Portret Judasza w dramatach Stanisława Brejdyganta („Golgota”, „Stacja dwunasta”)
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2019.036Parole chiave
Stanisław Brejdygant, dramat biblijny, Judasz, zdradaAbstract
Od ponad wieku postawy bohaterów biblijnych stają się na kartach literatury przedmiotem pogłębionej refleksji nad istotą ludzkiej egzystencji. Przedstawiciele wielu epok i prądów literackich podejmują rozważania na temat natury miłości, ludzkiego cierpienia, miejsca i roli jednostki w świecie, udziału wolnej woli człowieka w Boskich planach oraz stopnia odpowiedzialności za podejmowane przez niego czyny. W tę artystyczną debatę wpisuje się także Stanisław Brejdygant – autor Golgoty i Stacji dwunastej. Celem artykułu jest naukowa refleksja nad obecną w tych dziełach kreacją postaci Judasza. Przywołane dramaty przynoszą dwie odmienne realizacje motywu zdrajcy Jezusa. W pierwszym z nich twórca zgłębia psychologiczno-racjonalne motywy zdrady Jezusa przez Iskariotę. „Przeklęty apostoł” jawi się w Golgocie jako wierny żołnierz Barabasza, superszpieg, wnikający w środowisko uczniów Jezusa. Mimo zafascynowania „nową nauką” i osobą Mesjasza pozostaje wierny przysiędze żołnierza. Judasz z Golgoty to ofiara politycznej manipulacji, a nie bezwzględny w dążeniu do władzy i zaszczytów „syn zatracenia”. W Stacji dwunastej Iskariota jest bohaterem z amatorskiego przedstawienia. W literackiej wizji Brejdyganta Judasz-zdrajca to nie tyle postać, ile ponadczasowy i ponadkulturowy symbol/znak samozagłady. Twórca stara się przekonać czytelników, iż przysłowiowym Judaszem jest ten z nas, który, kierując się pychą, chciwością, zazdrością, nienawiścią niszczy wolność i godność drugiego człowieka, a tym samym także własne człowieczeństwo. Dlatego obie kreacje można uznać za ilustrację tezy o ambiwalencji ludzkich postaw.
Riferimenti bibliografici
Bosak, Pius Czesław 1991. Słownik-Konkordancja osób Nowego Testamentu. Poznań: W drodze.
Brejdygant, Stanisław 2013. „Golgota” oraz „Stacja dwunasta. Opowieść teatralna o misterium Golgoty A.D. 1943”. W: Stanisław Brejdygant. „Wyzwolony” i inne dramaty. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Grzegorczyk, Jan 1983. „Zrozumieć Judasza”. W Drodze 6: 28–41.
Kaczmarek, Wojciech 2016. „Między religijnym woluntaryzmem a wiarą: K. H. Rostworowski, Judasz z Kariothu i Paweł z Tarsu”. W: Wojciech Kaczmarek. „Przeniknąć człowieka”. Chrześcijański horyzont dramatu i teatru XX wieku. Lublin: Wydawnictwo KUL. 339–361.
Munk, Barbara 2010. „Motyw Judasza w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria 10: 110–131.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych 2004. Oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów tynieckich. Poznań: Pallottinum.
Popczyk-Szczęsna, Beata 2003. Postać Judasza w dramacie polskim XX wieku. Potyczki z referencją. Kraków: Rapie.
Radziszewski, Stefan 2012. Siedem twarzy Judasza. Wstęp Kazimierz Ryczan. Kraków: Alleluja.
Stanford, Peter 2016. Judasz. Biografia kulturowa. Tłum. Barbara Gutowska-Nowak. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Szymanek, Edward 1990. Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu. Poznań: Pallottinum.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Stats
Number of views and downloads: 586
Number of citations: 0