The Radio Potential of Tadeusz Różewicz’s Theater of (In)consistency
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.017Keywords
theater of inconsistency, radio theater, Tadeusz Różewicz, audio means of expressionAbstract
In this article, I look at the features of Tadeusz Różewicz’s dramatic plays that are particularly attractive to radio theater, not coincidentally known as the theater of the imagination. Initially, I focus on the notion of the theater of inconsistency as understood by the artist himself, who spoke on this subject in conversations with Konstanty Puzyna and Kazimierz Braun, co-author of The Languages of Theater. One can get the impression that Różewicz did not necessarily and not always write with the idea of staging his plays in the theater; that he was closer to the concept of non-stage, literary art intended for reading, based on internal action and the power of the word (focusing
on its communicativeness and utility); and that he valued the fragmentariness and openness that described the “dispersed” reality and the “unconsolidated” identity of the characters. The themes raised by the interlocutors, focusing on the features of the theater of inconsistency and referring to specific plays and their stage productions, make it possible to conclude that some shortcomings and limitations of stage theater, suggested by Różewicz, could be at least partially compensated by radio theater. The next part of my article is devoted to the concurrency of the vision created in Różewicz’s plays (and “added” by him in conversations with theater experts) with that realized by the creators of the radio with the use of aural means of expression.
References
Bachura, Joanna 2012. Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowisko radiowe. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Bachura, Joanna, Aleksandra Pawlik 2011. „Słuchowisko i jego «anatomia»”. W: Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa, Joanna Bachura, Aleksandra Pawlik. Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Bachura, Joanna, Aleksandra Pawlik 2012. „Znaczeniowa funkcja muzyki w słuchowisku”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 17: 160–186.
Baluch, Wojciech, Małgorzata Sugiera, Joanna Zając 2002. Dyskurs, postać i płeć w dramacie. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Bardijewska, Sława 2001. Nagie słowo. Rzecz o słuchowisku. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
Białas, Maciej 2011. „Radio w upowszechnianiu wielkiej muzyki”. W: Grażyna Stachyra [&] Elżbieta Pawlak-Hejno (red.). Radio i społeczeństwo. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Blaustein, Leopold 2005. „O percepcji słuchowiska radiowego”. W: Leopold Blaustein. Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.
Braun, Kazimierz, Tadeusz Różewicz 1989. Języki teatru. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Chałupnik, Agata 2008. „Różewicza teatr płci. Z perspektywy krytyki genderowej”. W: Joanna Puzyna-Chojka (red.). Re: Wizje Różewiczowskie. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Cieślak, Robert 2021. „Głupota w mediach i milczenie Poety. Tadeusza Różewicza gra z dziennikarstwem i dziennikarzami”. Tekstualia 1/64 (Głos poety. Tadeusz Różewicz w 100. rocznicę urodzin): 95–108.
Dziedzic, Maja 2015. Musca domestica. Epifanie Tadeusza Różewicza. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Godlewska-Byliniak, Ewelina 2012. Teatr radio-logiczny Tymoteusza Karpowicza. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Godlewska-Byliniak, Ewelina 2014. „Człowiek wobec tego, co nie-ludzkie w twórczości Wisławy Szymborskiej i Tadeusza Różewicza”. W: Justyna Tymieniecka-Suchanek (red.). Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Od humanizmu do posthumanizmu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Hulewicz, Witold 1935. Teatr Wyobraźni. Uwagi o słuchowisk i literackim scenariuszu radiowym. Głosy dyskusyjne. Warszawa: Biblioteka Radiowa.
Kaziów, Michał 1973. O dziele radiowym. Z zagadnień estetyki oryginalnego słuchowiska. Katowice: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kopciński, Jacek 2008. Nasłuchiwanie: sztuki na głosy Zbigniewa Herberta. Warszawa: IBL PAN, Biblioteka „Więzi”.
Lisiewicz, Joanna 2017. Milczenie w teatrze Samuela Becketta i Tadeusza Różewicza . Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Łastowiecki, Janusz 2013. „Wielka wspólnota osobnych”. Tekstualia 1 (32): 39–52.
Łastowiecki, Janusz 2019. Specyfika odbioru słuchowiska radiowego: na przykładzie polskich realizacji gatunku . Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Niziołek, Grzegorz 2004. Ciało i słowo. Szkice o teatrze Tadeusza Różewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Paszek, Jerzy 1984. Sztuka aluzji literackiej: Żeromski, Berent, Joyce. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Pleszkun-Olejniczakowa, Elżbieta 2011a. „Intencje interpretacyjne wpisywane w słuchowiska za pomocą słów i dźwięków”. W: Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa., Joanna Bachura, Aleksandra Pawlik. Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pleszkun-Olejniczakowa, Elżbieta 2011b. „Jak jest zrobione słuchowisko?: o morfologii i znaczeniu, o kreacji i znaku”. W: Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa, Joanna Bachura, Aleksandra Pawlik. Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pleszkun-Olejniczakowa, Elżbieta 2011c. „Słowa, głosy, dźwięki w słuchowiskach radiowych”. W: Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa, Joanna Bachura, Aleksandra Pawlik. Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Różewicz, Tadeusz 2011a. „Poezja, dramat, film. Tadeusz Różewicz o swojej twórczości”. W: Tadeusz Różewicz. Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem. Oprac. Jan Stolarczyk. Wrocław: Biuro Literackie.
Różewicz, Tadeusz 2011b. „Rozmowy o dramacie. Wokół dramaturgii otwartej”. W: Tadeusz Różewicz. Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem. Oprac. Jan Stolarczyk. Wrocław: Biuro Literackie.
Szydłowska, Waleria 1977. Egzystencjalizm w kontekstach polskich. Szkic o doświadczeniu, myśleniu i pisaniu powojennym. Warszawa: Wydawnictwo IFS PAN.
Tuszewski, Jerzy 2005. Paradoks o słowie i dźwięku. Rozważania o sztuce radiowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wyka, Kazimierz 1977. „Problem zamiennika gatunkowego w pisarstwie Różewicza”. W: Kazimierz Wyka. Różewicz parokrotnie. Oprac. Marta Wyka. Warszawa: PIW.
Zwolińska, Barbara 2018. Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu. Studium przypadku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Zwolińska, Barbara (red.) 2019. (Nie)smak w tekstach kultury XIX–XXI wieku. Nie tylko o kulturze jedzenia i picia. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Barbara Zwolińska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 295
Number of citations: 0