przeł. J. Konieczny). Warszawa: PWN.
BENJAMIN, W. (1972). Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji (przeł. K. Krzemień). W: A. Helman (red.), Estetyka i film (s. 151-183). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
BEUYS, J. (1987). Każdy artystą (przeł. K. Krzemień). W: S. Morawski (red.), Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? (s. 268-273). T.2. Warszawa: Czytelnik.
BISHOP, C. (2015). Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni (przeł. J. Staniszewski). Warszawa: Bęc Zmiana.
BOURDIEU, P. (2007). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia (przeł. P. Biłos). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
BOURDIEU, P., Wacquant, L. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej (tłum. A. Sawisz). Warszawa: Oficyna Naukowa.
CARROLL, N. (2011). Filozofia sztuki masowej (przeł. M. Przylipiak). Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
CLIFFORD, J. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka (przeł. J. Iracka i in.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
DANTO, A.C. (2013). Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji (przeł. M. Salwa). Kraków: Universitas.
DZIAMSKI, G. (2001). Sztuka w perspektywie kulturoznawczej. W: B Kotowa, J. Sójka, K. Zamiara (red.), Kultura jako przedmiot badań. Studia filozoficzno-kulturoznawcze (s. 289-301). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
FELSKI, R. (1995). The Gender of Modernity. Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press.
FISKE, J. (2010). Zrozumieć kulturę popularną (przeł. K. Sawicka). Kraków: Wydawnictwo UJ.
HUYSSEN, A. (1986). After the Great Divide. Modernism, Mass Culture, Postmodernism, Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press.
KMITA, J. (2007). Późny wnuk filozofii. Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
KRAJEWSKI, M. (2010). Praca rąk we współczesnej sztuce. Manualność jako metafora. W: M. Krajewski (red.), Hand-made. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości (s. 57-67). Warszawa: Bęc Zmiana.
KULKA, T. (2013). Sztuka a kicz (przeł. K. Dudzic, A. Wanik). Wrocław: Galeria Miejska.
KUNCZYŃSKA-IRACKA, A. (1988a). Rzeźba, malarstwo, grafika – wprowadzenie. W: Fryś-Pietraszkowa, E., Kunczyńska-Iracka, A., Pokropek, M. (red). Sztuka ludowa w Polsce (s. 172-176). Warszawa: Arkady.
KUNCZYŃSKA-IRACKA, A. (1988b). Malarstwo. W: Fryś-Pietraszkowa, E., Kunczyńska-Iracka, A., Pokropek, M., Sztuka ludowa w Polsce (s. 209-237). Arkady, Warszawa.
LEDÓCHOWSKI, A. (1974). Jeleń na rykowisku. W: A. Helman, M. Hopfinger, M. Raczewa (red.), Szkice o sztukach masowych w Polsce (s. 57-74). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Instytut Sztuki.
OSTOLSKI, A. (2015). Wodiczko – Socjoestetyka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
POPRZĘCKA, M. (1998). O złej sztuce. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
ROBOTYCKI, Cz.( 2013). Współczesna plastyka ludowa jako konwencja – uzupełnienia po latach. Prace Etnograficzne 41 (1), 1-13.
SHUSTERMAN, R. (1998). Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką (przeł. A. Chmielewski i in.). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
TATARKIEWICZ, W. (2012). Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: PWN.
WILLIAMS, R. (1983). Keywords. A vocabulary of culture and society. New York: Oxford University Press (revised edition).
Stahování
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Licence
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 344
Number of citations: 0