Gray Eminences of Smuggling
The Semantics and Semiotics of Dedications in the Poems of Zbigniew Herbert (An Interpretative Perspective)
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2024.016Keywords
Zbigniew Herbert, dedication, semantics, semiotics, poetical textAbstract
In the essay on Zbigniew Herbert’s (1924–1998) poetic dedications, an attempt is made to establish a complete list of them (referring to predecessors who dealt with the subject, primarily Ryszard Krynicki and Maciej Urbanowski). Particularly interesting are those dedications in which the poet smuggles in information other than basic, i.e. concerning the direct addressee of the poem or volume. Herbert’s dedicatory gestures are connected with the use of Aesopian language in “poor times” (ethics), but also often with a certain intended information surplus of a different type (aesthetics). This outstanding poetry has related applications (a marriage of ethics and aesthetics in immanent poetics): the dedication of The Power of Taste to Prof. Izydora Dąmbska can be cited as an example. The dedicatory gesture therefore means (semantics) and is sometimes a sign (semiotics), while the multitude and precision of Herbert’s attributions constantly prompt reflection: some of them have autodedicatory features, others fulfill special functions due to the circumstances of their creation. The sketch is, therefore, an attempt to name the broadly understood role of dedication in Herbert.
References
Améry, Jean 2007. Poza winą i karą. Próby przełamania podjęte przez złamanego. Przeł. Ryszard Turczyn. Posłowie: Piotr Weiser. Kraków: Wydawnictwo „Homini” Kraków.
Czapski, Józef [&] Zbigniew Herbert 2009. „Listy”. Zeszyty Literackie 105: 107–120.
Czekajewska, Anna 1965. „Kultura umysłowa Polski XVI wieku w świetle listów dedykacyjnych”. Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej (Seria A: Historia Nauk Społecznych) 7: 47−109.
Fieguth, Rolf 2006. „Rozwiązanie organizacji. O kompozycji i programie tomu «Napis»”. W: Józef Ruszar [&] Marek Zieliński (red.). Wyraz wyłuskany z piersi. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta. Lublin: Gaudium.
Franaszek, Andrzej 2018a. Herbert. Biografia I. Niepokój. Kraków: Znak.
Franaszek, Andrzej 2018b. Herbert. Biografia II. Pan Cogito . Kraków: Znak
Gautier, Brigitte 2018. La poésie contre le chaos. Une biographie de Zbigniew Herbert. Paris: Noir sur Blanc.
Gautier, Brigitte [&] Urbanowski, Maciej (red.) 2020. Zbigniew Herbert i poetyka daru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Genette, Gérard 2014. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Przeł. Tomasz Stróżyński [&] Aleksander Milecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Herbert, Katarzyna [&] Jacek Żakowski 2000. „Pani Herbert”. [Rozmowa w:] Gazeta Wyborcza 303 (wyd. z dn. 30.12.2000–01.01.2001): 10. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/1307929/PaniHerbert [17.03.2025].
Herbert, Zbigniew 1975. Im Vaterland der Mythen. Griesisches Tagebuch. Red. Karl Dedecius. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
Herbert, Zbigniew 1991. Barbarzyńca w ogrodzie. Lublin: Wydawnictwo TEST.
Herbert, Zbigniew 1993. Martwa natura z wędzidłem. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Herbert, Zbigniew [&[ Izydora Dąmbska 1999. „Listy”. Zeszyty Literackie 68: 143–146.
Herbert, Zbigniew 2000. Labirynt nad morzem. Warszawa: Zeszyty Literackie.
Herbert, Zbigniew 2001a. Król mrówek. Prywatna mitologia. Kraków: Wydawnictwo a5.
Herbert, Zbigniew 2001b. Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998. Zebrał, oprac. i notami opatrzył Paweł Kądziela. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Herbert, Zbigniew [&] Henryk Elzenberg 2002. Korespondencja. Red. i posłowie Barbara Toruńczyk. Warszawa: Zeszyty Literackie.
Herbert, Zbigniew 2008. Wiersze zebrane. Oprac. Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5.
Herbert, Zbigniew 2017. Utwory rozproszone. (Rekonesans 2). Wybrał, w dużej części odczytał z autografów i oprac. edytorsko Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5.
Herbert, Zbigniew 2018. Wybór poezji. Wstęp i oprac. Małgorzata Mikołajczak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hostowiec, Paweł (właśc. Jerzy Stempowski) 1971. „Księgozbiór przemytników”. W: Paweł Hostowiec. Od Berdyczowa do Rzymu. Biblioteka Kultury 210. Paryż: Instytut Literacki.
Kopciński, Jacek 2008. Nasłuchiwanie. Sztuki na głosy Zbigniewa Herberta. Warszawa: „Biblioteka Więzi”.
Kosiński, Krzysztof 2020. „Warianty biografii Zbigniewa Herberta (1924–1998)”. Dzieje Najnowsze LII, II: 249–270.
Kuczyńska-Koschany, Katarzyna 2024. „Pan Cogito – poczynany. O kilku wierszach Zbigniewa Herberta”. Konteksty 1–2 (344–345): 6–15.
Ocieczek, Renarda 2006. „O staropolskich tekstach dedykacyjnych. Uwagi wstępne”. W: Renarda Ocieczek [&] Anna Sitkowa (red.). Dedykacje w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Romaniuk, Anna (red.) 2014. Wierność. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie. Warszawa: Dom Wydawniczy PWN.
Skwarczyńska, Stefania 1954. Wstęp do nauki o literaturze. T. 1. Warszawa: PAX.
Stanisz, Marek 2007. Przedmowy romantyków. Kreacje autorskie, idee programowe, gry z czytelnikiem. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Szargot, Barbara 2006. „Ofiarowania. O dedykacjach Józefa Czechowicza zawartych w wydaniach książkowych”. W: Renarda Ocieczek [&] Anna Sitkowa (red.). Dedykacje w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Szymański, Wiesław Paweł 2007. Alfabet z dedykacji, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Trzynadlowski, Jan 1967. „O dedykacji”. W: Józef Długosz (red.). Rękopiśmienne dedykacje autorskie w księgozbiorze Ossolineum. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Tutak, Kinga 2010. „Dedykacja w świetle genologii lingwistycznej”. LingVaria V, 1(9): 125–135.
Tuwim, Julian 1993. Kwiaty polskie. Oprac. Tadeusz Januszewski. Warszawa: Czytelnik.
Urbanowski, Maciej 2020. Paralele, korespondencje, dedykacje w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Kraków: Arcana.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Katarzyna Kuczyńska-Koschany

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 138
Number of citations: 0