O niestosownych zastosowaniach literatury w cenzorskich materiałach instruktażowych

Abstract

Artykuł stanowi przyczynek do badań nad wpływem cenzury na literaturę polską w latach 50. Oparty jest na rzadko wykorzystywanych materiałach źródłowych z zasobu GUKPPiW. Prezentuje się w nim trzy różne przypadki głębokich ingerencji cenzorskich w teksty literackie – opowiadania Marka Nowakowskiego, zbiór wierszy Kazimiery Iłłakowiczówny oraz opowiadania Włodzimierza Odojewskiego. Każdorazowo zwraca się uwagę na głęboką manipulację tekstem, po pierwsze, poprzez przekształcanie intencji autora, po drugie – poprzez wykorzystanie jako ilustracji w materiałach instruktażowych urzędu kontroli.