Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
    • Hrvatski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About the Journal
  • Submissions
  • Editorial Team
  • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

From occupation to pandemic: On the variants of song "Siekiera, motyka" and their role in traumatic situations
  • Home
  • /
  • From occupation to pandemic: On the variants of song "Siekiera, motyka" and their role in traumatic situations
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 65 No. 4 (2021) /
  4. Articles

From occupation to pandemic: On the variants of song "Siekiera, motyka" and their role in traumatic situations

Authors

  • Hanna M. Łopatyńska The Ethnographic Museum in Toruń

DOI:

https://doi.org/10.12775/LL.4.2021.003

Keywords

street song, occupation folklore, political folklore, martial law, opposition, pandemic

Abstract

The aim of this article is to present the life (cycle) of the song entitled Siekiera, motyka… and the role it plays in Polish culture in traumatic situations. During World War II, numerous variants of this song were sung by street performers. After the end of the war the song became popular thanks to the 1946 film Zakazane piosenki (Forbidden Songs), and its wartime versions were later used by many artists. Subsequent contrafacta of Siekiera appeared in the Polish People’s Republic, especially during martial law, as a manifestation of the resistance against communist government, hence the strong associations of the song with the resistance movement. The Siekiera, motyka incipit is still used to create rhymes commenting on contemporary events, published on the Internet. New versions of Siekiera, motyka have been created in response to the coronavirus pandemic. In this case, the enemy, instead of the German occupier and the communist regime, has been the virus. The versions from different times share many features in common – e.g. they are strongly rooted in contemporary reality, evoking the names of well-known figures and humorous wording. They appear in situations of social tension, disorganisation, and they serve to help people come to terms with new reality and traumatic experiences.

References

Adamczyk, W., Brutter, R. (2013). Czas konspiry [odcinek serialu telewizyjnego]. W: Ranczo, sezon 7, odc. 89. Studio A. Pobrano z: https://vod.tvp.pl/video/ranczo,odc-89-czas-konspiry,10630859

Adrjański, Z. (1997). Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści. Warszawa: Volumen.

Dubrowska, M. (2017, 28 lipca). Te piosenki śpiewano w powstaniu warszawskim. Chętnie wykonuje się je do dziś [artykuł na portalu wyborcza.pl]. Pobrano z: http://cojestgrane24.wyborcza.pl/cjg24/1,13,22158262,147814

Głosy zza muru. Wiersze i piosenki z obozów dla internowanych (grudzień 81–listopad 82) (1984). Warszawa: Wydawnictwo.

Głuszak, K. A. (2014). Muzyka i piosenka popularna jako narzędzia opozycji politycznej w Polsce w latach 80. XX wieku. Praca doktorska pod kierunkiem prof. dr. hab. Ryszarda Zięby. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Grochowski, P. (2009). Wstęp. Słów kilka o ubocznych skutkach ptasiej grypy. W: G. Gańczarczyk, P. Grochowski (red.), Folklor w dobie Internetu (s. 7–11). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Hajduk-Nijakowska, J. (2005). Żywioł i kultura. Folklorystyczne mechanizmy oswajania traumy. Opole: Uniwersytet Opolski, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Jachnina, A., Woźniak, M. (1975, 16 lutego). Śmiechem zabijać wojnę. Czas. Tygodnik Społeczny, 1(3), 24.

Jackowski, A. (1990). Folklor kontestacji. Polska Sztuka Ludowa, 44(2), 11–14.

Krawczyk-Wasilewska, V. (2009). E-folklor jako zjawisko kultury digitalnej. W: G. Gańczarczyk, P. Grochowski (red.), Folklor w dobie Internetu (s. 15–22). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Kucharski, A. (2009). Struktura i treść jako wyznaczniki komizmu tekstów humorystycznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwerystetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Łysiak, W. (1990). Oblicza folkloru- folklor polityczny. Polska Sztuka Ludowa, 44(2), 15–19.

Polka siedzonka (1932, 26 czerwca). Żółta Mucha Tse-Tse, 4(28), 3.

Posłuchajcie ludzie… (1943). Warszawa: Wydawnictwo KOPR-u.

Prosiłem ją przy jabłoni. Co użyjem to dla nas. Dwie piosenki żołnierskie (1920). Warszawa: F. Grąbczewski i I. Rzepecki.

Robotycki, C. (1990). Sztuka a vista. Folklor strajkowy. Polska Sztuka Ludowa, 44(2), 44–49.

Ruth Buczkowski, M. (1947). Warszawski dowcip w walce 1939–1944. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Siekiera, motyka…(1989, 23 czerwca), Gazeta Wyborcza, 34, 4.

Siekiera, motyka, rock, hip hop, folk (2003, 18 marca) [artykuł na portalu Życie Warszawy.pl]. Pobrano z: http://www.zw.com.pl/artykul/139743.html

Skoczek, A. (2001). Poezja stanu wojennego jako tekst kultury. Napis, 7, 509–522.

Sławiński, J. (red.) (1988). Słownik terminów literackich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo.

Straszewicz, L. (1946). Śmiech w kajdanach. Kawały warszawskie w czasach okupacji. [Brak miejsca wydania].

Szarota, T. (2010). Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik.

Szubrycht, J. (2020, 27 lutego). Nagle przy stole zaczynała opowiadać, jak wyglądały święta w Auschwitz [artykuł na portalu wyborcza.pl]. Pobrano z: https://wyborcza.pl/7,113768,25633100,siekiera-motyka-szarlotka-rodzinna-tajemnica-w-cieniu-wielkiej.html

Szymalski, A. (red.) (1986). Opowieść o piosence. Wspomnienia o piosence czasów wojny. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.

Wieczorkiewicz, S. (1974). Gwara warszawska dawniej i dziś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Wróblewska, V. (2005). Współczesny folklor słowny. W: A. Mianecki, A. Osińska, L. Podziewska (red.), Folklor w badaniach współczesnych (s. 7–15). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Załęski, G. (1958). Satyra w konspiracji. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.

Żygulski, K. (1976). Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

Downloads

  • PDF (Język Polski)

The publisher's shop:

Go to shop

Published

2022-02-21

How to Cite

1.
ŁOPATYŃSKA, Hanna M. From occupation to pandemic: On the variants of song "Siekiera, motyka" and their role in traumatic situations. Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture. Online. 21 February 2022. Vol. 65, no. 4, pp. 39-56. [Accessed 1 July 2025]. DOI 10.12775/LL.4.2021.003.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 65 No. 4 (2021)

Section

Articles

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:

a) recording of a Work / subject of a related copyright;

b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);

c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;

d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;

e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).

2. The authors give the publisher the license free of charge.

3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.

Stats

Number of views and downloads: 4908
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Tags

Search using one of provided tags:

street song, occupation folklore, political folklore, martial law, opposition, pandemic
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop