O przyjaźni Herberta i Międzyrzeckich

Abstract

Autorka omawia tom korespondencji Zbigniewa Herberta z Julią Hartwig i Arturem Międzyrzeckim, obejmujący lata 1962–1998. Analizuje typ łączącej ich przyjaźni w kontekście socjologii życia literacko-politycznego tego okresu. Wybór listów z prywatnego archiwum opracowała Julia Hartwig, dlatego historia znajomości została ukazana z perspektywy subiektywnej. Przyjaciół długo łączyły podobne doświadczenia pokoleniowe, preferencje kulturowe i stosunek do ustroju oraz ważnych wydarzeń politycznych. Po transformacji 1989 roku pojawiły się między nimi głębokie różnice w ocenie kierunku zmian i roli dawnych przywódców opozycji demokratycznej. Zbigniew Herbert przyjął postawę krytyczną, zwłaszcza w swej publicystyce na łamach „Tygodnika Solidarność”. Julia Hartwig i Artur  Międzyrzecki sympatyzowali z przedstawicielami  nowej władzy i środowiskiem opiniotwórczej „Gazety Wyborczej”. Radykalizm Herberta, a także (zdaniem Julii Hartwig) jego choroba, spowodowały rozluźnienie kontaktów. Autorka eseju odnosi również analizę fenomenu tej przyjaźni do tradycji, zwłaszcza antycznej. W takim kontekście ocenia radykalizm etyczny Zbigniewa Herberta. Wskazuje też na znaczenie przyjaźni w dobie ponowoczesnej, dla której symptomatyczny jest kryzys wspólnotowości.