O relacjach ludzi i zwierząt w opowiadaniach Zabójstwo przy rue Morgue i Czarny kot Edgara Allana Poego

Resumen

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są relacje ludzi i zwierząt w dwóch opowiadaniach Edgara Allana Poego: Zabójstwo przy rue Morgue i Czarny kot. Interesują mnie też role, jakie pisarz wyznacza do odegrania zwierzętom w swoich fabułach. Analizowane relacje ludzi i zwierząt charakteryzują się przede wszystkim przemocą i okrucieństwem. Okrucieństwo człowieka jest celowe i wiąże się z zaspokojeniem materialnych i psychicznych potrzeb, a jego podstawę filozoficzną stanowi szowinizm gatunkowy. Agresja zwierząt ma charakter bardziej przypadkowy i najczęściej wynika z samoobrony. Zwierzęta w badanych tekstach występują w roli morderców, ofiar i świadków zbrodni, a w pewnym sensie stają się też śledczymi doprowadzającymi do rozwiązania kryminalnych zagadek. Ta wielość funkcji, jakie mogą pełnić w fabułach, nie tylko wzbogaca kryminalne intrygi, ale też przypomina, że międzygatunkowe role nie są ukształtowane raz na zawsze i mogą w każdej chwili ulec odwróceniu.

The aim of this article is to analyse human-animal relationships in two short stories by Edgar Allan Poe: The Murders in The Rue Morgue and The Black Cat. Its purpose is also to study the roles which the author assigns to animals in his plots. The most characteristic feature of humananimal relationships is violence and cruelty. People’s cruelty is intentional, connected with satisfying their material and mental needs and based on speciesism. Animals’ aggression is more accidental and mostly results from self-defence. In Poe’s works animals are murderers, victims as well as witnesses of crimes, and in a way they become also investigators solving detective puzzles. This multitude of functions that animals have in these stories not only enriches detective plots, but also reminds us that relations between species are not established once for all and can be reversed at any moment.