Wybrane zjawiska literatury kaszubskiej od połowy XIX wieku do współczesności

Abstrakt

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jakie tematy i wątki dominowały w literaturze kaszubskiej w przeszłości i obecnie. Początek tej literatury, definiowanej poprzez kryterium języka kaszubskiego oraz postrzeganej jako narzędzie świadomie i celowo wykorzystywane w procesie porozumiewania się, należy wiązać z czasem etnicznej emancypacji Kaszubów na Pomorzu, który przypadł na drugą połowę XIX wieku. Kaszubskojęzyczna proza rozwijała się od czasów Flóriana Cénôwë, jej podstawową funkcją była funkcja tożsamościowa. Dopiero w XXI wieku można zaobserwować jej wyraźny rozwój, przede wszystkim w wymiarze ilościowym, ale również jakościowym. Analiza wybranych utworów, które ukazały się po 2000 roku, skłania do stwierdzenia, że najmłodsze pokolenia kaszubskich pisarzy nie stronią od tekstów, w których na pierwszy plan wybija się także temat tożsamościowy, ale jednocześnie rozprawiają się z idealnym obrazem kaszubskiej rzeczywistości, któremu wcześniej towarzyszyła wiara w nadzwyczajną siłę kaszubskiego ludu, jego poczucie jedności, religijność, pracowitość, gospodarność, a także w świętość kaszubskiej ziemi. Literatura ta nadal powstaje w oparciu o własną osnowę kulturową, obyczajową czy historyczną, wciąż powiązana jest z myśleniem symbolicznym i magicznym zajmującym ważne miejsce w kulturach pierwotnych, nie ma już jednak dla niej tematów tabu.