Zbiór pieśni wilamowskojęzycznych z Sammlung Horak w Volksmusikarchiv des Bezirks Oberbayern w świetle najnowszych badań nad muzyką w Wilamowicach

Abstrakt

Wilamowice były obiektem badań wielu naukowców zarówno polskich jak i niemieckich.  Oprócz historii miasta badano szczególnie język, stroje i tradycje. Szczególnie niemieccy naukowcy skupieni wokół ruchu badania wysp językowych – Sprachinselforschung przyjeżdżali do Wilamowic w latach 30. i 40.  w celu zbadania tutejszej kultury. Niestety, mimo iż przeprowadzili oni często dokładne badania, ich tekstom i interpretacjom przyświeca często nacjonalistyczny duch ich czasów.

Do tematów rzadko poruszanych należała muzyka w Wilamowicach. Jedynym, który zdobył się na przeprowadzenie badań terenowych był niemiecki muzykolog Karl Horak, który zebrał materiał w postaci nut i tekstów pieśni a także opublikował kilka tekstów o muzyce i tańcach tak zwanej bielsko-bialskiej wyspy językowej, do której zaliczał Wilamowice.

W 2019 roku wydana została książka „Bez muzyki, bez śpiewu, nie ma świata. Muzyka w Wilamowicach” pod redakcją dr Marii Małanicz-Przybylskiej, gdzie znalazł się aneks mojego autorstwa ze wszystkimi znanymi nam do tej pory 47 wilamowskojęzycznymi tekstami pieśni. Już po publikacji książki, odnalazłem w Volksmusikarchiv Oberbayern nieznane 20 tekstów piosenek, które Karl Horak z pomocą Alfreda Karaska zebrał w Wilamowicach w 1937 roku.  W tym tekście porównuję ten zbiór do tego z moich badań, a następnie publikuję ich teksty po transliteracji na współczesną ortografię języka wilamowskiego. Staram się również zwrócić uwagę na możliwe wpływy niemiecko-narodowego punktu widzenia Horaka na interpretację tekstów.